Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar Arası Şiddetin Kökenleri Genetik mi, Yoksa Kültürel mi?

İnsanlar Arası Şiddetin Kökenleri Genetik mi, Yoksa Kültürel mi? Sapiens
16 dakika
5,331
Podcast
21:17
İbrahim Uzun
Seslendiren
Bionluk Logo sponsorluğunda seslendirildi.
58
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Biyolojik antropolog David Carrier ve ekibi; yürüttükleri deneyde bir kadavranın kesilmiş kolunu aldı ve kol kaslarını büyük bir dikkatle keserek tendonlarına kadar ayırdı. Sonra da açığa çıkarmış oldukları tendonları misinalara, misinaları da bir gitarın ayar topuzuna bağladılar. Bu sayede el ile parmakları istedikleri gibi hareket ettirebilmelerine olanak veren ürkütücü, etten bir düzenek kurmuş oldular. Deneyde eli hem farklı pozisyonlara sokup hem de üzerine bir keçe parçası yapıştırdıkları ağırlıklara çarptırarak el kemiklerinin bu durumlardaki farklı gerilmelerini inceleyebildiler. Utah Üniversitesinde Evrimsel Biyomekanik Laboratuvarı'nın başı olan Carrier, bu önemli araştırmayı doğru yapmak istediğinden, acele etmedi ve dolayısıyla, her uzvun hazırlanması 1 hafta aldı. Carrier'ın bu deneydeki amacı ise hipotezini kanıtlamaktı: Ona göre insanlık, şiddet için evrimleşmişti.

Bu araştırmaya dayanarak 2015'te yazılan teze göre birine güçlü bir yumruk atmanın en güvenli yolu, baş parmağın işaret ve orta parmaklara karşı kapanmasıyla ekstra desteklenmiş bir yumruk kullanmaktı.[1]Bu tarz bir yumruk yapabilme yeteneğinin primat kuzenlerimizin hiçbirinde bulunmadığını da göz önüne alınca Carrier ve yardımcı yazarları, el ölçülerimizin ellerimizi daha etkili silahlara dönüştürmek için özel olarak evrimleşmiş olabileceğini ileri sürdü. Aslında bu araştırma, amacı "biz insanların, bazı bakımlardan saldırganlık için özelleştiği fikriyle tutarlı olacak, ayırt edici niteliklerin tanımlaması" olan, hepsi Carrier tarafından yürütülen bir dizi araştırmanın son kısmı. Araştırmalar sırasında Carrier ve ekip arkadaşları; kadavra kollarının yanı sıra canlı dövüşçülerle de çalışarak, yüz ve el yapılarımız ile dik duruşumuzu birbirimizle dövüşmek için evrimleşen özellikler olarak yeniden tasavvur ettiler.[1], [2]

Tüm Reklamları Kapat

Carrier'ın ulaştığı sonuçlar, antropoloji dünyasında epey tartışma yarattı: Eleştirmenler, nasıl ki "burunlar gözlük tutmak için evrimleşmiş" denemeyecekse, sırf yumruklarımızın desteklenmiş olması ve bu yapının yumruk atıldığında eli koruyor olması sebebiyle, elin de yumruk atmak için böyle evrimleştiğinin söylenemeyeceğini savunuyor. Ama insanların Carrier'ın hipotezine karşı duydukları huzursuzluk, bu eleştirinin ötesine de geçiyor. Bunun nedeni, bu araştırmanın oldukça tartışmalı bir soruyu ele alıyor olması: İnsanlar, biyolojik olarak şiddet için mi tasarlandılar, yoksa şiddet ve savaş gibi olgular sadece kültürel fenomenler mi?

David Carrier'ın ellerimizin fiziksel dövüş için nasıl evrimleştiği üzerine yaptığı çalışma, desteklenen bir yumruğun bir kavga sırasında el kemiklerini koruduğunu gösterdi.
David Carrier'ın ellerimizin fiziksel dövüş için nasıl evrimleştiği üzerine yaptığı çalışma, desteklenen bir yumruğun bir kavga sırasında el kemiklerini koruduğunu gösterdi.
Sapiens

Her biri farklı nedenlerle olsa bile, biyolojik antropologların büyük bir kısmının, aynı Carrier gibi, insanların şiddet için evrimleştiği sonucuna ulaşmasına rağmen, çoğu kültürel antropolog, şiddetin kültürel bir fenomen olduğu kanısında. Amerikan Antropolojik Derneği'nin (İng: "American Anthropological Association" veya kısaca "AAA") başkanı ve New York Şehir Üniversitesi'nde şiddet üzerine uzmanlaşmış bir kültürel antropolog olan Alisse Waterson, şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Antropoloji literatüründen alınabilecek önemli bir ana fikir; insanların vahşi olabilme potansiyeline sahip olduğudur, eğilimine değil.

Ama 17. yüzyıl filozofu Thomas Hobbes, meşhur bir şekilde, sivil toplumun gelişiminden önce insanların "doğal hallerindeki" hayatlarını "iğrenç, hayvanca ve kısa" olarak tanımladığından beri, şiddetin türümüzü biçimlendirdiğini, hatta bedenlerimize ve zihinlerimize işlendiğini öneren Carrier gibi bilim insanları olmuştur.

Teoriler, tabii ki de hem biyolojik hem de kültürel bakış açılarını kapsayabilir; ama bu tartışmada farklı perspektiflerin arasındaki çatışma, bazı zamanlarda Carrier'ın araştırmalarındaki yumruklaşmalar kadar ateşli hale geldi. Bu tartışma, oldukça ince nüanslar barındırıyor ve insanlığın kendini algılayışının yanı sıra, dünya barışı için ortak tutkumuzun da tam içine işlemeyi başarıyor.

Sosyobiyoloji, Evrimsel Biyoloji ve İnsan Şiddeti

Şiddete yönelmenin biyolojimiz nedeniyle kaçınılmaz bir durum olabileceği düşüncesi, 1970'lerde yeni bir bilim dalı olan sosyobiyolojinin ortaya çıkışıyla şöhret kazandı. Şiddetin insan doğasının özünde olduğu Hobbes'un zamanından beri konuşulan bir görüş; ama sosyobiyologlar (ya da daha sonra adlandırılacakları şekilde "evrimsel psikologlar") buna ek olarak sadece fiziksel özelliklerin değil, davranış biçimlerinin de doğal seçilim ile şekillenebileceğini savunuyor. Yani sonuç olarak bu, örneğin agresiflik gibi yaygın gözlenen davranışların genetik tarafından belirlenebileceği anlamına geliyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Ancak bu görüşün ünlenmesi, bazılarının Amerika'nın "en tartışmalı antropoloğu" ismini verdiği Napoleon Chagnon ile gerçekleşmiştir.[3] Chagnon'un 1968 yılında yayımladığı gözlemlerinde, Venezuela ve Brezilya'nın yerli Yanomami halkını, "bitmek bilmez bir savaş halinde bulunan vahşi insanlar" olarak tanımlaması ile büyük bir tartışma patlak verdi.[4] Chagnon; birilerini öldüren Yanomami erkeklerinin daha fazla eşinin, dolayısıyla da daha fazla çocuğunun olduğunu iddia etti. Bu şekilde şiddete daha yatkın olan erkeklerin soyunun daha çok devam ediyor olması da şiddet için seçilimin gözle görülür bir kanıtı değil miydi?

Oysa bu, çoğunluk tarafından kabul gören antropolojik görüşle çok büyük bir uyumsuzluk gösteriyordu. Bu yüzden de antropologlar, Chagnon'un çalışmasını kullanılan metotlardan elde edilen sonuçlara kadar hemen hemen her yönünü eleştirdi. Ancak sosyobiyologlara göre bu, teorilerini destekleyen mükemmel bir örnekti.

Tüm bunların gerçekleştiği sıralarda Wesleyan Üniversitesinde bir nörofizyolog ve psikolog olan David Adams da saldırganlığın altında yatan beyin mekanizmalarını araştırma kararı aldı.[5] Onlarca yılını beynin çeşitli kısımlarının kişi saldırganlık durumundayken nasıl tepki verdiğini anlamaya adadı. Adams, beynin belirli bölgelerini elektrik ile uyarma ya da memeli beyinlerinde çeşitli doku bozuklukları yaratma gibi yollarla farklı düşmanca davranışların kökenlerini bulmaya çalıştı. Ama sonradan toplumun çalışmasına verdiği tepkiyi abartılı bularak, "Anaakım medya, [çalışmamızı] alıp, sanki savaşın temelini bulmuşuz gibi bir anlam çıkardı.'' dedi. En sonunda da çalışmasının hem medya hem de toplum tarafından böyle yanlış yorumlanmasından bıkınca, tavrını tamamen değiştirmeye karar verdi.

1986 yılında Adams; biyologlar, psikologlar ve nörologların da dahil olduğu 20 bilim insanından oluşan bir grubu bir araya getirip, bundan sonraki yıllarda Saldırganlığa Karşı Sevilla Beyanı adıyla tanınacak olan bir beyanname yayınladı.[6] Diğer birkaç şeyin yanı sıra, bildiride şunlar yer alıyordu: "Savaş ya da herhangi bir saldırgan hareketin insan doğasına genetik olarak işlenmiş olduğunu söylemek, bilimsel olarak yanlıştır." Sonradan uluslararası iş birliği ve barışı destekleyen bir Birleşmiş Milletler ajansı olan UNESCO'nun da bünyesine aldığı bu beyan, topluma kök salan "biyolojik karamsarlık"tan kurtulmak ve barışın gerçekçi bir hedef olduğunu göstermek amacıyla yapılan bir girişimdi. Lakin basının Adams'ın yeni yaklaşımından pek etkilendiği söylenemezdi. Öyle ki önemli bir haber ağının Seville Beyanı üzerine bir haber yapıp yapmayacakları sorulduğunda verdiği cevap, "Bu bizim için hiç de ilgi çekici değil. Ama savaş genini bulursanız, bize haber verin." oldu.

Peki Seville beyanı bu akademik tartışmaya bir son verebildi mi? Cevap, basitçe hayır. Yayınlanmasından bu yana çeşitli alanlarda önde gelen araştırmacılar, doğuştan gelen şiddete yönelik yatkınlığımızı savunan, sonuç olarak da hem beyanla hem de birçok kültürel antropoloğun görüşüyle tezatlaşan biyolojik kökenli savlar geliştirmeye devam etti. 1996 yılında Harvard Üniversitesi'nden biyolojik antropolog ve primatolog Richard Wrangham, bilim yazarı Dale Peterson'ın yardımcı yazarlık yaptığı popüler kitabı Şeytani Erkekler'i (İng: "Demonic Males") yayımlayarak, insanların "kesintisiz devam eden, 5 milyon yıllık bir ölümcül saldırganlığın sersemlemiş kazazedeleri" olduğunu iddia etti.[7] Bu savın merkezinde yer alan görüşe göre erkekler, ya da kitaba göre "şeytani erkekler", şiddet için seçilmişti; çünkü bu onlara bir avantaj sağlıyordu.

Tüm Reklamları Kapat

Wrangham bu görüşünü şempanzelere dayanarak açıklıyor: Erkek şempanze gruplarının komşu topluluklar üzerindeki egemenliklerinin küçük gruplara yönelttikleri ölüm saçan saldırılar ile artması, onların besin ve dişilere ulaşabilmelerini arttırıp bu vahşi şempanzelerin soylarını devam ettirmelerini sağlamıştır. O zaman belki bizim erkek atalarımız da aynı bu şempanzeler gibi başka gruplardan rakipleri öldürerek egemenliklerini sağlamak için dövüşmüşler, bunun sonucu olarak da daha fazla üreme başarısı elde etmiş olabilirlerdi. Wrangham'ın bakış açısına göre şiddete yönelik belli bir arzu ile donatılmış erkeklerde gözlenen bu tarz davranışların seçilimi, şu koşullar sağlandığında gerçekleşiyordu:[8] Zafer heyecanının deneyimi, kovalamacanın hazzı, kolayca insanlıktan çıkma (şempanzelikten çıkma) eğilimi... Wrangham şöyle diyor:

Bence doğuştan bir şiddete yönelik yatkınlığa işaret eden, hatta sayısı gittikçe artan kanıtların varlığı, [Seville Beyanı'nın] bayağı ve olsa olsa abartılmış olduğunu açıkça gösteriyor.
Harvard'lı bilim insanı Richard Wrangham, şempanzelerde olduğu gibi, insan evriminde de erkeklerin şiddet eğiliminin agresif erkeklerin güçlü pozisyonlar elde etmelerine izin verip dolayısıyla da daha iyi üreme başarısına ulaştıklarını savunuyor.
Harvard'lı bilim insanı Richard Wrangham, şempanzelerde olduğu gibi, insan evriminde de erkeklerin şiddet eğiliminin agresif erkeklerin güçlü pozisyonlar elde etmelerine izin verip dolayısıyla da daha iyi üreme başarısına ulaştıklarını savunuyor.
Sapiens

Şiddeti biyolojiyle bağdaştıran bu görüşün önemli bir taraftarı da, Harvard'dan başka bir araştırmacı olan psikolog Steven Pinker. Yazıları, özellikle de 2011 tarihli Doğamızın İyilik Melekleri: Şiddet Neden Azaldı? (İng: "The Better Angels of Our Nature") isimli kitabı, geçmiş yıllarda insanlarda şiddetin kökeni konulu tartışmaları büyük bir ölçüde biçimlendirmiştir.[10] 2002 tarihli kitabı Boş Sayfa: İnsan Doğasının Modern İnkârı'nda (İng: "The Blank Slate"), özellikle de erkeklerin, "erkek erkeğe şiddetli rekabetin evrimsel tarihi"nin izlerini taşıdığını açıklayarak kitabına, "İnsan vücudu ve beynine bakınca, saldırganlığı destekleyen tasarılara dair daha da anlaşılır belirtiler buluyoruz." ifadesini eklemiştir.[9] Pinker'ın sıkça alıntılanan bir tahminine göre, arkeolojik kanıtlara bakılırsa devlet dışı topluluklarda ölümcül şiddetten kaynaklanan ölümlerin oranı şaşırtıcı bir biçimde toplumun %15'idir.[10]

Bazı fiziksel indikatörler (örneğin Carrier'ın tendon araştırmasındakiler), hayatımızda şiddeti kolaylaştıran belli özelliklerin seçilim sayesinde var olduğunun bir kanıtı olarak görülebilir. Carrier'a göre insan vücudunun her bir parçası "saldırganlığa yönelik özel tasarımlar" içeriyor. Hatta Swansea Üniversitesinden biyolog Christopher Cunningham ile birlikte yazdığı yeni bir tezde, ayak duruşumuzun dövüş performansının gelişmesi için adapte olduğunu iddia ediyor.[13]Dahası da var: Carrier, yumruk dövüşü hipotezinin bir parçası olarak, erkeklerin kadınlara kıyasla daha dirençli yüz özelliklerine sahip olmasının, yüzlerinin bir yumruğa daha iyi dayanabilmek için evrimleştiği olduğunu bile öne sürüyor.[11]

Parmaklarına basarak yürüyen hayvanlarda lokomotör ayak duruşlarının illüstrasyonları: theria memelilerinin ayırt edici duruşu (örn; köpek, solda), çoğu primatta tipik yarı ayakta yürüme duruşu (örn; maymun, ortada), ve tüm büyük insansı maymunlarda karakteristik olan duruş (örn; goril, sağda).
Parmaklarına basarak yürüyen hayvanlarda lokomotör ayak duruşlarının illüstrasyonları: theria memelilerinin ayırt edici duruşu (örn; köpek, solda), çoğu primatta tipik yarı ayakta yürüme duruşu (örn; maymun, ortada), ve tüm büyük insansı maymunlarda karakteristik olan duruş (örn; goril, sağda).
Biology Open

Avustralya'da bulunan Griffith Üniversitesi'nde insan erkeklerinin "dövüşe dönük tasarımını" inceleyen bir evrimsel psikolog olan Aaron Sell, "Saldırganlığın insan evrimini şekillendirdiği gerçeğinin tartışılabilir bir iddia olduğunu hiç sanmıyorum." diyerek, diğerleriyle aynı fikirde olduğunu belirtiyor. Sell, insan erkeklerinde dövüş için kolaylık sağlayan adaptasyonların olduğunu öne süren bir cinsiyetler arası farklılık listesi derledi.[12] Bu listenin içinde "üst gövdede daha fazla kuvvet"ten tutun da "daha fazla ter kapasitesi"ne kadar toplam 26 tane farklılık yer almakta ve Sell, listenin henüz tamamlanmadığını belirtiyor.

Tüm Reklamları Kapat

Şiddetin İnsan Evrimini Şekillendirdiği Şaibeli Bir İddia!

Bu şekilde şiddetin evrimsel bir avantaja sahip olduğu ve çatışmaların kökeninde derin bir biyolojik açıklamanın yattığını öne sürenler olsa da, bu hipoteze hala katılmayan birçok antropolog da var. Örneğin; Birmingham'daki Alabama Üniversitesi'nden, savaş ile barış çalışmalarında uzmanlaşan antropolog Douglas Fry, şöyle diyor:

Bu insanlar büyük bir yanılgıya düşmüşler. Biz tam tersine, ölümcül sonuçlanabilecek anlaşmazlıklara girmemizi önleyerek, gerçek bir fiziksel yüzleşmeden kaçınmak için iyi tasarlanmışız.

Douglas, doğuştan şiddete yatkın olduğumuz fikrini, "düpedüz yanlış" olan bir kültürel inanç olarak tanımlıyor. Colorado Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde bir paleoantropolog olan Caley Orr, şunları söylüyor:

David Carrier biyomekanik alanında dikkatli ve zekice deneyler yürüten müthiş bir bilim insanı. Anatominin bazı kısımlarının meydana getirdiği biyomekanik sonuçlardan bahsederken de büyük ihtimalle haklıdır; ama bahsettiğimiz anatomi kısımlarını şekillendiren evrimsel seçici baskı etkenlerinin ne olduğunu çözmekle, bu sonuçlardan bahsetmek aynı şey değil.

Papua Yeni Gine'nin dağlık arazilerinde bulunan Enga halkında savaş durumu ve uzlaşmanın yanı sıra Kalahari Çölü'nün !Kung halkında risk azaltımı için sosyal ağlar üzerine çalışan, Arizona Eyalet Üniversitesi'nde bir antropolog olan Polly Wiessner, Carrier'ın hipotezindeki başka bir muhtemel soruna şöyle dikkat çekiyor:[13]

[Geleneksel toplumların] hiçbirinde de yumruk dövüşüne girişen biriyle karşılaşmadım; insanlar yumruklaşmazlar, güreşirler.

Wiessner ayrıca bu tarz toplumlardaki insanların, eğer gerçekten de birinin "işini bitirmek" isterlerse basitçe silah kullandığını da eklemeyi unutmuyor. Eğer yumruklarını kullanmak bu toplumlarda yaygın değilse, bu tarz bir dövüş şeklinin evrimimizde kilit bir unsur olmadığını varsaymak da mantıklı olmaz mı?

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
The Little Black Fish (Samed Behrengi)

The Little Black Fish was widely considered to be a political allegory, and was banned in pre-revolutionary Iran (prior to the 1979 revolution).

The story is told through the voice of an old fish speaking to her 12,000 children and grandchildren. She describes the journey of a small black fish who leaves the safety of the local stream to venture into the world.

The path of the little fish leads down a waterfall and along the length of the river to the sea. Along the way, the fish meets several interesting characters, including a helpful lizard and the dreaded pelican.

With both wisdom and courage, the fish travels far and the tale eventually ends with the Little Black Fish setting a lasting example for others.

Warning: Unlike most of the books in our store, this book is in English.
Uyarı: Agora Bilim Pazarı’ndaki diğer birçok kitabın aksine, bu kitap İngilizcedir.

Devamını Göster
₺65.00
The Little Black Fish (Samed Behrengi)
  • Dış Sitelerde Paylaş

Bunu biraz daha açarsak: Eğer şiddet ve savaş geleneksel toplumlar boyunca her zaman her yerde bulunmuyorsa, bu demektir ki bu tarz insan davranışları doğuştan gelmemekte ve aslında kültürden kaynaklanmaktadır.

Fry, hem arkeolojik hem de modern kanıtları kapsamlı olarak inceleyip, hiç savaş yapmayan, hatta "kan davası" ile "savaş hali" için hiçbir sözcükleri bile olmayan Avustralya'nın Martularından tutun da, bir anlaşmazlıkla yüzleştiklerinde direk ormana kaçan Malezya'nın Semai'lerine kadar 70'ten fazla toplum belgelemiştir.[14]Fry, aynı zamanda uzak geçmişimizde gerçekleşmiş olan gruplar arası anlaşmazlıklara dair arkeolojik kanıtların oldukça az bulunduğunu ve böylece Pinker'ın sonuçlarının aksine, savaşın yalnızca yaklaşık 12.000 yıl önce daha geniş ve yerleşik uygarlıkların doğuşuyla yaygınlaştığını öne sürüyor.

Primatlar Savaşıyor mu?

Peki ya primat kuzenlerimizde durum nasıl? Emory Üniversitesinden primatolog Frans de Waal'ın dediğine göre, primatların davranış biçimlerine ait verilerin hepsi kullanılmak yerine, aralarından sadece bazıları isteğe göre seçilip kullanılıyor ki, insanlığın kökeni daha vahşi bir hikayeye uyabilsin.[15]

Şempanzelerin davranışları, insan erkeklerinin şiddet eğilimlerini açıklayabilecek olsa da de Waal, en yakın 3 akrabamızdan diğer 2'si olan bonobo ve gorillerin ise bizden daha az şiddet kullandıklarına dikkat çekiyor. Tabii, kuşkusuz ki en barışçıl insan toplumlarında bile şiddetin herhangi bir biçimde gözlenebilir olması, bahsettiğimiz "barışçıl" kuyruksuz maymun türleri için de geçerlidir. Yine de bizim soyumuzun şempanzemsi atalarınki yerine, aynı bonobolar gibi nispeten barışçıl sayılan, dişilerin baskın olduğu bir kuyruksuz maymun soyundan geliyor olması oldukça mantıklı. Şempanzeler, primatlar arasında aşırı vahşi bir örnek bile olabilir!

Ana erkil bir yapıya sahip olan yakın akrabalarımız bonoboların saldırgan davranışlar sergiledikleri görülmüş olsa da birçok araştırmacı, en az şiddete başvuran memeli türü oldukları konusunda hemfikirdir.
Ana erkil bir yapıya sahip olan yakın akrabalarımız bonoboların saldırgan davranışlar sergiledikleri görülmüş olsa da birçok araştırmacı, en az şiddete başvuran memeli türü oldukları konusunda hemfikirdir.
Futurity

Indiana'dan Notre Dame Üniversitesi'nin antropoloji bölüm başı olan biyolojik antropolog Agustín Fuentes şunları söylüyor:

Evrimsel başarımızın büyük bir kısmının şiddet eğilimli olabilme kabiliyetimize dayandığını düşünmek mi? Bu açıkça yanlış! Genetikten davranış bilimine, fosillerden arkeolojiye kadar uzanan alanlardan edindiğimiz verinin genel toplamı da zaten bunun doğru olmadığına işaret ediyor.

Tartışmanın Kökeni

Antropologlar, şiddetin kökeni araştırmasında iki zıt kutba ayrılmış olabilirler; ama hepsinin ortak bir amacı var: çalışmalarının daha huzurlu toplumlara ulaşılması için kullanılması. Hatta taraf fark etmeksizin antropologların büyük bir çoğunluğu, insanların hem yüksek derecede vahşilik hem de yüksek derecede kibarlık gösterebilecekleri görüşü üzerinde anlaşıyor da... Ama bu ortak noktalara rağmen Chagnon'dan beri, zıtlaşan bakış açılarına sahip kişiler arasında öyle bir gerginlik oluştu ki elle tutulur, gözle görülür diyebiliriz. Öyle ki 2005'te de Waal'a gönderilen bir açık mektupta Groningen Üniversitesi antropoloğu Johan van der Dennen, "barış ve uyum mafyası" tarafından aşağılanmış gibi hissettiğinden şikayet etti.[16]

Kültürel antropologlara göre şiddetin biyoloji ile açıklanmasındaki asıl sorun, bu ifadenin, şiddetin kaçınılmaz olduğunu ileri sürmesinde. Fuentes, şöyle diyor:

Eğer şiddetin içsel bir niteliğimiz olduğunu kabul edersek; hoş olmayan davranışların kaçınılmaz, hatta ve hatta bizde ve çevremizdeki diğer herkeste bulunmasının doğal olduğunu kabul etmeye başlarız.

Amerikan Antropoloji Derneği başkanı Waterston, şöyle söylüyor:

"Şiddet şiddeti doğurur." diyen eski özdeyiş, doğru demiş. Şiddeti benimseyip ona adapte olmuş bir toplum, şiddeti tekrarlama eğilimindedir; hatta bunu başarmak için yeni kaynaklar bulup onları güçlendirir bile.

The End of War'un (Tr: "Savaşın Sonu") yazarı ve bilim muhabiri John Horgan, uzun yıllar öğrencilerle gayri resmî anketler yaptı ve katılımcıların %90'ından fazlasının savaşların asla durmayacağını düşündüğünü bildirmesi üzerine, Adams ve taraftarları, öğrenci tavırları üzerine kendi çalışmalarını yürütünce, endişe yaratan bir etkiyi gözlemledi: Şiddetin doğuştan olduğu inancı ile, barış hareketlerine katılım arasında ters orantılı bir ilişki vardı![17], [18] Aktif olarak barış için mücadele eden öğrencilerin bile %29'unun, önceden"insanların doğaları itibarıyla şiddet eğilimli olduklarını belirten pesimist görüşler" tarafından heveslerinin kırıldığı keşfedildi. Adams, eylemcilikten tamamen çekinenlerde ise şiddete kayıtsız kalmanın çok daha fazla olabileceğini ön görüp, bunu şu şekilde açıklıyor:

Savaşın kaçınılmaz olduğuna inanıyorsan, neden karşı koyasın ki?

Bu kaderci tavırların özellikle de toplum üzerinde güç sahibi olanlar tarafından benimsenmesinin endişe verici olduğu öne sürülüyor. de Waal, kaderci şiddet kaçınılmazdır görüşünün, "alternatif çözümler aranmak yerine askeri bütçeyi savunmada kullanılabileceğini" iddia ediyor. Görünüşe bakılırsa, Nobel Barış Ödüllü eski ABD başkanı Barack Obama bile şiddetin insanlığın köküne işlediğine katılmakta. Hatta Obama, Nobel Ödülü kabul konuşmasında, "Savaş, öyle ya da böyle, ilk insanla ortaya çıktı." demişti. Obama'nın görev süresinin topluma (kendinden önce gelen bir başkandan kalmış olsa da) bir savaşta rehberlik etmesiyle geçmesinden dolayı Horgan, eski başkanın "savaşın köklere işleme teorisi"ne olan kişisel inancının daha aktif bir biçimde barış aramasının önüne geçip geçmediğini sorguluyor.[19]

Tüm Reklamları Kapat

2009'da Nobel Barış Ödülü'nün verildiği eski başkan Barack Obama, şiddetin insan tarihinin bir parçası olduğu ama bizim bunu kontrol edip buna karşı koymak için sosyal yapılar geliştirdiğimiz inancına sahip.
2009'da Nobel Barış Ödülü'nün verildiği eski başkan Barack Obama, şiddetin insan tarihinin bir parçası olduğu ama bizim bunu kontrol edip buna karşı koymak için sosyal yapılar geliştirdiğimiz inancına sahip.
Business Insider

Ama aynı Hobbes ve Pinker gibi, Obama da toplumun şiddete yönelik sözümona biyolojik zorunluluğuna karşı koyulabileceğini savunuyor: Sonuçta empati ve mantığa sahip olma kapasitemizi kullanarak, şiddet eylemlerini kısıtlamak amacıyla sayısı gittikçe de artan kanun ve felsefeler oluşturduk. "Doğamızın İyilik Melekleri: Şiddet Neden Azaldı?" kitabında Pinker; devlet dışı topluluklardaki korkutucu bir %15 oranındaki şiddet kaynaklı ölümlerden, iki dünya savaşı içeren 20. yüzyıldaki savaş, soykırım ve diğer insan yapımı felaketler kaynaklı %3 oranına düşüşünü gösteriyor.

"Şiddetin 'insan doğası'ndan kaynaklandığına dair eskimiş olan varsayım"dan bıkan Waterston'a göre sorulacak asıl soru, hayatımızda daha az şiddet olması için ne gibi durumların gerektiği olmalı. Ama biyolojik bir açıklama arayanlar, zaten kendilerini bu sorunun cevabını edinebilmek için problemin köküne iniyor olarak görüyor. Carrier, bu konu ile alkoliklik arasında şöyle bir benzerlik kuruyor: Aşırı miktarda alkol tüketmeye dair bir eğiliminiz varsa eğer, bu eğilimler ve sebeplerinin farkında olmalısınız ki, buna karşı savaşabilesiniz. Carrier şöyle diyor:

Gelecekte gerçekleşebilecek şiddeti önlemek istiyoruz. Ama eğer sırf benliğimizi reddettiğimiz için aynı hataları tekrar ve tekrar yapmaya devam edersek bu hedefe ulaşamayız.

Örneğin şempanze araştırması, gruplar arasında dengelenmiş bir gücün şiddeti nasıl da kısıtladığını göstermekte. Wrangham, şöyle diyor:

Aynısının insanlar için de geçerli olduğu epey barizdir. Bütün karmaşıklıklarıyla birlikte bu basit formülü irdelemek, bana zahmete değer bir uğraş gibi geliyor.

Toplumsal barış ve huzurun nasıl başarılacağı konusunda uyuşmazlıklar olabilir; ancak dahil olan herkes, aynı nihai hedefe erişmek için çabalıyor. Wrangham şöyle bir açıklama yapıyor:

Evrimsel bir analizin amacı, tabii ki de insanları şiddete mahkum etmek değil. Bu analizin asıl başardığı şey, oldukça olağandışı barış durumuna neyin katkı sağladığının çok daha iyi anlaşılması.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
45
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 12
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • İnanılmaz 9
  • Tebrikler! 8
  • Umut Verici! 3
  • Üzücü! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Sapiens | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 10:37:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10318

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
J. Gabbatiss, et al. İnsanlar Arası Şiddetin Kökenleri Genetik mi, Yoksa Kültürel mi?. (13 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10318
Gabbatiss, J., Gür, T. M., Bakırcı, Ç. M. (2021, April 13). İnsanlar Arası Şiddetin Kökenleri Genetik mi, Yoksa Kültürel mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10318
J. Gabbatiss, et al. “İnsanlar Arası Şiddetin Kökenleri Genetik mi, Yoksa Kültürel mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Tuğçem Müge Gür, Evrim Ağacı, 13 Apr. 2021, https://evrimagaci.org/s/10318.
Gabbatiss, Josh. Gür, Tuğçem Müge. Bakırcı, Çağrı Mert. “İnsanlar Arası Şiddetin Kökenleri Genetik mi, Yoksa Kültürel mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Tuğçem Müge Gür. Evrim Ağacı, April 13, 2021. https://evrimagaci.org/s/10318.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close