Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Nedir? Birikimli Seçilim ve "Ara Türler" Üzerine...

Evrim Nedir? Birikimli Seçilim ve "Ara Türler" Üzerine... Pixabay
6 dakika
5,010
  • Doğal Seçilim
  • Türleşme
Evrim Ağacı Akademi: Evrimi Anlamak Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrimi Anlamak yazı dizisinin 3. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan ""Tesadüf" Geliyor, Kaçın! Bilimde "Şans" ve "Tesadüf" Kavramlarına Yer Yok mu?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Birkaç okurumuzun Evrim'in henüz en temel noktalarını anlamamış olmasından yola çıkarak bu yazıyı yazma ihtiyacı duyduk. Ne yazık ki gerek sanal ortamda, gerekse de medyada çıkan asılsız ve bilimdışı haberler, Evrim'in henüz en temel, en basit, en özel noktalarının anlaşılmamasına, dolayısıyla bu eksik bilginin üzerine görüşlerin kurulmasına sebep olmakta. Bunun önüne geçmek durumundayız. Bu yazımızı, Evrim'in nasıl işlediğiyle ve türlerin nasıl kademeli olarak birbirine dönüştüğüyle ilgili kafasında soru işaretleri olanlara; türlerin nasıl ve neden, hangi yollarla bugüne geldiğini merak edenlere adıyoruz. Umarız faydalı olur. Temel olarak birkaç arkadaşımıza verdiğimiz cevapları derleyerek bu notu hazırlayacağız.

Zaman Kavramı

Evrim'i anlamadan önce anlaşılması gereken ilk kavram, "zaman"dır. Çünkü günlük yaşantımızda dakika, saat, gün, ay ve yıllarla yaşarız. Ömrümüz, birkaç on yıldan ibarettir. Medeniyetler, birkaç bin yıl ömre sahiptir. Türler, birkaç milyon yıl ömre... Evrim ise, 4 milyar yıllık bir ömre sahiptir ve bir bu kadar daha ömrü olduğu tahmin edilebilir (Dünya'nın tahmini kalan yıllarının bu kadar olmasından ötürü). 4 milyar yıl ile bizim basit yıllarımız arasındaki farkı anlamak, ilk aydınlanmayı yaşamanızı sağlayacaktır. Bu yüzden sizi, aşağıdaki yazımızı okumaya davet ediyoruz:

Tüm Reklamları Kapat

https://www.facebook.com/note.php?note_id=196870210371062

Bir okurumuzun sorusundan yola çıkarak şöyle bir bilgi verelim: Okurumuz, eğer kendimiz sürekli denizde yaşarsak, çocuklarımızı da yaşatırsak, bir süre sonra denize adapte olup olmayacağımızı sordu bize. Bu sorusunun çıkış noktası, yunus ve balinaların atalarının nasıl olup da kademeli olarak karadan denize adapte olduğunu anlamaktı. Ancak yukarıdaki notumuzdaki yanılgıya düştü. Kendi kısa ömrüyle, Evrim'in inanılmaz uzun yaşamını kıyaslamaya çalıştı. Aslında sorusunun özünü anlamak mümkün, sürekli suya alıştırılan torunlar nasıl oluyordu da zamanla denizel canlılara dönüşebiliyordu? Buna az sonra geleceğiz. Ancak burada, devam etmeden önce anlaşılması gereken şudur: Zaten balinalar (ya da herhangi bir canlının herhangi bir evrimi) bu şekilde birkaç haftada ve hatta birkaç nesilde olmamıştır. Aslında zaten Evrim için, birkaç haftadan fazla suya dayanabilen (ya da adapte olunacak ortam her neyse ona dayanabilen) canlılara ihtiyaç da yoktur. Buna sonra değineceğiz. Şimdilik zamanın önemine odaklanmanızı rica ediyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Bu konuda daha başka bir şey söylemeye gerek yok, yukarıdaki notumuzda her şey anlatılıyor çünkü. Zaman kavramını ve Evrim'in ne kadar uzun süredir canlılar üzerinde etkisi olan bir doğa yasası olduğunu anladıktan sonra, bu notumuzu okumaya devam edebilirsiniz. 

Bireyler Evrimleşmez, Nesiller Evrimleşir!

Karasal canlıların denize dönmesi olayından Evrim'i irdelemeye devam edelim. Belki gelecekte sırf bu konuya özel bir not hazırlayabiliriz ancak kısaca durum şudur: Denizden karaya çıkış, her zaman sudan biraz daha fazla uzak kalabilen canlıların binlerce nesil (milyonlarca yıl) sonunda adım adım farklılaşarak karaya adapte olmaları şeklinde olmuştur. Yani canlı esasında suda yaşarken, karanın daha güvenli olması, farklı besin ve yaşam alanları olması (karalar o zamanlar sadece bitkiler tarafından işgal edilmişti), vb. avantajlarından ötürü ve en önemlisi sudaki avcılardan kaçabilmek konusunda üstünlük sağladığı için fayda sağlamış ve canlılar farklılaşmaya başlamışlardır. Ancak bu farklılaşmanın hiçbir basamağı bireyler üzerinde olmaz. Bu, istatistiki birikimsel bir gelişimdir. İşte zaten bu, Evrim'dir. Yani her zaman en kolay hayatta kalabilenler yavru üretirler ve kendilerindeki bu "kolay hayatta kalabilmeleri"ne sebep olan özellik her neyse onun genlerini yavrularına aktarırlar. Ancak yavrular kendileri de evrimleşmezler, bu farklı ailelerden gelen yavrular arasında en fazla hayatta kalabilenler en kolay ve çok ürerler ve bu sayede anne babalarından aldıkları ve bu sırada, öncesinde veya sonrasında mutasyonlar, eşeyli üremenin etkileri, transpozonal sıçramalar gibi etmenler sebebiyle meydana gelen farklılaşmalar etksi altında değişik varyasyonlardan en başarılıları kendilerindeki "üstün gen"leri yavrularına aktarırlar. 

Burada anlaşılması gereken en önemli nokta şudur: Bu süreçte, hiçbir "birey" evrimleşmez. Yani siz, asla evrimleşmeyeceksiniz. Bugün yaşayan bir at popülasyonundaki bir birey, asla değişmeyecek. Çünkü Evrim, birey üzerinde gerçekleşen bir olay değildir. Bireylerdeki şahsi değişimlere modifikasyon denir ve bunların Evrimsel açıdan ufak avantaj etkileri olması haricinde hiçbir etkileri bulunmaz. Modifikasyonlarla ilgili olarak aşağıdaki yazımız okunabilir:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

https://www.facebook.com/note.php?note_id=174661995925217

Peki evrimleşen bireyler değilse, kimlerdir? Nasıl olur da bireyler tek tek evrimleşmeden, bir türden farklı ve yeni türler oluşabilir? İşte burada, ilk maddeye dönerek, süreci upuzun bir zaman skalasına dökmenzi gerekir. Bunu yaptığınızda, nesiller sonunda, binlerce nesil önceki canlıdan farklı bir canlı elde edersiniz. Çünkü bu ufak farklılıklar o kadar fazla ve uzun miktar birikmişlerdir ki, bu genlerden oluşan bireyler, ataların genlerinden oluşan bireylerden kökten farklıdır. İşte üreyemeyecek kadar farklılaşan bu bireylere de "yeni türler" diyoruz.

Biraz açalım: "Başarılı" (fit: üreme ve hayatta kalma konusunda diğerlerinden daha iyi) olan ebeveynler daha kolay hayatta kalabilir ve daha fazla yavru üretebilirler. Bu yavrulara, kendilerini diğerlerine üstün kılan varyant (farklı) genleri daha büyük bir ihtimalle aktarırlar. Tüm ebeveynleri "birinci nesil" olarak alalım. Bu ebeveynlerden gelen tüm yavruların toplamı, "ikinci nesil" olacaktır. Bu nesil, ebeveynleri "başarılı" olan yavrulardır. Bu yavrular da, o andaki doğa koşullarına göre doğal yaşam mücadelesine tabi tutulurlar. Kendilerindeki farklı genlerden en üstün olanları, yani en başarılılar, daha kolay hayatta kalır ve daha çok ürerler. Böylece tamamı ikinci nesildekilerin yavrularından oluşan "üçüncü nesil", hem birinci neslin, hem ikinci neslin doğa koşullarına ve birbirlerine üstün kılan genlerine sahip olma şansını bulurlar. Burada görüldüğü üzere, her bir nesil sadece mücadele verir ve ürerler. Ancak bir değişim göstermezler. Fakat sürece genel olarak baktığımızda, bir değişim vardır, çünkü başarı, birikimli olarak aktarılır ve nesilden nesle geçer. Nesil sayısını arttırdığınızda, örneğin "bininci nesil"de, artık o kadar fazla özellik seçilerek birikmiştir ve o kadar fazla özellik zayıf kalarak elenmiştir ki, elinizde birinci nesilden tamamen farklı yeni bir tür elde edersiniz. Bu türün morfolojisi, fizyolojisi, anatomisi, davranışları, üreme sistemi değişmiştir. Belki genel olarak birinci nesildeki bireyleri andırır; ancak bilimsel gözlüklerle yapılan ayrıntılı bir inceleme, farkları ortaya dökecektir. 

Uzun lafın kısası, bireylerin hiçbiri değişmese de, nesiller, birikimli olarak farklılaşarak evrimleşecektir. İşte "Evrim" süreci, bu şekilde yürür.

Evrime Sebep Olan Mekanizmalar

Bu konuda o kadar uzun ve ayrıntılı yazılarımız var ki, burada hiçbirine tekrar değinmeyeceğiz. Zaten Evrim'i anlamak isteyen birilerinin mutlaka Yazı Dizini'mize girip bu kategorileri ve altındaki yazıları adı gibi bilmesi gerekiyor. Henüz bunları bilmeyen bir insanın Evrim hakkında yorum yapması cahillikten başka bir şey değildir. 

Tüm Reklamları Kapat

Ancak burada bilinmesi gereken, Evrim'in 6 temel mekanizmasının bilindiğidir (belki daha fazlası da vardır ve keşfedilmeyi bekliyordur) ve bunların hepsinin toplamının Evrim'e sebep olduğudur. Yani Evrim, mutasyonlardan ya da Doğal Seçilim'den ibaret değilidir, çok daha fazlasıdır. Bu sebeple, Evrim'in mekanizmaları bilinmeden, Evrim'i anlamak imkansızdır. 

Türleşme ve "Ara Tür" Kavramı

Eğer halen "tür" bilimsel olarak ne demek, neye göre tanımlanıyor ve Evrimsel Biyoloji'de türleşme nasıl oluyor, bunları bilmiyorsanız, acilen Yazı Dizini'mize başvurarak Türleşme yazı dizimizi okumalısınız. Konuyla ilgili biraz bilgi verelim, yine denize dönüş örneğinden:

Evrim o kadar yumuşak ve narin bir geçiştir ki, her birey kendisinden önceki ile sonraki arasında bir geçiş türüdür aslında. Bu sebeple bilimsel olarak bir "ara tür" kavramından bahsedilemez. Bunu anlamak için şu fotoğraf incelenebilir:

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=171713299553420&set=a.171713289553421.41880.163940083664075&type=1

Ancak "ara tür" kavramı, bilimdışı kaynaklarca literatüre zorla sokulmuş, daha sonradan da bilimselleştirilmiş bir kavramdır. Bilimsel literatürde "ara tür" bu upuzun ve kademeli, yavaş Evrim süreciiçerisinden belli başlı noktalar alındığında ve bu noktadaki bireylere bakıldığında görülen türlerdir. Yani aslında bu noktalar tek "ara tür" noktaları değildir, ancak en nihayetinde bir nokta almak gerekmektedir. Örneğin karadan denize geçiş incelendiğinde, şu noktalar "ara türler" olarak karşımıza çıka: Sinonyx, Pakitecus, Ambulocetus, Rodhocetus, Basilosaurus, Dorudon. Elbette bunlar arasında da bireyler ve geçişler vardır; ancak bu geçiş çok yumuşak olduğu için, ayrıca fosilleşme çok nadir olan bir olay olduğu için bu türlere ya ulaşılamaz ya da ulaşılsa ve aslında az önce saydığımız iki tür arasında olsa da, türlerden birine dahil edilir. 

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Evrimi Anlamak Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrimi Anlamak yazı dizisinin 3. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan ""Tesadüf" Geliyor, Kaçın! Bilimde "Şans" ve "Tesadüf" Kavramlarına Yer Yok mu?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
8
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 4
  • Tebrikler! 4
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/03/2023 23:32:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/197

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Eğilim
Atmosfer
Karar Verme
Sars Mers
Yeşil
Nobel Ödülü
Makine
Çeviri
Toprak
Görme
Türlerin Kökeni
Seçilim
Kök Hücre
Test
Zehirli Mantar
İnsan Türü
Kanat
Besin Değeri
Şehir
Beslenme Davranışı
İklim
Kimya Tarihi
Ağız Sağlığı
Argüman
Hidrotermal Baca
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Evrim Nedir? Birikimli Seçilim ve "Ara Türler" Üzerine.... (13 Ağustos 2011). Alındığı Tarih: 23 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/197
Bakırcı, Ç. M. (2011, August 13). Evrim Nedir? Birikimli Seçilim ve "Ara Türler" Üzerine.... Evrim Ağacı. Retrieved March 23, 2023. from https://evrimagaci.org/s/197
Ç. M. Bakırcı. “Evrim Nedir? Birikimli Seçilim ve "Ara Türler" Üzerine....” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 13 Aug. 2011, https://evrimagaci.org/s/197.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Evrim Nedir? Birikimli Seçilim ve "Ara Türler" Üzerine....” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 13, 2011. https://evrimagaci.org/s/197.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.