Hakkımızda

Biz, Türkiye'nin en büyük, en çok ziyaret edilen ve en güvenilen popüler bilim oluşumlarından birisiyiz. 5 Kasım 2010'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde Biyoloji ve Genetik Topluluğu altında bir öğrenci topluluğu olarak, Çağrı Mert Bakırcı liderliğinde kurulduk. Diğer kurucu üyelerimiz arasında Babür Erdem ve Güngör Budak bulunmaktadır. Erken dönem gelişimimizde ise burada adını sayamayacağımız kadar çok sayıda ODTÜ öğrencisi ve hatta akademisyen rol aldı. Günümüzde ise merkezi Teksas'ta bulunan ve Dünya'nın her yanındaki Türkçe konuşan insanlara çok yönlü yayınlar yapan, popüler bilim içerikleri üreten bir sosyal girişim olarak yolumuza devam ediyoruz.

Evrim Ağacı olarak Türkiye'nin en büyük evrimsel biyoloji oluşumu, en çok ziyaret edilen popüler bilim sitelerinden biri ve sosyal medya erişimi en yüksek bilim oluşumu olmanın gururuna sahibiz.

Üstelik sadece popüler anlamda da değil, akademik anlamda da çok köklü bir geleneğe sahibiz. Öyle ki, çalışmalarımız Avrupa Evrimsel Biyoloji Cemiyeti (European Society for Evolutionary Biology, ESEB) tarafından aralıklarla maddi ve akademik olarak desteklenmektedir. Hatta haberimiz olmaksızın ESEB tarafından belirlenen 2 uzman akademisyen, internet sitemizde yayınladığımız çalışmaları inceledikten sonra bu içeriklerin "kaliteli" olduğu tasdiklemiştir.

Evrim Ağacı olarak Avrupa Yılın Bilim Yazarı Ödülü'ne de aday gösterilmenin gururunu yaşadık. Birinci olamamış olsak da, Science, Die Zeit, Le Monde, The Economist, Focus gibi dergi ve gazetelerin bilim yazarları ile yan yana durmak bile bize onur verdi. Ayrıca 2019 yılında Boğaziçi Üniversitesi tarafından "En Kaliteli İçerik Üreticisi" ödülüne aday gösterildik.

Tüm bunlar, Türkiye'den çıkan ve Türkiye'nin zorlu şartları altında yayın yapan bir bilim oluşumu olarak bizim için gurur vericidir.

Vizyon

Evrim Ağacı olarak vizyonumuz, Türkiye sınırlarında yaşanmasını gönülden arzuladığımız bilimsel aydınlanma devrimini ateşlemek ve küresel ölçekteki kitlesel aydınlanma ve bilimsel farkındalık mücadelesini daha da ileri götürmektir. Bu vizyon çerçevesinde; modern bilimi en doğru, en geniş kapsamlı ve en güvenilir biçimde halka ulaştırmak amacıyla Türkiye'nin en büyük bilim arşivini yaratmaya çalışmaktayız. Bu arşivimizin en önemli özelliği, bugüne kadar Türkiye'de ve Dünya'da genellikle bilim oluşumları tarafından üzerinde durulan haber ve bilimsel gelişme odaklı yayınlardan ziyade, temel konsept ve konuları anlamaya ve anlatmaya yönelik bir eğitim projesi temelinde inşa etmemizdir. Bu sayede halkın sadece bilimsel gelişmelerden haberdar olmaktan ziyade, bu gelişmeleri yorumlayabilecek akademik altyapıyı kısmen de olsa sağlamayı ummaktayız.

Marka

Evrim Ağacı, Markaların Korunması hakkında 556 sayılı kanun hükmünde kararnameye göre 25 Mayıs 2015 tarihinden itibaren 10 yıl müddetle, 1 Haziran 2016 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından, marka sahibi Çağrı Mert Bakırcı adına, 2015-44893 marka numarasıyla, “Hizmet” kategorisinde tescil edilmiştir. 5 Kasım 2016 tarihinde ilk defa resmî tüzüğünü yayına koyan ekip, Bakırcı tarafından 23 Şubat 2018'de ABD'de kurulan Tree of Evolution isimli firma çatısı altında çalışmalarını sürdürmektedir.

Çalışmalar

Etkinlikler

Evrim Ağacı'nın gerçekleştirdiği çok sayıda etkinlik arasında seminerler, konferanslar, kurslar, paneller ve akademik programlar bulunmaktadır. "Türkiye Evrimle Tanışıyor (TET)" etkinliklerimiz sayesinde Ankara, İstanbul, İzmir başta olmak üzere Bursa ve Eskişehir gibi birçok ilde binlerce okuruyla buluştuk, teknik eğitimler verdik, okurların sorularına yanıtlar verdik. Bu illerdeki üniversite ve liselerde çeşitli seminerler düzenledik, düzenlenen seminerlere konuşmacılar gönderdik. Ayrıca çeşitli bilim insanları ve bilim oluşumlarıyla kapsamlı röportajlara imza attık.

Ayrıca Evrim Ağacı olarak, ODTÜ BİYOGEN ile birlikte Türkiye'nin en uzun süredir devam eden ve en çok katılımcılı evrimsel biyoloji etkinliği olan "ODTÜ Aykut Kence Evrim Konferansı"nı düzenlemekteyiz. Her yıl düzenlenen etkinliğe, yurtiçi ve yurtdışından sayısız akademisyen, öğrenci ve vatandaş katılım göstermektedir. Bu etkinlikler aracılığıyla Francisco Ayala, Douglas Futuyma, Jerry Coyne, Stephen Oppenheimer, Kenneth Miller, Martin Hanczyc, Eva Jablonka, Andrew Berry, Micheal Hofreiter, Roger Butlin, Line Ugelvig, Particia Beldade gibi evrimsel biyoloji sahasında en önde gelen isimleri Türkiye'de ağırladık. 2019 yılı itibariyle 13.'süi düzenlenecek olan konferansa ortalamada her sene 600 kişi katılım göstermektedir.

Evrim Ağacı olarak doğrudan katılım gösterdiğimiz veya düzenlediğimiz etkinlikler arasında, Richard Dawkins Vakfı'ndan Sean Faircloth'un katılımıyla düzenlenen 1. Özgür Düşünce ve Sekülerizm Konferansı, ODTÜ'deki birçok bilim topluluğunun katılımıyla düzenlenen ODTÜ Bilim Günleri ile birlikte, yüzlerce kişinin ve onlarca akademisyenin katılımıyla gerçekleşen ODTÜ Sinirbilim Günleri ve ODTÜ Biyokimya Konferansı gibi diğer etkinlikler bulunmaktadır. Ayrıca kurulduğumuzdan beri ODTÜ içerisinde çok sayıda bilim semineri de vermekteyiz.

Dijital Yazılı İçerikler: Makaleler ve Yazılar

Sitemizde, evrimsel biyoloji başta olmak üzere, çeşitli modern bilim dallarına ait, temel düzeyden akademik düzeye kadar değişen bir ölçekte kavramsal tanımlama, akademik örnekleme ve kuramsal analiz yayınlarına yer vermekteyiz. İçeriklerimizi Bilim Ağacı adını verdiğimiz özel bir ağaç-tipi kategorizasyon sistemi dahilinde sunmaktayız.

Basılı İçerikler: Kitap ve Dergiler

Evrim Ağacı bünyesinde yayınlanan ilk yazılı eser, 1 Ocak 2014 tarihinde Evrensel Basım Yayın tarafından basılan ve Çağrı Mert Bakırcı tarafından kaleme alınan Evrim Kuramı ve Mekanizmaları: Evrimin Temelleri ve Nasıl İşlediği Üzerine isimli kitaptır. Ergi Deniz Özsoy önsözüyle yayınlanan ve Londra Kitap Fuarı'nda da satışa sunulan kitap kısa sürede çok sayıda olumlu eleştiri almış ve Temmuz 2019 itibarıyla toplamda 10. baskısını yapmıştır. Kitap, çok sayıda eleştirmen tarafından olumlu bir şekilde eleştirilmiş ve övülmüştür.

Evrim Ağacı'nın ikinci kitabı olan Evrenin Karanlığında Evrimin Işığı: Modern Bilimlerin Bütünleştirici Harcı Evrime İnterdisipliner Bir Bakış ise 5 Mayıs 2017'de EOS İletişim tarafından Muaf Kitap etiketiyle basılmıştır. Kitapta kendi alanlarında 9 ayrı uzman, bilimin farklı dallarının evrim ile olan ilişkisini ele almış, evrimin bu sahalara yaptıkları katkılardan ve bu sahalarda yapılan çalışmaların evrimsel biyoloji üzerindeki etkisinden söz etmişlerdir. Kitap, 2019 itibariyle toplamda 3. baskısını yapmıştır.

Uzun dönem basılı yayınlarımız arasında 50 sayı boyunca BirGün gazetesinde yayınlanan bilim sayfası ile Bilim ve Ütopya Dergisi'nde onlarca sayı boyunca yayınlanan Evrim Ağacı yazıları bulunmaktadır. Bunun haricinde Bilim ve Gelecek Dergisi, BilimsoL, Doğu Batı Dergisi, Düşünbil Dergisi, Evrensel Gazetesi, Genç Hayat, Evrimin Gıdası, Fikir Bilim Dergisi, Löpçük Dergisi gibi diğer basılı yayın organlarıyla da aralıklarla iş birliği yapmaktayız.

Video İçerikler

Video içerikler hazırlamak üzere YouTube kanalımızı ilk olarak 21 Temmuz 2011'de açmış olsak da, 2017'ye kadar ağırlıklı olarak altyazılandırma çalışmaları ile Türkçe bilim videosu içeriklerine katkı sağladık. Profesyonel ve özgün bilim videoları yayınlamak amacıyla 28 Temmuz 2016'da YouTube'a giriş yaptık. O zamandan beri YouTube üzerinde giderek hızlanan bir faaliyet gösterdik, Ocak 2017'de ana sosyal platformumuz olarak Facebook'u kullanmaktan uzaklaştık, merkezimizi YouTube üzerine inşa etmeye karar verdik. Özellikle 2017 yılının başından itibaren YouTube'da varlık göstermeye başladık ve birçok diğer bilim oluşumunun da Facebook'tan uzaklaşarak YouTube'a yönelmelerine ön ayak olduk.

Video içeriklerimiz, Ekim 2017 itibarıyle 5 ana kategoride toplanmaktadır: Çağrı Mert Bakırcı tarafından hazırlanan evrim dersleri, genel evrimsel biyoloji içerikleri ve popüler bilimin geneline yönelik içerikler; Yale Üniversitesi'nden Soner Albayrak tarafından hazırlanan fizik videoları (Soner Albayrak ile Fiziğe Yolculuk serisi); Burak Çankaya tarafından hazırlanan Gelecek Bilimde canlı yayın serisi; Ezgi Altınışık, Kadir T. Özdoğan ve Ahmet Köz tarafından hazırlanan antropoloji videoları; Psikoseyir oluşumunun kurucusu Cevdet Acarsoy tarafından hazırlanan psikoloji videoları. Katkı sağlayan kişi ve gruplar zaman içinde değişebilmektedir.

2017 yılında başlattığımız "Gelecek Bilimde" isimli canlı yayın serisi, Dünya'nın dört bir tarafında akademik araştırmalarını sürdüren Türk bilim insanlarını YouTube kanalları üzerinde ağırlamaktadır. Yayın serisine bugüne kadar İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Celal Şengör, Cambridge Üniversitesi'nden Mete Atatüre, Hacettepe Üniversitesi'nden Ergi Deniz Özsoy, Boğaziçi Üniversitesi'nden Cem Say ve Aslı Tolun, MIT Media Lab'dan Canan Dağdeviren, Harvard Üniversitesi'nden Önder Albayram, ODTÜ ve CERN'den Bilge Demirköz, İTÜ ve CERN'den Kerem Cankoçak, astronom Ethem Derman, New York Eyalet Üniversitesi'nden Ömer Gökçümen, NASA'dan Umut Yıldız gibi isimler katılmıştır. 2018 yılında seri "Canlı Bilim" isimli bir çatı altında toplanmış ve ikinci sezonu olan "BilimSeli", Kasım 2018'de başlamıştır.

İnternet sitemiz içerisinde, özellikle altyazılandırmaya dayalı bol miktarda video içerik bulmanız da mümkündür.

Akademik

Evrim Ağacı olarak, Evrim Çalışkanları oluşumundan sonra, Avrupa Evrimsel Biyoloji Cemiyeti (ESEB) tarafından desteklenen ilk kitlesel popüler bilim oluşumu olmanın gururunu taşıyoruz. Ekip üyelerimiz akademik basamakları tırmanmayı sürdürdükçe, akademik literatüre yaptığımız katkılar da artmaktadır.

Ergi Deniz Özsoy, Namık Kemal Pak, Müge Boz, Mehmet Somel, Füsun Gezgin Özer gibi Türkiye'nin en önde gelen evrimsel biyologları, fizikçileri ve diğer dallardan olan bilim insanlarıyla da birçok farklı nedenle iş birliği yapmaktayız, ortak etkinliklerde bulunmaktayız, ortak yazılar kaleme almaktayız ve ortaklaşa televizyon programları yapmaktayız.

Sosyal Sorumluluk Projeleri

ALS hastalarına yönelik olarak düzenlenen Ice Bucket Challenge'ın Türkiye'ye taşınmasında büyük rol oynadığımız gibi, Indiegogo kampanyasıyla binlerce ABD dolarının toplanmasına önayak olduk. Ayrıca görme engellilere yönelik başlattığı Sesiniz Olsun gibi sosyal sorumluluk projelerimiz de bulunmaktadır.

İnternet Sitesi

İnternet sitemiz 2011 yılında yayın hayatına başlamıştır. Site sürümlerimiz, başlangıçtan bu yana Yunan alfabesini takip etmiştir. Alfa, Beta ve Gama sürümlerimiz kurucularımızdan Güngör Budak tarafından geliştirilmiştir. Delta sürümümüz; Kozmik Anafor, Özgür Düşünce Hareketi, Ateist Dergi gibi oluşumların sitelerini geliştirmiş olan Erhan Kılıç ile geliştirilmiştir. Epsilon sürümümüz, Erhan Kılıç ve Eyüp Can Akman tarafından geliştirilmiştir. Şubat 2018'den itibaren Eyüp Can Akman teknik sorumlumuz olarak görev almaya başladı ve onun liderliğinde 2019 itibariyle yayında olan Zeta sürümü geliştirmeleri devam etmektedir.

Grup Fonlaması

Evrim Ağacı, Patreon üzerinden büyük kitlelerin desteğiyle grup fonlama yoluyla gelişimini sürdüren ilk büyük bilim oluşumudur. Evrim Ağacı çalışmaları, gönüllülerinin günlük olarak çok fazla zamanını almasından ötürü artık "hobi" olmaktan çıkarak "meslek" halini almaya başlamıştır. Ancak bilim anlatıcılığının Türkiye'de resmi bir meslek olmayışı, Evrim Ağacı'nın okur/izleyen kitlesinden maddi destek alarak yola devam etme kararına neden olmuştur. Bu sayede Evrim Ağacı hiçbir reklam faaliyetinde bulunmaksızın ve tekil bir organizasyonun denetimi altına girmeksizin bilim anlatıcılığını ve diğer faaliyetlerini sürdürebilmektedir.

Ekol

Sosyal medya ve Türkçe internet siteleri üzerinden yapılan bilim yayınlarında Evrim Ağacı bir ekol görevi görmektedir. Evrim Ağacı'nın bugüne kadar popüler bilimin Türkiye'de yayılması adına aldığı kararlar, birçok diğer oluşuma ilham olmuştur. Bunların en belirgin örnekleri arasında Facebook'ta "sayfa" düzeninden "grup" düzenine geçme kararı, Facebook'u terk ederek YouTube temelli bir bilim oluşumu yaratma kararı, ve bir grup fonlaması sistemi olan Patreon üzerinden gelen desteklere dayalı bir sistem inşa etme kararı gibi örnekler bulunmaktadır. Evrim Ağacı'nın attığı yenilikçi adımlar, Türkiye'deki popüler bilim oluşumlarına ilham ve yol gösterici olmuştur.

İstanbul Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi gibi çeşitli üniversitelerde yapılan lisansüstü araştırma ve tezlerde Evrim Ağacı, internet aracılığıyla ve sosyal medya üzerinden bilim anlatıcılığı konusunda bir ekol olarak incelenmiştir.

Evrim Ağacı ekolünün birden fazla ayağı bulunmaktadır: Ekol dahilindeki en önemli prensiplerden biri ne verirsen iki katını bulursun yaklaşımıdır. Evrim Ağacı, kendisine katkı sağlayan ve destek olan herkese tanıtım, saygı, destek gibi açılardan ekstradan geri dönüşlerde bulunmaktadır. Örneğin yapıcı eleştirilerde bulunan ve oluşuma saygıyla yaklaşan kişilere, gösterdikleri ilgi ve saygının iki katıyla yanaşmaya çalışmaktadır. Benzer şekilde, oluşuma yönelik olumsuz yaklaşımlara da iki misliyle karşı çıkmakta, duvar örmekte, engel olmaktadır.

Ekolün bir diğer önemli özelliği, Evrim Ağacı'nın ilkeleri arasında da yer alan açık kapı politikasıdır. Bu politikanın bir uzantısı, her Evrim Ağacı okurunun aynı zamanda bir katkı sağlayan olabilmesidir. Ancak bir diğer önemli uzantısı, Türkiye içerisinde ve dışarısında benzer amaçlar güden oluşumlarla karşılıksız bir destek çabası içerisinde olunmasıdır. Bu süreçte, özellikle Evrim Ağacı'ndan Arsel Acar'ın çabaları sayesinde, Türkiye'nin en önde gelen bilim platformları arasında bulunan Kozmik Anafor, Yalansavar, Bilim Kazanı, Bilimkurgu Kulübü, FelisAgnosticus gibi site ve sayfalarla birçok röportaj ve ortak projeler yapılmıştır. Ayrıca Türkiye'deki popüler bilim kitaplarının tanıtımını, tartışılmasını ve incelenmesini teşvik etmek amacıyla Goodreads üzerinde bir akademik/popüler okuma grubuna imza atmıştır.

Evrim Ağacı ekolünün önemli özelliklerinden bir diğeri açık kaynak ve açık paylaşım politikasıdır. Örneğin Evrim Ağacı, bütün eğitim sunumlarını halka açık bir şekilde SlideShare üzerinden yayınlamaktadır. Benzer şekilde, Evrim Ağacı'nın iç eğitimleri de İleri Düzey Öğrenciler İçin Evrim başlığı altında YouTube üzerinden yayınlanmaktadır. Evrim Ağacı'nın tüm Makale Arşivi PDF ve ePub olarak indirmeye açık bir şekilde paylaşılmıştır. Dahası, Evrim Ağacı bütün içeriklerinin tekrar kullanımına belli şartlar altında izin vermektedir. Evrim Ağacı'nın sitesinde ve paylaşımlarında yer alan telif hakkı ibaresine göre:

Evrim Ağacı tarafından üretilen, çevrilen, oluşturulan, yazılan bütün içeriklerin kullanımı aşağıdaki kurallara uymak şartıyla, yönetim ekibinden ve yazarlarından izin alınmaksızın ve tarafımıza herhangi bir bildirimde bulunmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, yazılarımızın hiçbiri, söz konusu içeriklerimizin yazarlarından başkasına aitmiş gibi sunulamaz.

Ekol dahilinde sürdürülmekte olan yaklaşımlardan bir diğeri, haber-odaklı içerik yerine konsept-odaklı (veya kavram-odaklı) içerikler üretilmesidir. Bunun en temel amacı, okurlara kazandırılması hedeflenen bilimsel ve akademik analiz yeteneğidir. Bu bakımdan, bilimsel gelişmeleri olduğu gibi yabancı kaynaklardan çevirerek aktarmak yerine, yazarlardan/çevirmenlerden gelen katkıları ve analizleri de içeriğe harmanlamaktadır. Bu durum, Evrim Ağacı karşıtlarına kimi zaman saldırı materyali sunmuş olsa da, ekip bu yaklaşımın önemini bilmesi nedeniyle bu politikadan hiç vazgeçmemiştir. Ekip, bu politikayla ilgili olası hatalı anlaşılmaları önlemek adına çok net yayın ve yönetim politikaları ve oldukça açık iletişim kanalları geliştirmiştir.

Ekolün önemli özelliklerinden bir diğeri ise kurumsal yapısıdır. Birçok sefer sosyal medya oluşumları "bilgi üreten" ve "bilgi tüketen" ayrımından ötürü takipçiler ile yöneticiler arasında hiyerarşik bir ayrıma gitmeye meyillidirler. Evrim Ağacı ekolü çerçevesinde ise, ilkeler ile uyumluluk sürdürüldüğü müddetçe her türlü hiyerarşinin önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Dikey olmak yerine daha yatay yapılı bu hiyerarşi sistemi, okurların ekibin bir parçası oldukları hissini pekiştirmeye yaramaktadır.

İsim ve Slogan

Evrim Ağacı, evrimsel biyolojide türlerin birbiriyle olan akrabalık ilişkisini ve türler arasındaki göreli ayrışma miktarı ve sürelerini görselleştirmek adına kullanılan filogenetik ağaçların gayrıresmî bir adıdır. Charles Darwin tarafından "Yaşam Ağacı" biçiminde kullanılmıştır.

İsim, Evrim Ağacı'nın kurucu üyelerinden Babür Erdem tarafından önerilmiş ve ekibin kuruluş aşamasında oy birliğiyle kabul edilmiştir. İsim, aynı zamanda Evrim Ağacı'nın Türkiye'deki etki ve yayılma politikasına yönelik olarak, köklerini ODTÜ ve Ankara'dan alan, dalları ise tüm Anadolu coğrafyasına yayılan bir ağaç simgesine de gönderme yapmaktadır.

Ekibin sloganı ise, Charles Darwin'in Türlerin Kökeni isimli eserinin kapanış paragrafına ithafen seçilmiştir:

Çeşitli bitkilerle kaplı, çalılıklarında kuşların ötüştüğü, türlü böceklerin uçuştuğu; nemli toprağında tırtılların, solucanların süründüğü bir yamaca bakıp, birbirinden böylesine farklı, ve birbirine böylesine karmaşık bir tarzda bağımlı ve ustalıkla yapılmış bütün o canlı biçimlerin, çevremizde etkilerini sürdüreduran yasaların ürünleri olduğunu düşünmek ilginçtir. Bu yasalar -geniş bir anlamda- Üreme ve Büyüme; Soyaçekim (hemen hemen üremenin kapsamında kalır); yaşam koşullarının ve parçalarının kullanılıp kullanılmamasının doğrudan ve dolaylı etkilerinin sonucu olan değişkenliktir; üreme öylesine hızlıdır ki Yaşama Savaşına yol açar; ve bunun sonucu Iranın Iraksamasını ve az gelişmiş biçimlerin tükenmesini zorunlu kılan Doğal Seçmedir. Böylece, doğanın savaşından, açlıktan ve ölümden, düşünebildiğimiz en yüce ereğe, daha yukarı hayvanların oluşmasına varılır. Bir ya da birkaç biçimde başlayan yaşamı böyle anlayan ve bu gezegen çekimin değişmez yasasına göre dönüp dururken, böylesine basit bir başlangıçtan en güzel, en olağanüstü biçimlerin evrimleşmiş ve evrimleşmekte olduğunu kavrayan bu yaşam görüşünde gerçekten ihtişam vardır.

Logo

Evrim Ağacı'nın logosu, 16 Şubat 2015'te, Serhat Seykan tarafından tasarlanmıştır. Temel tasarım fikri üzerine, Bakırcı'nın yönlendirmeleri ışığında logo şekillenmiş ve detayları netleştirilmiştir. Evrim Ağacı'nın eski logosu olarak kullanılan, aslında "logo" olma değeri ve niteliği taşımayan amblemin aksine, Evrim Ağacı için kuruluşundan 4 seneden fazla bir süre sonra tasarlanan ilk logonun, son derece sade; ancak çok sayıda mesajı o sadelik çerçevesinde yansıtabilmesi hedeflenmiştir. Bu açıdan bakıldığında Evrim Ağacı'nın logosu, sayısız ilginç bilimsel olgu ve felsefi içeriği çok yalın ve sade çizgilerle aktarabilmektedir. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• E-A Harfleri: Logoda göze çarpan ilk önemli noktalardan biri DNA'nın nükleotit çiftleri arasına gizlenmiş E ve A harfleridir.
• Çift Sarmal DNA: DNA, evrimin en temel birimidir.
• Mutasyon: Evrimle ilgili en fazla yanlış anlaşılan ve anlatılan noktalardan biri, mutasyonlardır. Mutasyonlar, kötü namlarına rağmen, evrimin seçilim mekanizmalarının üzerine etki ettiği çeşitliliği yaratan nihai ve en önemli kaynaklardır. Bu nedenle, üstten ikinci nükleotit çiftinde bir bozulma, kırılma gösterilmiştir. Bu, silinme tipi bir mutasyon olarak düşünülebilir. Aynı zamanda bu, E harfinin daha kısa olan orta kolunu da üstü kapalı bir şekilde netleştirmektedir.
• Seçilim: DNA'nın uçlarından çıkan ve logonun etrafını dolaşan çizgiler, merkezden uzaklaştıkça daralmaktadır. Bu, bir popülasyon içerisinden seçilen avantajlı grubun ayıklanmasını temsil etmektedir.
• Evrim Ağacı'nın logo olarak kullandığı eski amblem.
• X Kromozomu: Her ne kadar DNA yapısı gereği heliks (sarmal) biçimli olsa da, DNA'nın sadece 2 boğumu gösterilerek aynı zamanda X harfinin oluşması sağlanmıştır. X kromozomu, insanlarda hem erkekler, hem dişilerde bulunan yegane cinsiyet kromozomudur.
• Döngüsel Sonsuzluk: Evrimsel süreç, doğal bir algoritmadır, döngüseldir ve teknik olarak zamanın sonuna kadar (veya sonsuza kadar) çalışabilir. Var olan varyasyon içerisinden en uyumlular seçilir, diğerleri elenir, seçilenlerin mutasyonlardan kaynaklı avantajları üreme yoluyla gelecek nesillere aktarılır ve yeniden seçilim döngüsü başlar. Bu şekilde sonsuza kadar devam eder. Bu nedenle DNA'nın uçlarından çıkan kollar, DNA'nın üst ve alt kısımlarını tamamlayarak bir nevi 8 rakamını oluşturmaktadır. Aynı zamanda logonun bir ucundan diğer ucuna doğru takip edildiğinde de, yan yatmış bir 8 görülmektedir. Yan yatmış 8 rakamı, evrensel olarak sonsuzluk işaretidir ve logoda kendisine yer bulmaktadır.
• Yin Yang ve Diyalektik Felsefesi: Çoğu zaman bilimsel konuların tek kutuplu açıklamaları bulunmaz. Her iyi teori içerisinde geçersiz taraflar ve her kötü teori içerisinde geçerli taraflar bulmak mümkündür. Bu karşıt teorilerin (tez ve antitezlerin) bir araya gelişi ve fikirsel arenada çarpışması, sentezi doğurur. Logodaki genel görünüm ve Yin Yang sembolünü çağrıştırması, bu nedenle yapılmıştır.

Tarihçe

Evrim Ağacı’nın temelleri, Eylül 2010 ayında yapılan bir ODTÜ Biyoloji ve Genetik Topluluğu (BİYOGEN) haftalık toplantısı sırasında atılmıştır. Toplantıda, ilk defa BİYOGEN’e katılım gösteren Çağrı Mert Bakırcı, dönemin Yönetim Kurulu Başkanı'na yeni bir evrimsel biyoloji oluşumu kurma fikrini anlatmış, olumlu geridönüşler almıştır. Bu olumlu dönüşler üzerine, kısa sürede proje hayata geçirilmeye karar verilmiş ve Evrim Kuramı ile özellikle ilgilenmek isteyebilecek kişiler, Bakırcı ile bir araya gelmiştir.

Bu süreçte Babür Erdem ve Güngör Budak ile tanışan Bakırcı, kısa sürede geniş bir yol haritası çizmiş ve ekibin diğer muhtemel bireyleriyle beyin fırtınası yaparak oluşumun vizyonu, misyonu, içeriği ve planlarıyla ilgili gerekli kararları almıştır. Bir bilim ve aydınlanma hareketi olarak ilerlemesine karar verilen grubun ismi olacak olan “Evrim Ağacı”, birkaç günlük düşünme ve tartışma süreci sonrasında Erdem tarafından tavsiye edilmiş ve kısa sürede kabul edilmiştir. Bunun üzerine, Bakırcı önderliğinde düzenlenen ilk toplantısıyla Evrim Ağacı, 5 Kasım 2010 günü ODTÜ, Ankara'da resmen kurulmuştur.

Kuruluşundan 2 hafta kadar sonra, o zamanlar yeni yeni Türkiye'de yer etmeye başlayan Facebook üzerinden sayfalarını açan ekip, yaklaşık 2 ay gibi bir süre içerisinde 1500’ü aşkın sayıda takipçiye ulaşmıştır. Bu sayı, Facebook üzerinde o dönemde bulunan Türkçe bilim sayfaları arasında dikkate değer bir sayıdır. Evrim Ağacı’nın sanal platformda ses getirmesinin nedeni ise büyüme hızı ya da okur/takipçi sayısı değil, yayın tarzı ve uslubu tipi olmuştur. Facebook’ta daha önce o zamana kadar pek görülmeyen bir şekilde, sadece bilim üzerine kurulu, din-bilim tartışmasına girmeyen ve her bir okuruna ayrı ayrı cevaplar yazıp, en üst seviyede saygı çerçevesi içerisinde yaklaşan bir tutum sergilemiştir. Bu kurumsal yapı ve orijinal yaklaşım, Evrim Ağacı'nı dönemin diğer çevirimiçi bilim oluşumlarından ayıran nitelik olmuştur. Öyle ki, Evrim Ağacı'nın bu tutumu o dönemden sonra ortaya çıkan sayısız diğer bilim ve bilim-harici oluşum için bir ekol haline gelmiştir.

Bakırcı başta olmak üzere Evrim Ağacı yazarları sayfanın kurulmasından itibaren, özellikle Facebook üzerinden evrim ve Evrim Kuramı ile ilgili gelen tüm sorulara, üşenmeden, ayrım yapmadan, kaynaklarıyla ve herkesin anlayabileceği bir dilde, detaylı ve kapsamlı cevaplar hazırlamıştır. Bu da, Evrim Ağacı'nın kısa sürede Evrim Kuramı konusunda “bilirkişi” olarak görülmesini sağlamıştır. Sayfanın büyümesiyle ile birlikte ilk defa çeşitli ilkeler belirlenmesi gerekmiş ve bu ilkeler, yine birçok diğer oluşumdan Evrim Ağacı'nı ayıran nitelikler olmuştur.

Bu hızlı büyüme, sadece bilimseverler tarafından değil, bilim karşıtları tarafından da fark edilmiştir. Ekibin Facebook sayfası, 1650 küsur takipçiye ulaştığı sıralarda, internet korsanları (hackerlar) tarafından saldırıya uğramış ve ele geçirilmiştir. Tüm çabalara rağmen sayfalarını geri almayı başaramayan ekip, kısa sürede yenisini açmış ve okurlarının destekleri sayesinde 24 saat içerisinde Facebook üzerinde yeniden 1500 okur sayısına ulaşmıştır. Ancak sayfa aynı gün içerisinde internet korsanları tarafından yeniden ele geçirilmiştir. Bunun üzerine, 9 Nisan 2011 tarihinde, uç düzeyde sanal güvenlik önlemleri altında sayfa yeniden kurulmuştur. Evrim Ağacı, o günden günümüze dek bu resmî Facebook sayfası üzerinden yayın hayatını sürdürmektedir.

Evrim Ağacı, 3 Mart 2012’de 17.000'den fazla okura ulaşarak Facebook’taki Türkçe sayfalar arasındaki en büyük evrimsel biyoloji odaklı bilim sayfası olmuştur. 4 Nisan 2012’de Avrupa Evrimsel Biyoloji Cemiyeti (ESEB) tarafından ilk defa maddi ve akademik olarak desteklenmeye başlamıştır. 22 Nisan 2012’de 20.000'den fazla okura ulaşarak Dünya’daki her dilden tüm evrimsel biyoloji odaklı Facebook sayfaları arasında ikinci sıraya yükselmiştir. 12 Ekim 2016 itibarıyla 460.000'e yakın okurla ve haftalık ortama 2 milyon kişilik erişim miktarıyla yola devam etmektedir.

Ekibe gelen soruların ve verilmesi gereken cevapların belli bir noktadan sonra kendisini tekrar etmeye başlaması, bu soru ve cevapların arşivlenmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bu metinler, günümüzdeki Evrim Ağacı Makale Arşivi'nin de temelini atmıştır. Facebook'taki güvenlik açıklarının sıkıntı yaratıyor olması ve büyümenin getirdiği tehlikelerden ötürü ekip, 11 Aralık 2012 tarihinde Evrimagaci.org adı altında resmî sitelerini açmıştır. O tarihten beridir Evrim Ağacı'nın tüm veritabanı resmî internet sitesi üzerinde depolanmakta ve Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal medya hesapları üzerinden resmi bir şekilde yayınlanmaktadır.

Amaç

Evrim Ağacı'nın en temel amacı, her türlü dogmatik ön yargının sınırlayıcılığından bağımsız olarak bilimin temsilcisi ve koruyucusu olmaktır. Bu amaç çerçevesinde, elektronik ve basılı araçları kullanarak Türkiye'nin en güvenilir, en kapsamlı, en geniş bilim arşivini geliştirmeye ve sürdürmeye çalışmaktadır. Evrim Ağacı'nın bu doğrultuda giderken odağında her zaman evrimsel biyoloji bulunmaktadır. Ekip, evrimsel biyolojinin bütün modern bilimlerin birleştirici ve bütünleştirici harcı olduğu fikrini sürdürmektedir. Bu çerçevede, evrimsel biyoloji ve evrimsel biyolojinin etkileşim halinde olduğu diğer dallar, bunların ortak alanları ve biyoloji teknolojileri ile ilgili bilimsel araştırma-geliştirme çalışmaları yapmakta veya bu tür çalışmalara önayak ve destek olmaktadır. Bunun en önemli basamaklarından biri, evrimsel biyolojiyle ilgili popüler ve akademik düzeylerde bilgi vermektir.

Evrim Ağacı, evrimsel biyolojinin insanların var oluşundan bu yana sorduğu en temel sorulardan biri olan "Ben kimim?" sorusuna nihai yanıtı verebildiği düşüncesini savunmaktadır. Bu bakımdan, evrimsel biyolojiyi anlamanın, insan türünün benliğini ve var oluşunu anlamak konusundaki en önemli basamak olduğunu ileri sürmektedir. Bu sebeple, evrimsel biyoloji hakkında her türlü bilgilenme ve bilgilendirme çalışmasını yürütmektedir. Bu süreçte, bilimin diğer dallarına ait bilgilere de yaygın ve bol bir biçimde yer vermekte, mümkün olduğunca bu çalışmalar ile evrimsel biyoloji arasındaki bağlantıları kurmakta ve bu bağlantıları bilimsel bir perspektiften analiz etmektedir.

Ayrıca, Türkiye'deki akademi kültürünü geliştirmek için çaba göstermektedir. Birçoklarınca "lisenin devamı" olarak görülen üniversitenin kimliğini yeniden kazandırmaya çalışmakta, üniversite sınırları dahilinde bilimin herkesçe icra edilebilmesi önündeki engelleri kaldırmaya çalışmakta, öğrencilere akademik düşünce, analiz ve çalışma kültürünü aşılamakta ve bu konularda yol gösterici olmayı amaç edinmektedir.

Kadro

Ekibimizi görmek için buraya tıklayabilirsiniz.