Güneş'in Ölümü, Güneş Sistemi'nin Sınırlarında Yeni Bir Yaşam Başlatabilir!

Yaklaşık 5 milyar yıl içinde, Güneş'in enerjisi tükenecek ve Güneş Sistemi büyük ölçüde değişecek. Okyanuslar kuruyacak. Gezegenler Güneş tarafından yutulacak ve buzul gezegenler nihayet güneşli günlerin tadını çıkaracaklar.

Güneş'in enerjisi nükleer füzyon işlemi sonucunda açığa çıkar. Kütlenin enerjiye dönüştüğü bir işlem süresince, hidrojen helyuma dönüşür. Yakıtı (hidrojen) bittiği zaman, Güneş büyük ölçüde büyüyecek. Dış katmanı, Güneş Sistemi'nin büyük bir kısmını yutana dek genişleyecek ve kırmızı bir deve dönüşmüş olacak.

Peki Güneş kırmızı dev evresine girdiğinde gezegenlere ne olacak? Güneş Sistemi'nin akıbeti hala bilim insanlarının tartıştığı bir konu. Güneş'in tam olarak ne kadar genişleyeceği ve koşulların nasıl değişeceği henüz tam olarak anlaşılmış değil. Fakat bazı şeylerin bilinmesi mümkün.

Yavaş bir şekilde Dünya'daki yaşamın sonunu getirecek olan bu hadise, Güneş Sistemi'nin soğuk bölgelerinde yeni yaşanabilir dünyaları mümkün kılabilir.

Wikimedia Commons

Geride kalan insanlar, Neptün'ün ötesinde buzdan kayalarla dolu bir bölgede, Plüton'da veya Kuiper kuşağındaki uzak cüce gezegenlerde hayatta kalabileceği bölgeler bulabilir. Güneş genişledikçe, bu bölgelerdeki ufak gezegenlerde yaşamın filizlenmesi ve evrimin gerçekleşmesi için gerekli şartlar oluşabilir. Southwest Araştırma Enstitüsü'nden Gezegen bilimci Alan Stern şunları söylüyor:

Bu gezegenler, yaşamın ertelendiği yaşanabilir dünyalar. Güneş'in yaşlılığında (kırmızı dev evresinde) Kuiper Kuşağı mecazi olarak Miami sahili gibi olacak

Peki Yıldızımızın Son Günlerinde Güneş Sistemi'nde Neler Olacak?

Merkür

Güneş Sistemi'nin tarihi boyunca Güneş'in öldürücü sıcaklığına maruz kalan en içteki gezegendir. Fakat bugün bile Merkür'de bazı buzul bölgeler bulunuyor. Yıldızımız yaşlandıkça öncelikle bu buzullar buharlaşacak ve en sonunda gezegen Güneş tarafından yutulacak.

Venüs

Venüs için bazen "Dünya'nın ikizi" denir, çünkü büyüklükleri ve bileşimleri oldukça benzerdir. Fakat Venüs'ün korkunç sıcaklıktaki yerküresi, Dünya'nın bulunduğu Goldilocks bölgesinin koşullarına pek az uyum gösterir. Güneş genişlediğinde öncelikle Venüs'ün atmosferi yanacak ve daha sonra o da Güneş tarafından yutulacak.

Dünya

Dünya üzerindeki yaşam muhtemelen Güneş'in aktivitesi sona ermeden, yani yakıtı tükenmeden daha önce yok olacak. Çünkü Güneş zaman geçtikçe daha da parlaklaşıyor. Bazı tahminlere göre, bir milyar yıldan daha az bir kısa sürede Güneş'in yaydığı radyasyon, Dünya'daki yaşamın sürdürebilmesi için çok yüksek bir seviyeye gelecek.

Bu süre çok uzun görünüyor olabilir. Fakat gezegenimiz üzerinde yaşamın 3 milyar yıldır bulunduğunu ve evrimleştiğini de unutmamalıyız.

Wikimedia Commons

Güneş kırmızı bir deve dönüştüğünde, Merkür ve Venüs'ün Güneş tarafından yutulmasından bir kaç milyon yıl sonra Dünya da yok olacak. Burada yaşamış tüm kayalar, fosiller ve hayatta kalmış tüm canlılar Güneş'in genişleyen küresi tarafından yutulacak ve insanlığın varlığına dair tüm kalıntılar yok olacak.

Fakat bazı bilim insanları bu yoruma katılmıyorlar. Dünya'mızı yutmadan önce Güneş'in genişlemesinin duraklayacağına dair bazı görüşler var. Bazı bilim insanları, Dünya'nın yörüngesini yavaşça artırarak gezegenimizi Güneş Sistemi'nin derinliklerine doğru taşımak için planlar öne sürüyorlar. Neyse ki bu akademik olarak yürütülen bir tartışma.

Mars

Genç Güneş'imizin radyasyonu, Mars'ın da kompleks bir yaşamı koruyabileceği bir atmosferi barındırabilmesi için çok fazlaydı. Yine de son bulgular Mars'ın yüzeyinin altında hala gizlenmiş su olabileceğini gösteriyor. Güneş'in genişlemesi Mars'ın yörünge sınırına ulaşmayabilir, fakat bu süre içinde yüzeyinin altındaki tüm sular da sıcaklığın etkisiyle buharlaşmış olacak.

Gaz Devleri

Kırmızı deve dönüşmüş Güneş'imiz iç gezegenleri yuttukça, bazı materyalleri muhtemelen gaz devlerinin bir parçası haline gelmek üzere Güneş Sistemi'nin derinliklerine fırlayacak.

Yine de Güneşimiz, Satürn'ün buzullardan oluşan halkalarını buharlaştıracak kadar genişleyecek. Bugünün buzdan dünyaları diyebileceğimiz Jüpiter'in Europa ve Satürn'ün Enceladus uydusunu da benzer bir son bekliyor.

Peki ya Yeni Yaşanabilir Bölge?

Güneş kırmızı bir deve dönüştüğünde, Plüton ve kuzenlerinin bulunduğu Kuiper Kuşağı, Neptün'ün Triton uydusu da dahil, Güneş Sistemi'nin en kıymetli gezegenleri olacaklar.

Bugün, bu gezegenler bolca donmuş su ve komples organik materyaller barındırıyorlar. Bazılarının buzdan yüzeylerinin altında okyanuslar bile var, ya da yakın bir zamana kadar vardı. Fakat bugün Plüton gibi cüce gezegenlerin yüzey sıcaklıkları çoğunlukla donma derecesinin yüzlerce derece altındadır.

ESO

Zaman içinde Dünya kavrulurken ve bir yok oluşa doğru sürüklenirken, Plüton'un sıcaklıkları gezegenimizin bugünkü ortalama sıcaklıklarına benzer olacaktır.

S. Alan Stern, 2003 yılında Astrobiology dergisinde yayınlanan bir makalesinde, Güneş kırmızı dev evresine girdikten sonra Güneş Sistemi'nin yaşam olasılıklarını inceledi. Stern şöyle diyor:

Güneş kırmızı bir deve dönüştüğünde, Plüton'un yüzey sıcaklığı Dünya'mızın bugünkü ortalama yüzey sıcaklığı ile hemen hemen aynı olacaktır.

Sonuç

Dünya kavrulacak, fakat Plüton'un sıcaklığı ılık olacak ve orada yaşam, gezegenimiz üzerinde ilk evrildiği zaman ortaya çıkan benzer karmaşık organik bileşenlerle parıldayacak. Stern, Plüton'un ince bir atmosfere ve sıvı suyun bulunduğu bir yüzeye sahip olacağını söylüyor. Kuyruklu yıldızlardan Eris ve Sedna gibi cüce gezegenlere kadar, bu yeni yaşanabilir bölgede bulunan tüm cüce gezegenler ve meteorlar, iç Güneş Sistemi'nde bulunan dört gezegenin (Merkür, Venüs, Dünya ve Mars) toplamından üç kat daha fazla yüzey alanına sahipler.

Bu yalnızca uzak torunlarımızı ilgilendiren akademik bir tartışma gibi gözüküyor, tabi milyarlarca yıl sonra hala hayatta kalacak kadar şanslılarsa. Stern yine de bugün Samanyolu Galaksisi'nde bir milyara yakın kırmızı dev yıldızın olduğunu belirtiyor. Bu canlılığın evrimleşmesi için çok fazla yer olduğu anlamına geliyor ve elbette, yıldızları tarafından yutulacak çok fazla gezegen.