İlginizi Çekebilecek Sorular
- Evrende küre şekli dışında bir gezegen görmemiz olası mı?
- Bunları iddia ediyorsunuz ama atladığınız nokta saniyede 465 metre hızla dönen havada, bir kelebek basıl hiç zorlanmadan ters yönde uçabiliyor?
- Balıklar neden akciğerli olmaya evrildi?
- B1 seviyesinde ingilizce biliyorum ve bunu c seviyelerine ilerletmek istiyorum nasıl bir program izlemeliyim, neler yapmalıyım?
- Şimdiki maymunlar neden insan olmuyor? Sorusuna en kısa ve en iyi cevap nedir?
- Big bang'e ne sebep olacak?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Gerçeklik Analizi Araştırmaları'nın bir parçasıdır. Bu sistem çerçevesinde analiz edilen iddialar, "Gerçek", "Karışık", "Sahte" şeklinde üç sınıfa ayrılmaktadır. Aynı analiz sistemi çerçevesinde, ünlü insanlara atfedilen sözler de incelenmektedir. Bu sözler, "Gerçek", "Hatalı Atıf", "İspatsız" ve "Sahte" şeklinde dört sınıfa ayrılmaktadır.
Çağrı Mert Bakırcı Takip Et
Kaldığım yerden devam et
Bu yazı, Evrime Giriş yazı dizisinin 5. yazısıdır. Dizinin ilk yazısına gitmek için buraya, dizideki tüm yazıları görmek için buraya tıklayınız. Yazı dizileri, EA Akademi'nin bir parçasıdır.
Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için giriş yapın veya kayıt olun.
İddia
Evrim, ispatlanmamıştır. Bu nedenle sadece bir teoridir. Eğer ispatlanmış olsaydı, teori olmazdı; kanun olurdu. Sadece bu da değil, evrimin tüm iddiaları çürütülmüştür.
Gerçek mi?
Gerçek Ne?
Evrim, bir doğa yasasıdır. Doğa yasaları, Evren'in dokusundan ötürü var olan yapı ve süreçlerdir. Bu yasalar, "gerçek" olarak tabir edilen niteliktedir. Dolayısıyla evrim, tıpkı kütleçekimi veya suyun 2 Hidrojen ve 1 Oksijen atomundan oluşuyor olması gibi temel bir gerçektir.
İddianın Kökeni
Bir doğa yasası olarak evrim ile, bu doğa yasasının neden ve nasıl o şekilde olduğunu izah eden Evrim Teorisi'ni birbirine karıştıran insanlar, evrimin "sadece bir teori" olmasından ötürü ispatlanmadığını ileri sürmektedirler.
Bilgiler
Evrim ve Evrim Teorisi, iki farklı kavramdır.
Evrim, buradaki yazımızda izah ettiğimiz gibi, popülasyon içi gen ve özellik dağılımlarının nesiller içerisindeki değişimidir. Bunu %100 gerçek olarak biliriz; çünkü hem doğada, hem laboratuvar koşullarında gözlediğimiz bir gerçektir. Nasıl ki Hubble Teleskobu ile gözlediğimiz gök cisimlerinin %100 kesinlik ile uzayda olduğunu biliyoruz; canlıların nesiller içerisinde değiştiği gerçeğini de %100 kesinlik ile bilmekteyiz.
Evrim Teorisi ise, doğadaki evrim yasasının neden ve nasıl o şekilde olduğunu izah etmek için geliştirdiğimiz bilimsel açıklamaların tamamına verilen isimdir. Ne var ki teoriler, "ispatlanmamış, asılsız iddia" demek değildir. Halk arasında, sözcüğün bu şekilde bir kullanımı olsa da, bilim dilinde teori, "tekrar tekrar test edilmiş, bilimsel güvenilirliğin doruğunda olan açıklamalar" olarak bilinirler.
Bilimde, teoriler ile kanunlar arasında bir hiyerarşi yoktur. Yani ispatsız açıklamalara "teori", bunların ispatlanmış versiyonlarına "kanun" dememekteyiz! Tam tersine, kanunlar temel gerçeklerin ifadesidir ve bize süreçlere dair pek bir bilgi vermezler. Sadece Evren'deki bir şeyin ne olduğunu ifade ederler. O gerçeklerin neden ve nasıl o şekilde olduklarını açıklayan bilgi bütünleri teorilerdir. Bu konuda, çeşitli videolarla da zenginleştirdiğimiz şu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. Ayrıca evrimin teori ve kanunlar ile ilişkisini ve bilimde bunların yerini buradaki yazımızda okuyabilirsiniz.
Sonuç olarak; evrim kanıtlanmış, varlığından emin olduğumuz bir gerçektir. Evrim Teorisi ise, bu temel doğa yasasını açıklayan bilimsel bilgiler bütünüdür. Bunu bir diğer bilim dalından gelen bilgilerle kıyaslamak adına şu iki örneği düşünebilirsiniz: Kütleçekimi, yani cisimlerin birbirlerine doğru hareket etmeye meyilli olduğu gerçeği, bir doğa yasasıdır; bir gerçektir. Ancak bu olayın neden ve nasıl o şekilde olduğuna dair birden fazla güçlü teori bulunur: Newton'un Kütleçekimi Teorisi, Einstein'ın Görelilik Teorisi, Kuantum Alan Teorisi... Benzer şekilde, mühendislikteki makinaların ve mekanizmaların var olduğundan eminiz; ancak bu makina ve mekanizmaların neden ve nasıl o şekilde çalıştıklarını açıklayan bilimsel bilgiler bütününe Makina Teorisi demekteyiz. Yani bir şeyin teori olması, onun zayıf olduğu anlamına gelmez; bilimsel olarak açıklanabildiği anlamına gelir.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fd2caf128a3398b7c9a3c48bab66e766c.jpg)
Bu konularda bilgilerinizi zenginleştirmek adına, Evrim Kuramı ve Mekanizmaları isimli kitabımızı okumanızı önemle tavsiye ederiz. Kitabımızla ilgili temel bilgileri buradan edinebilir ve satın alabilirsiniz.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2Fce64d5be9623ed9bebfcdd49ef0a2817.jpg)
Ayrıca şu videomuza da göz atmanızı tavsiye ederiz:
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Sorular
- Evrende küre şekli dışında bir gezegen görmemiz olası mı?
- Bunları iddia ediyorsunuz ama atladığınız nokta saniyede 465 metre hızla dönen havada, bir kelebek basıl hiç zorlanmadan ters yönde uçabiliyor?
- Balıklar neden akciğerli olmaya evrildi?
-
49
-
23
-
16
-
14
-
9
-
7
-
5
-
4
-
2
-
1
-
1
-
0
- Wikipedia. Evolution As Fact And Theory. (2018, Ağustos 25). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- National Academy of Sciences. Is Evolution A Theory Or A Fact?. (2018, Ağustos 29). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: National Academy of Sciences | Arşiv Bağlantısı
- Nature Editorial. (2018). Theory, Fact And The Origin Of Life. Nature Structural & Molecular Biology, sf: 101. | Arşiv Bağlantısı
- L. Flammer. Evolution As Fact And Theory. (2016, Ağustos 29). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Indiana University | Arşiv Bağlantısı
- Futurism. Three Pieces Of Evidence That Prove Evolution Is A Fact. (2014, Temmuz 18). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Futurism | Arşiv Bağlantısı
- ACS Position Statement. Teaching Of Evolution: Fact And Theory. (2018, Ağustos 29). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: American Chemical Society | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/08/2020 19:40:16 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7382
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
