Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Eşcinsellikten Caydırma Terapileri: Eşcinsellik Bir Hastalık mı?

6 dakika
60,848
Eşcinsellikten Caydırma Terapileri: Eşcinsellik Bir Hastalık mı? A Clockwork Orange
Evrim Ağacı Akademi: Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik Yazı Dizisi

Bu yazı, Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik yazı dizisinin 22. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Cinsiyetlerin Evrimi: Cinsiyetler Neden, Ne Zaman, Nasıl Evrimleşti?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Podcast
11:41
Feyza Özüdoğru
Seslendiren
34
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Her ne kadar günümüzde tamamen doğal ve normal bir olgu olduğu biliniyorsa ve bu durum psikoloji ve psikiyatri dünyasının ezici çoğunluğu tarafından tarafından kabul edilse de, 1960'lı yıllarda eşcinsellik "zihinsel bir hastalık" olarak görülmekteydi. Bu sebeple, eşcinsel olduğunu fark eden sayısız insan, bu "hastalıktan kurtulmak" ve "gerçek cinsiyetine dönmek" amacıyla yollar aramaktaydı. Bu da, dönemin bilim insanlarını caydırma terapileri adı altında yöntemler geliştirmeye zorlamaktaydı. 

Geliştirilen deneysel düzeydeki terapiler, acı veren elektrik şokları ve kişilerin kusmalarına neden olan ilaçların vücuda enjekte edilmesini dahi içeriyordu. Bu acı dolu ve istenmeyen uyaranlarla eş zamanlı olarak bireye zorla, görselde de gördüğünüz gibi gözlerini açık tutmaya zorlayarak eşcinsellik ile ilgili görseller gösteriliyordu. Bu sayede eşcinsellerin beyinlerine, eşcinselliğin kötü bir şey olduğu şartlandırması yapılmaya çalışılıyordu. Yani kişiler, eşcinsellik ile acıyı ilişkilendireceklerdi. 

Buna yönelik deneylere başlayan bazı araştırmacılar, pozitif olduğuna inandıkları bazı sonuçlar aldılar. Bunlardan birisi Dr. Martin E. P. Seligman idi. Seligman terapi uygulanan erkeklerin %50'sinde eşcinsel davranışlar ve dürtülerin yok olduğu iddia etmişti. Ancak kullandığı veriler incelenen Seligman'ın araştırmaları tamamen hatalı bir şekilde yorumladığı anlaşılmıştı. Örneğin, %50 olarak sayılan kişilerin çoğunun aslında zaten gay veya lezbiyen değil, biseksüel oldukları, dolayısıyla kendi cinsiyetiyle birlikte olmak konusundaki dürtülerini çok daha kolay bastırabildiği ortaya çıkarıldı. 

Tüm Reklamları Kapat

Benzer bir vakaya, eşcinsellikten caydırma terapisi savunucularının en gözde çalışmalarından birisi olan Spitzer Raporu'nda rastlamaktayız. 200 katılımcı üzerinde çalışan Robert Spitzer, Amerikan Psikiyatri Derneği'nin Mayıs 2001'deki toplantısında yaptığı bir sunumda, kilise örgütlerince uygulanan eşcinsellikten caydırma terapilerinin gerçekten de değişime neden olabileceğini iddia etmiştir. Araştırma sonuçlarını didik didik eden bilim insanları, kısa sürede Spitzer'ın çalışmasının metodolojik hatalarla dolu olduğunu göstermişlerdir. Bunun üzerine Spitzer, 2012 yılında araştırmasını geri çekmiş ve şöyle söylemiştir:

Araştırmam sırasında vardığım sonuçların tamamen hatalı olduğunu fark ettim. Araştırmam, eşcinsellerin değişebileceğine dair hiçbir kanıt ortaya koyamamaktadır. Bu, benim için oldukça zor bir itiraftır.

2002 yılında yayınlanan ve eşcinsellikten caydırma terapilerine katılmış 202 katılımcı üzerinde yapılan bir çalışmada, katılımcıların %88'inin hiçbir kalıcı değişimden geçmediği tespit edilmiştir. Katılımcıların sadece %3'ünün (sadece 8 kişinin) "heteroseksüel olmaya başladığını düşündükleri" raporlanmıştır. Dahası, bu 8 kişiden 7 tanesinin sonradan eşcinsellik karşıtı grupların üyeleri oldukları tespit edilmiştir. Diğerlerinin ise ya tüm cinsel istekleri körelmiş ya da tamamen seksten uzak bir yaşamı tercih ettiklerini söylemişlerdir.

Uzun lafın kısası, modern akademik verilerin ışığında tam da bekleneceği gibi, bu tedavilerin hiçbir faydası olmadı ve eşcinsel bireylerde dikkate değer hiçbir "düzelme" gözlenemedi. Tam tersine, bu tedaviye başvuranların hemen hepsinde ciddi psikolojik çöküntüler yaşandı ve kayıtlara geçenler arasında en azından 1 vakada, uygulanan terapi sırasında birey komaya girerek öldü.

Eşcinsellikten Caydırma Terapileri Bilim Dışıdır!

1998 senesinde Amerikan Psikiyatri Derneği (APA), bu uygulamaların tamamının iş yaramaz, tehlikeli uygulamalar olduğunu ilan etti. 2006 yılından beridir ise APA'nın koyduğu standartlara göre bu tip uygulamaların tamamı etik kurallarına aykırı olarak geçmektedir. Zaten 21. yüzyılın başlangıcıyla birlikte genetik ve sinirbilim alanında yapılan atılımlar sayesinde, eşcinselliğin (homoseksüelliğin) tıpkı heteroseksüellik (erkeklerin dişilere, dişilerin erkeklere ilgi duyması) kadar normal olduğunun anlaşılmasıyla, bu terapilere talep de neredeyse tamamen yok oldu. Eşcinsellikle ilgili daha fazla bilgiyi buradaki makalemizden alabilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Buna rağmen, halk arasında yalan bilgilerin yayılmaya devam etmesi ve homofobik çevrelerce yayılan manipülatif içerikler dolayısıyla Amerikan Psikiyatri Derneği 2013 yılında orijinal bildirisini güncelleyerek kapsamını yeni bilimsel veriler ışığında genişletti;, 2018 yılında da yeniden bir bildiri yayınlayarak eşcinsellikten caydırma terapilerinin geçerisizliğinin aynen devam ettiğini duyurdu:

Amerikan Psikiyatri Derneği, hemcinslerine cinsel yakınlık duyan kişilere karşı eğitim, iş, askeri hizmet, göçmenlik ve vatandaşlık hizmetleri, ev bulma, gelir, hükümet servisleri, emeklilik hizmetleri, miras alma hakları, hayatta kalma hakları, eş edinme hakları, aile statüsü ve sağlık hizmetlerine erişim konusunda yapılacak her türlü ayrımcılığa karşıdır. Dernek, bu yönde yapılacak ayrımcılık ve toplumsal, dini ve ailevi önyargıların eşcinsel bireylerin zihinsel sağlıklarına zarar verdiğini bilmektedir. (...) Amerikan Psikiyatri Derneği, eşcinsel evliliklerine izin vermenin eşcinsellerin zihinsel sağlıkları için iyi olduğu fikrini desteklemekte ve eşcinsellerin evlenme, evlat edinme ve çocuk bakımı üstlenme haklarını yasal zeminde edinmesini savunmaktadır.

Sadece ABD'de değil, ülkemizde görev yapan Türk Psikologlar Derneği de eşcinsellikten caydırma terapilerinin bilim ve akıl dışı olduğunu 2015 yılında yayınladıkları bildiriyle ilan etmiştir:

Tüm dünyada ulusal ve uluslararası ruh sağlığı kuruluşlarının akademik çalışmalar ve insan hakları ilkeleri çerçevesinde eşcinselliği, biseksüelliği ve transları “hastalık” olarak tanımlamaktan vazgeçmiş olmasına, eğitim ve uygulama programlarının buna göre revize edilmiş olmasına ve aksi yönde tutuma sahip olanları şiddetle kınamasına rağmen ülkemizde “dönüştürme terapisi” gibi bilimsel olmayan uygulamalar, bu yönde yayımlanan kitap ve makaleler artmaya devam etmektedir. (...) Türk Psikologlar Derneği bu konuda halkı ve meslektaşlarımızı bilimsel kanıtlar ışığında bilgilendirmeye, LGBTİ’lerin sağlık hizmetlerinden önyargı, damgalama ve ayrımcılığa uğramadan, tüm eşit yurttaşlar gibi faydalanması için politikaların geliştirilmesi konusunda çaba sarf etmeye devam edecektir.

Türk Psikologlar Derneği, eşcinselliğin hastalık olduğunu gösteren herhangi bir bilimsel verinin olmadığını ise şu bildirisinde ilan etmektedir:

Duygusal ve cinsel açıdan karşı cinse yönelen kadın veya erkek heteroseksüel olarak tanımlanırken eşcinsellik, bu çekimin kişinin kendi cinsiyetinden kişilere yönelik olmasıdır. Heteroseksüellik tek cinsellik değildir, eşcinsellik de heteroseksüellik gibi insan cinselliğinin bir görünümüdür. Heteroseksüellik de eşcinsellik de hastalık veya bozukluk değildir, hastalık veya bozukluk olmadığı için tedavi edilmesi gereken bir durum da söz konusu değildir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Türk Psikologlar Derneği olarak tedavi veya terapi adı altında yürütülen, eşcinselliği dönüştürmeye yönelik herhangi bir girişimi önermediğimizi ve bu tarz girişimlere karşı olduğumuzu kamuoyuna bildiririz.

Benzer şekilde, Türkiye Psikiyatri Derneği de Mart 2010'da yayınladıkları bir bildiri ile eşcinselliğin tedavi edilmesi gereken bir hastalık olduğu algısının hatalarına dikkat çekmiştir:

(...) Eşcinsellik bir hastalık değil toplumun çoğunluğunu oluşturan heteroseksüellik gibi bir yönelimdir. Aksi yönde düşünce ancak kişisel inanış olabilir. Kişisel inanış toplum ile paylaşıldığı andan itibaren bazı sorumlulukları doğurmaktadır. Kamu görevlisi olan ve devlet erkini temsil eden bireylerin açıklamaları ise sonuçları açısından çok daha hassas bir zeminde değerlendirilmelidir. Ayrımcılığa uğradığı bilinen eşcinseller ile ilgili onların hasta olduklarışeklinde bir ifade sonuçları ciddi hak kayıplarına neden olabilecek uygulamaları doğurabilir. Türkiye Psikiyatri Derneği olarak eşcinsellik ile ilgili yanlış, hak ihlallerini ve ayrımcılığı körükleyebilecek ifadelerden, bilgi kirliliğinden ve toplumda oluşan olumsuz yargılardan dolayı endişeliyiz.

Psikoloji ve psikiyatri konusunda hangi uzman kuruluşa bakarsanız bakın, Hindistan Psikiyatri Derneği'nden Avustralya Psikiyatri Derneği'ne kadar konu hakkındaki bilimsel verileri samimiyetle incelemiş herkes, eşcinselliğin tedavi edilmesi gereken bir hastalık olmadığı konusunda hemfikirdir.

Eşcinselliğin neden bir hastalık olmadığını ve olamayacağını buradaki yazımızda detaylarıyla işlemiştik. Ancak uzun lafın kısası, eşcinselliğin nedenlerini halen tam olarak bilmiyor olsak da, eşcinselliği "tedavi" etmeye çalışmanın, "heteroseksüelliği" tedavi etmeye çalışmaktan farksız olduğu artık biliniyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik Yazı Dizisi

Bu yazı, Cinsiyetler, Üreme ve Cinsellik yazı dizisinin 22. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Cinsiyetlerin Evrimi: Cinsiyetler Neden, Ne Zaman, Nasıl Evrimleşti?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
67
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 81
  • Muhteşem! 31
  • Umut Verici! 23
  • Bilim Budur! 18
  • Merak Uyandırıcı! 11
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • İğrenç! 6
  • Üzücü! 4
  • Korkutucu! 4
  • İnanılmaz 3
  • Grrr... *@$# 3
  • Güldürdü 2
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • APA. Apa Reiterates Strong Opposition To Conversion Therapy. (15 Kasım 2018). Alındığı Tarih: 9 Temmuz 2019. Alındığı Yer: American Psychiatric Association | Arşiv Bağlantısı
  • Q. Voices. Robert Spitzer, Psychiatrist Behind Retracted ‘Ex-Gay’ Study, Apologizes To Gay Community, Patients. (2 Şubat 2016). Alındığı Tarih: 9 Temmuz 2019. Alındığı Yer: HuffPost | Arşiv Bağlantısı
  • A. Shidlo, et al. (2002). Sexual Conversion Therapy: Ethical, Clincial, And Research Perspectives. ISBN: 978-0789019103. Yayınevi: Informa Healthcare.
  • J. Drescher, et al. (2006). Ex-Gay Research: Analyzing The Spitzer Study And Its Relation To Science, Religion, Politics, And Culture. ISBN: 978-1560235576. Yayınevi: Harrington Park Press.
  • D. C. Haldeman. (2019). Sexual Orientation Conversion Therapy For Gay Men And Lesbians: A Scientific Examination. Homosexuality, sf: 149-160. | Arşiv Bağlantısı
  • D. C. Haldeman. (2002). Gay Rights, Patient Rights: The Implications Of Sexual Orientation Conversion Therapy. Professional Psychology: Research and Practice, sf: 260-264. | Arşiv Bağlantısı
  • T. Waidzunas. (2015). The Straight Line: How The Fringe Science Of Ex-Gay Therapy Reoriented Sexuality. ISBN: 978-0816696154. Yayınevi: Univ Of Minnesota Press.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 11:11:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/964

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Eşcinsellikten Caydırma Terapileri: Eşcinsellik Bir Hastalık mı?. (4 Şubat 2013). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/964
Bakırcı, Ç. M. (2013, February 04). Eşcinsellikten Caydırma Terapileri: Eşcinsellik Bir Hastalık mı?. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/964
Ç. M. Bakırcı. “Eşcinsellikten Caydırma Terapileri: Eşcinsellik Bir Hastalık mı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 04 Feb. 2013, https://evrimagaci.org/s/964.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Eşcinsellikten Caydırma Terapileri: Eşcinsellik Bir Hastalık mı?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 04, 2013. https://evrimagaci.org/s/964.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close