İklim Değişimi, Sağlığımızı Nasıl Etkiliyor?

İklim değişikliği, sağlığın sosyal ve çevresel birçok ögesini etkiliyor. Bunların başında temiz hava, temiz içme suyu, yeterli gıda ve güvenli barınma şartları geliyor. İklim değişikliğinin, 2030 ve 2050 yılları arasında ishal, sıtma, yetersiz beslenme ve sıcaklık stresi gibi unsurlar dolayısıyla yılda 250.000 ölüme neden olacağı tahmin ediliyor. Sağlık sorunlarıyla beraber, iklim değişikliğinin yaratacağı maliyetin 2030 yılına kadar, her yıl 2 ila 4 milyar Amerikan Doları olacağı tahmin ediliyor.

Sağlık için yetersiz altyapıya sahip bölgeler (Özellikle gelişmekte olan ülkelerde) yardım almadan hazırlık yapma ve başa çıkma şansları olmayabilir. Ulaşım, gıda ve enerjideki alternatif seçeneklerimiz sera gazlarının emisyonlarını azaltabilir ve özellikle hava kirliliği nedeniyle görülecek sağlık sorunlarının önüne geçebilir.

İklim Değişikliği

Son 50 yılda insan faaliyetleri atmosferin alt seviyesinde sıcaklığı arttırmaya yetecek kadar karbondioksit ve diğer sera gazlarını açığa çıkardı. Sanayi öncesinde 280 ppm (milyondaki parça sayısı) olan ortalama CO₂ birikimi, günümüzde 400 ppm üzerindedir.

Son 130 yılda dünya tahmini olarak 0.85°C ısındı. 2100 yılına kadar ise dünyanın 3°C ısınmış olacağı tahmin ediliyor. Gelecek 20 yıl senaryoları ise yaklaşık 0.2°C/10 yıl oranında bir ısınma olacağını ön görüyor.

Deniz seviyesinin 1990 ve 2100 arasında 0.09 ila 0.88 metre kadar yükseleceği ön görülüyor. 

İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerindeki Önemi Nedir?

Küresel ısınma gerçekleşirken bazı küçük ölçekli bölgelerde sıcaklık sebepli kış ölümleri azaldı ve gıda üretimi belirli yerlerde arttı. Ancak iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkisi daha çok olumsuz yönde seyir edecek. İklim değişikliği temiz hava, temiz içme suları, yeterli gıda ve güvenli barınma gibi sağlığın sosyal ve çevresel ögelerini etkiliyor.

PHEWE projesi kapsamında yapılan çalışma, sıcaklık-ölüm ilişkisini teorik olarak göstermiştir. Sıcaklık değerinin 1°C yükselmesi, ölüm oranlarını yaklaşık %0.2 ile %5.5 oranında yükseltmektedir. Yapılan çalışmalar 2071-2100 yılları arasında sıcaklığın 3°C artacağı ve buna bağlı her yıl ekstra 86.000 ölümün gerçekleşeceği ön görülüyor. Sıcak hava koşulları insan fizyolojisini ve kalp damar sistemini etkilemektedir. Çevre sıcaklığının yükselişi, vücut ısılarını da yükseltmektedir. Bu durum daha fazla hastalıklara, ölümlere ve kalp rahatsızlıklarına neden olmaktadır. Sıcaklığa bağlı en yüksek ölüm oranı 65 yaş üstü insanlarda görülmektedir.

Hava ve iklim, insan yaşamını direk ve dolaylı yoldan etkileyen bir güce sahiptir. 1990’lı yıllarda 600.000 den fazla insan meteorolojik kaynaklı doğal afetler yüzünden hayatını kaybetmiştir. 

Ekstrem Sıcaklıklar

Yüksek sıcaklıklar, kardiyovasküler ve solunum hastalıklarını özellikle yaşlı insanlarda doğrudan etkiliyor. 2003 yazında Avrupa sıcak hava dalgasına maruz kaldı ve 70.000’den fazla ölüm kayıt altına alındı. 

Yüksek sıcaklıklar aynı zamanda ozon ve diğer kirleticileri arttırarak kardiyovasküler ve solunum hastalıklarının şiddetlenmesine neden oluyor.

Polen ve diğer uçucu alerjenler sıcak havalarda daha da artıyor. Bu durum Dünya’da ki 300 milyon astım hastasını etkiliyor. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Yüksek sıcaklıklar gıdalarda bakteri üretiminin artmasına, dolayısıyla zehirlenmelere yol açacak.

KUNC

Doğal Afetler ve Değişen Yağış Düzenleri

Dünya’da rapor edilen atmosfer kaynaklı doğal afetler 1960’dan beri üçe katlandı. Afetler özellikle gelişmekte olan ülkelerde her yıl 60.000 bin ölüme neden alıyor.

Yükselen deniz seviyesi ve ekstrem hava olayları evleri, sağlık merkezlerini ve kamu kurumlarına zarar veriyor. Dünya nüfusunun yarısından fazlası, denize 60km yakınlıkta yaşıyor. Bu insanlar göç etmek zorunda kalabilir ve bu durum ruhsal bozukluklardan, bulaşıcı hastalıklara kadar bir çok sağlık riskini arttırabilir.

Gitgide değişen yağış düzeni tatlı su kaynaklarını etkiliyor. Temiz su eksikliği hijyenden ödün vermemizi ve 5 yaş altı 500.000’den fazla çocuğu öldüren ishal riskini arttırabilir. Ekstrem durumlarda kuraklık ve kıtlık yaşanabilir. 21. yüzyılda, bölgesel ve küresel ölçekte kuraklıklarda artış bekleniyor.

Sel ve taşkın sayısında da artış görülecek ve bu sayının yaşadığımız yüz yıl boyunca sürekli artacağı tahmin ediliyor. Taşkınlar temiz su kaynaklarımızı kirleterek su kaynaklı hastalıkları arttıracak. Taşkınlar sivrisinek gibi hastalık taşıyıcıları için üreme alanı oluşturabilir. Ayrıca boğulma ve yaralanmalara, evlerin zarar görmesine, sağlık merkezlerinin zarar görmesine neden olabilir.

Yükselen sıcaklıklar ve değişen yağışlar muhtemelen fakir bölgelerde temel gıda ürünlerinde azalmaya yol açacak. Bu durum yetersiz beslenmeyi yaygınlaştırıp yılda 3.1 milyon insanın ölümüyle sonuçlanabilir.

Medical Xpress

Enfeksiyon Vakaları

İklim koşulları su kaynaklı hastalıkları ve soğukkanlı hayvanlar yoluyla bulaşan hastalıkları güçlü bir şekilde etkileyecek. 

İklim değişikliği muhtemelen önemli vektör kökenli hastalıkların bulaşma mevsimlerini arttıracak ve coğrafi dağılışlarını değiştirecektir. İklim değişikliği senaryoları Çin’de salyangoz kökenli, şistozomiyaz için daha geniş alana yayılacağını söylüyor.

Sıtma büyük ölçüde iklimden etkileniyor. 400.000 yakına insanı anofel sinekleriyle yayılarak öldürüyor (Özellikle 5 yaşından küçük Afrikalı çocukları). Aedes cinsi taşıyıcı sinekler (Dang hastalığı) de iklim koşullarına oldukça duyarlı. Çalışmalar iklim değişikliğinin muhtemelen dang hastalığında da artış yaratacağını gösteriyor.

New Republic

Sağlık Etkilerinin Ölçülmesi

İklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri tahminden öteye gidemez. Yine de WHO(Dünya Sağlık Örgütü) kurum değerlendirmesi, sürekli ekonomik büyüme ve sağlıkta yaşanacak ilerlemeleri varsayarak iklim değişikliğinin 2030-2050 yılları arasında yaklaşık 250.000 ölüme neden olacağı sonuca varmıştır. Beklenen ölümler; yaşlılarda sıcaklığa maruz kalma sebebiyle 38.000 kişi, ishal nedeniyle 48.000 kişi, sıtma nedeniyle 60.000 kişi ve yetersiz beslenme nedeniyle 95.000 kişi

Kimler Risk Altında?

Tüm Dünya nüfusu iklim değişikliğinden etkilenecek. Ancak bazıları diğerlerine göre daha savunmasız durumda. Özellikle Küçük adalarda yaşayan ve gelişmekte olan ülkelerin nüfusu, sahil bölgeleri, büyükşehirler, dağlık alanlar ve kutup bölgeleri daha savunmasız. 

Çocuklar (özellikle fakir ülkelerde yaşayanlar) ortaya çıkan sağlık risklerine karşı en savunmasız olanlardır. Ayrıca bu sonuçlara daha uzun süre maruz kalacaklar. Yaşlılar, hasta olanlar veya önceden hastalanmış olanlarda savunmasız pozisyondalar.

Sağlık altyapısı zayıf olan bölgeler (özellikle gelişmekte olan ülkeler) sağlık risklerine hazırlık ve müdahale etmek için yardım almak zorunda kalacaklar.

The Daily Beast

WHO’nun Sorumluluğu

Birçok politika ve kişisel tercihler sera gazı emisyonlarını azaltma ve önemli sağlık yararları sağlama potansiyeline sahiptir. Temiz enerji kaynakları, daha temiz toplu taşıma araçlarının teşviki (bisiklet kullanımı, kişisel araç kullanmak yerine yürümek gibi.) karbon emisyonunu azaltabilir ve insan kaynaklı hava kirliliğinin önüne geçebilir. Önüne geçilmeye çalışılan kirlilik her yıl yaklaşık 3 milyon ölüme neden olmaktadır.

2015’de WHO Yönetim Kurulu iklim değişikliği ve sağlık alanında yeni çalışma planını ilan etti. Buna göre:

• Ortaklıklar: BM içinde ortak kurumlarla koordine olabilme ve sağlığın iklim değişikliği gündeminde uygun şekilde yer bulmasını sağlamak.
• Farkındalığı Arttırmak: İklim değişikliğini insan sağlığı açısından tanıtmak ve bilincin yayılmasını sağlamak.
• Bilim ve Kanıtlar: Bilimsel bulguların araştırılması ve içlerinde iklim değişikliği ve sağlık arasında bağlantılar bulmak.
• İklim değişikliğinin halk sağlığı açısından uygulamalı çözümlerini desteklemek: İklim değişikliğine karşı savunmasız olan ülkelere altyapı sağlamak ve karbon emisyonlarını azaltmanın yanında sağlığın teşvik edilmesi.