Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hortum Nasıl Oluşur? Bir Rüzgarı Hortuma Dönüştüren Faktörler Nelerdir?

Hortum Nasıl Oluşur? Bir Rüzgarı Hortuma Dönüştüren Faktörler Nelerdir? Philadelphia Inquirer
6 dakika
13,865
  • Klimatoloji (İklimbilim)

Hortumlar, havanın çok hızlı bir şekilde dönmesi sonucu oluşan dikey, huni yapılı hava akımlarıdır. Hortumlar içerisindeki rüzgarlar saatte 400 kilometre hıza ulaşıp, 1.5 kilometre genişliğindeki 80 kilometrelik bir koridor boyunca önüne çıkan tüm engelleri parçalayabilir. Hortumlar, ortalamada 1000'de 1 ihtimalle süperhücre adı verilen müthiş doğa olaylarına dönüşerek, normalde olandan bile yıkıcı hâle gelebilmektedir (ayrıca her 5-6 süperhücreden birinde en az 1 hortum oluşur)!

Hortumlar, fırtınalar içerisinde meydana gelen, bulutlardan yere doğru uzanan ve son derece hızlı bir şekilde dönebilen, vahşi hava sütunlarıdır (ateş girdapları da benzerdir; ancak fırtınalardan bağımsız olarak oluşabilir). Hortumlar oluştuğu zaman gökyüzü çoğu zaman koyu, yeşilimsi bir renge bürünür ve etrafında çok koyu, siyah bulutlar oluşur. Ayrıca kimi durumda hortumlar sırasında çapı 23 santimetreye varabilen dolu yağışı görülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bir hortum yere indiğinde (buna "dokunuş" veya İngilizce olarak "touchdown" denmektedir), kendi dönüşünün etkisiyle bir yöne doğru çok hızlı bir şekilde harekete başlar ve bu sırada adeta bir yük treni geliyormuşçasına gürleyen bir canavara dönüşür. Bu güçlü rüzgarlar binaların bağlantılarını parçalar, köprüleri yıkar, çatıları uçurur, arabaları ters çevirebilir, insanları ve diğer hayvanları fırlatıp atabilir ve daha nicesi!

Hortumlar Nerede, Ne Zaman, Nasıl Oluşur?

Hortumlar aslında yılın herhangi bir zamanında, hemen hemen her yerde meydana gelebilirler; ancak yeryüzündeki en yoğun hortumlar genellikle baharın erken aylarında ABD, Arjantin ve Bangladeş'te görülmektedir. Yapılan araştırmalar, Türkiye'de son 200 yılda 700'den fazla hortum görüldüğünü göstermektedir.[1] Kıyas olması bakımından, ABD'nin sadece Teksas eyaletinde her yıl ortalama 120 hortum görülmektedir.[2]

Tüm Reklamları Kapat

Her ne kadar bazı şartlar hortumların oluşma ihtimalini arttırabiliyor olsa da, bir hortumun nerede, ne zaman, ne şiddette, kaç tane oluşacağını öngörmek mümkün değildir. Örneğin hortumlar; denizde başlayıp, ilerlemeleri sırasında sonradan karaya çıkabilirler. Ayrıca daha kuzey enlemlere gidildikçe, yaz aylarının ortalarında ve sonlarında daha sık meydana gelmeye başlayabilirler. Buna ek olarak, bir hortum günün herhangi bir zamanında meydana gelebilse de, sıklıkla öğleden sonra ila akşam saatleri arasında görünürler; çünkü bu noktada Güneş artık yeri ısıtmıştır ve atmosfer, fırtına oluşturabilecek bir noktaya gelmiştir: Eğer sıcak ve nemli hava, soğuk ve kuru havayla karşılaşırsa, bir hortum başlayabilir.

Scijinks

Daha yoğun olan soğuk hava, sıcak havanın üzerine çıkarak döngüsel bir hava sütunu oluşturur. Bu sırada sıcak hava, soğuk havanın içinden geçerek yukarı doğru çıkmaya başlar ve bu, mezodöngü (İng: "mesocycle") adı verilen, yukarı yönlü bir hava akıntısı yaratır. İşte bu hava akıntısı boyunca rüzgarlar eğer ki hızlı bir şekilde hız veya yön değiştirecek olursa, bir hortumun başlaması da çok olası olacaktır.

Mezodöngü denen hava akıntısı, ilerlemekte olan fırtınanın içerisinden daha da fazla sıcak havanın emilmesine neden olur ve bu, rotasyon hızını giderek arttırır. Jet akıntılarından kaynaklı soğuk hava, bu döngüye daha da fazla enerji sağlar. Bu sırada, akıntı içerisindeki nemli hava bir huni oluşturur ve bu huni, aldığı enerji sayesinde giderek büyür ve nihayet buluttan aşağı doğru, akıntı boyunca yere doğru ilerler. İşte bu su damlaları yere ulaştığı anda, hortum "yere değmiş" ve oluşmuş olur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bir hortum sadece birkaç saniye boyunca var olabileceği gibi, 3 saati bulan süreler boyunca da yıkım yaratmaya devam edebilir. Ortalama bir hortum 200 metre genişliğindedir, saatte 50 kilometre hızla ilerler ve durmadan önce 10 kilometre kadar yol kat eder. Ancak bundan çok daha büyük ve hızlı hortumlar da mümkündür; örneğin bazı hortumların, saatte 500 kilometreye varan muazzam hızlara erişebileceği düşünülmektedir. "Düşünülmektedir" diyoruz; çünkü hortumlar öylesine güçlü doğa olaylarıdır ki, onların hızını ve niteliklerini ölçmekte kullandığımız anemometreler, kimi zaman hortumların gücüne dayanamazlar ve doğru ölçümler yapamazlar.

Hortum Kategorizasyonu: Fujita Skalası

Hortumlar Fujita Skalası denen ve F0 ile F5 arasında değişen bir ölçeğe göre kategorize edilirler. Bu ölçek, hortumun yarattığı hasarı inceledikten sonra, bu hasarı oluşturabilecek rüzgar hızlarıyla kıyaslama yapılarak hortumların kategorize edilmesini sağlar. Buna göre:[3]

  • F0 Hortum: Rüzgar hızı saatte 45 kilometrenin altında olan, hafif hasarlı hortumlardır. Genellikle sadece bacalara hasar verir, ağaç dallarını koparır, dar köklü ağaçları devirir, trafik işaretlerine hasar verebilir.
  • F1 Hortum: Rüzgar hızı saatte 45-180 kilometre arasında olan, orta hasarlı hortumlardır. Yolların yüzeyini parçalayabilir, karavan gibi gezerevlerin temellerini parçalayabilir veya tersine çevirebilir, araçları yoldan çıkarabilir.
  • F2 Hortum: Rüzgar hızı saatte 181-253 kilometre arasında olan, dikkate değer düzeyde hasar yaratan hortumlardır. Birçok binanın çatısını yerinden sökebilir, gezerevleri parçalar, kapalı yük vagonlarını yıkabilir, büyük ağaçları yerinden söker, emdiği ufak cisimleri canlılara zarar verecek hızlarda fırlatır, arabaları yerden kaldırır.
  • F3 Hortum: Rüzgar hızı saatte 254-331 kilometre arasında olan, ağır hasarlı hortumlardır. En iyi şekilde inşa edilmiş evlerin bile çatılarını ve bazı duvarlarını yerinden sökebilir, trenleri olduğu gibi devirebilir, ormanları oluşturan ağaçları bile yerinden sökebilir, en ağır arabaları bile yerden kaldırıp fırlatabilir ve ters çevirebilir.
  • F4 Hortum: Rüzgar hızı saatte 332-418 kilometre arasında olan, yıkıcı hortumlardır. En iyi yapılmış evleri bile yerle bir eder, zayıf temellere sahip binaları yerinden söküp bir miktar öteye taşıyabilir, araçları küçük bilyelermişçesine fırlatabilir ve büyük cisimleri müthiş hızlarda fırlatarak canlılara zarar verebilir.
  • F5 Hortum: Rüzgar hızı saatte 419-511 kilometre arasında olan, inanılmaz yıkıcı hortumlardır. Sağlam temellere sahip olan evleri de yerle bir eder ve olduğu gibi sürükler, araba büyüklüğündeki cisimleri 100 metreye varan mesafelerde bir roket gibi fırlatabilir, ağaçları parçalarına ayırır ve daha birçok sıra dışı doğa olayını beraberinde getirebilir.

Ancak ABD gibi hortumların çok sık görüldüğü yerlerde Geliştirilmiş Fujita Skalası gibi daha çok değişkeni hesaba katan ölçekler de kullanılabilmektedir.[4]

Hortum Tehlikesi ve Korunma

Bir hortumla ilgili en büyük sorunlardan bir tanesi, kimi zaman nereden ve ne hızla geleceğini bilemiyor olmanızdır. Kimi durumda aşırı yağışlar ve kapalı hava dolayısıyla hortumun size doğru geldiğini fark edemeyebilirsiniz bile. Bu durumda hava durumunu izlemek ve yük trenine benzer bir uğultuya kulak vermekte fayda vardır. Ayrıca kimi zaman çakan şimşekler, karanlık ve kapalı bir havada oluşan hortumları aydınlatabilir.

Bir hortum görüldüğünde, eğer bir barınak/sığınak varsa hemen buraya kaçılmalıdır. Yoksa, binaların en alt katına, pencere ve camlardan uzak bir yere saklanılmalıdır. Özellikle de sağlam bir masanın altına girmek, vücudunuzu battaniye ile sararak korumak ve kafanızı özellikle kollamak önemlidir. Tüm bu risk azaltıcı önerilere rağmen, ne yazık ki hortumlardan tamamen korunabileceğinizi garanti edebileceğimiz bir yer bulunmamaktadır. Genel olarak hortumlara hazırlıklı olmak, tüm doğal felaketlerde olduğu gibi, altın kuraldır.

Eğer bir araba içerisindeyseniz, lütfen hortumun aksi yönde arabayla kaçmaya çalışmayınız. Bunun yerine, en yakındaki sağlam binanın yanına ulaşarak, burada hortumun geçmesini bekleyiniz.[5]

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
21
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 10
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 01/04/2023 20:01:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10127

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Dünya
Gıda Güvenliği
Böcek
Coronavirus
Charles Darwin
Hamile
Gün
Amerika Birleşik Devletleri
Evrim Teorisi
Evrim
Su Ayısı
Mistik
Hareket
Akciğer
Koruma
Sars
Yavru
İnsan Evrimi
Eşeyli Üreme
Hematoloji
Taksonomi
Doğal Seçilim
Kimyasal
Diş Hastalıkları
Periyodik Tablo
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Size Özel
Güncel
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Hortum Nasıl Oluşur? Bir Rüzgarı Hortuma Dönüştüren Faktörler Nelerdir?. (12 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 1 Nisan 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10127
Bakırcı, Ç. M. (2021, February 12). Hortum Nasıl Oluşur? Bir Rüzgarı Hortuma Dönüştüren Faktörler Nelerdir?. Evrim Ağacı. Retrieved April 01, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10127
Ç. M. Bakırcı. “Hortum Nasıl Oluşur? Bir Rüzgarı Hortuma Dönüştüren Faktörler Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 12 Feb. 2021, https://evrimagaci.org/s/10127.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Hortum Nasıl Oluşur? Bir Rüzgarı Hortuma Dönüştüren Faktörler Nelerdir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 12, 2021. https://evrimagaci.org/s/10127.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.