Evrim İspatlanmamış Mıdır? Çürütülmüş müdür?
Needle In A Stack
- Gerçeklik Analizi
- Evrimsel Biyoloji
- Gerçeklik Analizi Araştırmaları
İddia
Evrim, ispatlanmamıştır. Bu nedenle sadece bir teoridir. Eğer ispatlanmış olsaydı, teori olmazdı; kanun olurdu. Sadece bu da değil, evrimin tüm iddiaları çürütülmüştür.
Gerçek mi?
Gerçek Ne?
Evrim, bir doğa yasasıdır. Doğa yasaları, Evren'in dokusundan ötürü var olan yapı ve süreçlerdir. Bu yasalar, "gerçek" olarak tabir edilen niteliktedir. Dolayısıyla evrim, tıpkı kütleçekimi veya suyun 2 Hidrojen ve 1 Oksijen atomundan oluşuyor olması gibi temel bir gerçektir.
İddianın Kökeni
Bir doğa yasası olarak evrim ile, bu doğa yasasının neden ve nasıl o şekilde olduğunu izah eden Evrim Teorisi'ni birbirine karıştıran insanlar, evrimin "sadece bir teori" olmasından ötürü ispatlanmadığını ileri sürmektedirler.
Bilgiler
Evrim ve Evrim Teorisi, iki farklı kavramdır.
Evrim, buradaki yazımızda izah ettiğimiz gibi, popülasyon içi gen ve özellik dağılımlarının nesiller içerisindeki değişimidir. Bunu %100 gerçek olarak biliriz; çünkü hem doğada, hem laboratuvar koşullarında gözlediğimiz bir gerçektir. Nasıl ki Hubble Teleskobu ile gözlediğimiz gök cisimlerinin %100 kesinlik ile uzayda olduğunu biliyoruz; canlıların nesiller içerisinde değiştiği gerçeğini de %100 kesinlik ile bilmekteyiz.
Evrim Teorisi ise, doğadaki evrim yasasının neden ve nasıl o şekilde olduğunu izah etmek için geliştirdiğimiz bilimsel açıklamaların tamamına verilen isimdir. Ne var ki teoriler, "ispatlanmamış, asılsız iddia" demek değildir. Halk arasında, sözcüğün bu şekilde bir kullanımı olsa da, bilim dilinde teori, "tekrar tekrar test edilmiş, bilimsel güvenilirliğin doruğunda olan açıklamalar" olarak bilinirler.
Bilimde, teoriler ile kanunlar arasında bir hiyerarşi yoktur. Yani ispatsız açıklamalara "teori", bunların ispatlanmış versiyonlarına "kanun" dememekteyiz! Tam tersine, kanunlar temel gerçeklerin ifadesidir ve bize süreçlere dair pek bir bilgi vermezler. Sadece Evren'deki bir şeyin ne olduğunu ifade ederler. O gerçeklerin neden ve nasıl o şekilde olduklarını açıklayan bilgi bütünleri teorilerdir. Bu konuda, çeşitli videolarla da zenginleştirdiğimiz şu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. Ayrıca evrimin teori ve kanunlar ile ilişkisini ve bilimde bunların yerini buradaki yazımızda okuyabilirsiniz.
Sonuç olarak; evrim kanıtlanmış, varlığından emin olduğumuz bir gerçektir. Evrim Teorisi ise, bu temel doğa yasasını açıklayan bilimsel bilgiler bütünüdür. Bunu bir diğer bilim dalından gelen bilgilerle kıyaslamak adına şu iki örneği düşünebilirsiniz: Kütleçekimi, yani cisimlerin birbirlerine doğru hareket etmeye meyilli olduğu gerçeği, bir doğa yasasıdır; bir gerçektir. Ancak bu olayın neden ve nasıl o şekilde olduğuna dair birden fazla güçlü teori bulunur: Newton'un Kütleçekimi Teorisi, Einstein'ın Görelilik Teorisi, Kuantum Alan Teorisi... Benzer şekilde, mühendislikteki makinaların ve mekanizmaların var olduğundan eminiz; ancak bu makina ve mekanizmaların neden ve nasıl o şekilde çalıştıklarını açıklayan bilimsel bilgiler bütününe Makina Teorisi demekteyiz. Yani bir şeyin teori olması, onun zayıf olduğu anlamına gelmez; bilimsel olarak açıklanabildiği anlamına gelir.
Bu konularda bilgilerinizi zenginleştirmek adına, Evrim Kuramı ve Mekanizmaları isimli kitabımızı okumanızı önemle tavsiye ederiz. Kitabımızla ilgili temel bilgileri buradan edinebilir ve satın alabilirsiniz.
Ayrıca şu videomuza da göz atmanızı tavsiye ederiz:
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
326
-
102
-
99
-
71
-
60
-
54
-
35
-
24
-
8
-
5
-
3
-
2
- Wikipedia. Evolution As Fact And Theory. (25 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- National Academy of Sciences. Is Evolution A Theory Or A Fact?. (29 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: National Academy of Sciences | Arşiv Bağlantısı
- Nature Editorial. (2018). Theory, Fact And The Origin Of Life. Nature Structural & Molecular Biology, sf: 101. | Arşiv Bağlantısı
- L. Flammer. Evolution As Fact And Theory. (29 Ağustos 2016). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Indiana University | Arşiv Bağlantısı
- Futurism. Three Pieces Of Evidence That Prove Evolution Is A Fact. (18 Temmuz 2014). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Futurism | Arşiv Bağlantısı
- ACS Position Statement. Teaching Of Evolution: Fact And Theory. (29 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2018. Alındığı Yer: American Chemical Society | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/07/2025 17:13:53 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7382
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
