Neptün ve Uranüs, Neden Mavinin Farklı Tonlarına Sahip?
IFLS
- Çeviri
- Astronomi
Kütle, yapı ve sıcaklık konusunda Neptün ve Uranüs, neredeyse ikiz gibidir, ancak ikisini görünür ışıkta ayırt etmek zor değildir. Uranüs daha soluk ve hafif yeşilimsi iken; Neptün, ismini deniz tanrısından alan bir gezegene yaraşır derin bir mavi tonuna sahiptir. Öyleyse neden bu kadar farklı görünüyorlar?
Bu konuyu inceleyen bir makaleye göre bu fark, başta oldukça küçük olan ama büyüdükçe daha da dibe batan metan yapılı buz parçacıklarından kaynaklanıyor; bu parçalar bir çeşit kar oluşturuyor ve sonrasında bu kar da yeniden buharlaşıyor.[1]
Satürnkadar uzakta olan gezegenler ve bazı büyük asteroitler yörüngelerinde bulunan uzay sondaları tarafından yoğun bir şekilde araştırılmıştır.[2], [3] Öte yandan, buz devleri olan Uranüs ve Neptün hakkında Voyager 2'nin sırasıyla 36 ve 33 yıl önce gerçekleştirilen uçuşlarından elde edilen, 1970'lerden kalma teknolojiler kullanılarak elde edilen görüntüler dışında bir veri bulunmamaktadır. Bu yüzden, gökbilimciler bu mesafeleri yeniden kat etmek için çabalamaktadırlar.[4]
Bu arada, Oxford Üniversitesi'nden Profesör Patrick Irwin ve meslektaşları, Neptün ve Uranüs çiftinin atmosferlerini anlamlandırmaya çalışmak için Voyager 2'nin verilerini, Hubble ve yer tabanlı teleskoplar tarafından yapılan ölçümlerle birleştirdiler. Bu araştırmacılar, iki gezegen arasındaki ton farkını açıklayabilen tek bir model sunmayı başardılar.[1]
Irwin ve ortak yazarlar, her iki gezegenin de hidrojen sülfür ("çürük yumurta gazı" olarak da bilinen H2S) buzundan ve fotokimyasal sisten oluşan 700 kilopaskaldan (atmosfer basıncının yedi katı) daha yüksek bir temel basınca sahip bir atmosferi olduğu sonucuna vardılar. Irwin'in daha önce de gösterdiğine göre Uranüs, "osuruk gibi" kokmaktadır.[5]
Yazarlar, bunun üstünde Dünya üzerindeki deniz seviyesinin 1-2 katı basınçta bir fotokimyasal sis tabakası olduğu sonucuna vardılar; onun üzerindeyse aynı bileşime sahip ancak daha düşük basınçta bir diğer tabaka bulunuyor. Sis, gezegenlerin üst atmosferlerinde üretiliyor ve sonrasında batarak, metanın yoğunlaştığı bölgelerde öbekleniyor. Bu parçacıklar, metan kabarcıklarının oluşması için çekirdek görevi görüyor ve sonrasında bu oluşum kar olup yağarak, H2S bulut oluşumunda çekirdek görevi görüyorlar.
Kırmızı rengi soğurup mavi rengi yansıtan metan, baskın tondan sorumludur. Uranüs'te rengin solmasına neden olan daha kalın bir aerosol tabakası bulunmaktadır. Öte yandan Neptün'de Everest Dağı'nın tepesindekinden daha düşük bir basınçta bulunan ve spektrumun mavi kısmının yansımasını ön plana çıkartan metan buz parçacıklarından oluşan ince bir tabaka bulunmaktadır.
Özellikle Neptün, Voyager 2'nin gönderdiği görüntülerde bulunduğu ve aynı zamanda Hubble tarafından da görülebildiği üzere, koyu renkte lekeli bir görüntüye sahiptir; tek bir renkte değildir. Yazarlar bu lekeleri derin aerosol katmanındaki maddelerin yoğunluğuna dayandırmaktadırlar.
Bu çalışma kendi sistemimizdeki en az anlaşılan gezegenleri anlamanın yanı sıra, diğer yıldızların yörüngesinde bulunan Neptün boyutlarındaki gezegenlerin miktarı hakkında da bilgi verebilir.[6]
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
18
-
11
-
4
-
2
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b P. G. J. Irwin, et al. (2022). Hazy Blue Worlds: A Holistic Aerosol Model For Uranus And Neptune, Including Dark Spots. American Geophysical Union (AGU). doi: 10.1029/2022JE007189. | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. A. Carpineti. Cassini Reveals Final Images Of Saturn’s Amazing Aurorae. (15 Ocak 2020). Alındığı Yer: IFLScience | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. Luntz. Liquid Water May Once Have Flowed On Vesta. (29 Ocak 2015). Alındığı Yer: IFLScience | Arşiv Bağlantısı
- ^ J. O`Callaghan. We Might Be Going Back To Neptune Or Uranus. (20 Haziran 2017). Alındığı Yer: IFLScience | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. A. Carpineti. Study Reveals Uranus Smells Of Farts. (23 Nisan 2018). Alındığı Yer: IFLScience | Arşiv Bağlantısı
- ^ D. A. Carpineti. This Neptune-Sized Exoplanet Has A Blue Sky Like Earth. (26 Kasım 2015). Alındığı Yer: IFLScience | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 19:04:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11733
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in IFLS. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
