Elektra Kompleksi Nedir? Kız Çocukları Gerçekten de Annelerine Karşı Babalarını Kayırır mı?
Elektra kompleksi, kız çocuklarının 3 ila 6 yaşlarında babalarına karşı arzu, sahiplenme, düşkünlük gibi duygular geliştirerek bağlandığını ve annesine karşı rekabetçi duygular geliştirdiğini öne süren bir teoridir.
Elektra kompleksi çoğunlukla Sigmund Freud ile ilişkilendirilse de bu terimi ilk kez kullanan Carl Gustav Jung'tur. 1913 yılında Jung, 3-6 yaşları arasındaki kız çocuklarının babalarına olan özel bir bağlılık duyup annelerine karşı giderek artan düşmanca bir tutum takındıklarını gözlediğini ileri sürerek Elektra Kompleksi'ni geliştirmiştir.
Oedipus Kompleksi vs. Elektra Kompleksi: Fark Ne?
Freud, bu kompleksin altında yatan fikirleri geliştirmiş olsa da durumu bu şekilde adlandırmamıştır. Freud'un ortaya attığı "Oedipus Kompleksi" veya "Oedipus Karmaşası", karşı cinsteki ebeveyne karşı geliştirilen sahiplenici ve aynı cinsteki ebeveyne karşı geliştirilen olumsuz tutum konusunda çocukların sahip olduğu duygu ve düşünceleri içeriyordu.
Jung, bu teoriyi kız çocukları özelinde "Elektra Kompleksi" terimini türeterek ikiye ayırmıştır: Bu bakımdan Elektra kompleksi, Oedipus Kompleksi'nin kadınlardaki karşılığı olarak kabul edilir ve Oedipus Kompleksi'nden farklı olarak, özellikle babalarına bağlanan kız çocuklarındaki duyguları tanımlamak için kullanılmaktadır.
Freud, Oedipus Kompleksi'nin iki cinsiyette farklı şekillerde deneyimleniyor olsa da hem erkek hem de kız çocukları için geçerli olduğuna inanıyordu ve bu yüzden Elektra Kompleksi'ni reddetti. Dahası, karşı cinsteki ebeveyne duyulan sevgi ve aynı cinsteki ebeveyne duyulan öfkenin kişinin kaderini şekillendirme durumunun yalnızca erkek çocuklarda bulunduğunu iddia etti.
Oedipus Kompleksi hakkında daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan alabilirsiniz.
"Elektra" Sözcüğü Nereden Geliyor?
Elektra Kompleksi, adını aynı Oedipus Kompleksi gibi Yunan mitolojisinden almıştır. Mitolojiye göre Elektra, Kral Agamemmon ve Klytaimestra'nın kızıdır. Babası öldürüldüğünde, kardeşi Orestes'i uzaklaştırarak hayatını kurtarmıştır. Daha sonra sürgünden dönen kardeşini, babasının ölümünden sorumlu tuttuğu annesini ve annesinin yeni sevgilisini öldürmesine yardım etmesi için ikna etmiştir.
Elektra Kompleksi ve Psikoseksüel Gelişim
Freud'a göre tüm insanlar, çocukken, psikoseksüel gelişimin bir dizi aşamasından geçmektedir. Bu gelişim sürecinin önemli bir kısmı, aynı cinsiyetteki ebeveyn ile özdeşleşmeyi öğrenmektir. Freud'a göre her sağlıklı çocuk bu aşamalardan geçmelidir:
- Oral: doğumdan 18 aya kadar
- Anal: 18 aydan 3 yaşına kadar
- Fallik: 3 yaşından 6 yaşına kadar
- Latent: 6 yaşından 12 yaşına kadar
- Genital: 12 yaşından yetişkinliğe kadar
Freud'un psikoseksüel gelişiminin her aşaması, olgunlaşan zevk duyumlarını içerir ve her aşama, vücudun belirli bir bölümü ile -daha spesifik olarak erojen bölge- ile ilişkilidir. Bu bölgeler, bir zevk kaynağı olabildiği gibi, çatışma kaynağı da olabilir. Örneğin:
- Oral dönemde hazzın birincil kaynağı ağızdır. Ve bu dönemde bebekler emme, ısırma ve ağzına bir şeyler koyma gibi eylemler gerçekleştirirler.
- Anal dönemde haz anüsün içine sokmaktan değil, dışarı itmek ile sağlanır. Daha basit şekilde: kaka yapma. Bu aşamada çocukların tuvalet eğitimini öğrenmesi ve mesaneyi kontrol edebilmesi büyük bir zevk ve gerginlik kaynağı olmaktadır.
- Fallik dönem ise hem erkek hem de kız çocuklarının penise takılı kaldığı dönemdir.
Penis Kıskançlığı
Teoriye göre, kız çocukları bu dönemde penis eksikliğine veya penisin yokluğunda klitorislerine odaklanmaktadır. Yine bununla ilişkili olarak kız çocukları bu döneme kadar, yani penisi olmadığını anlayana kadar annesi ile olumlu bir ilişkisi vardır. Ancak teoriye göre kız çocukları, penisinin olmadığını fark ettiğinde annesi tarafından "iğdiş edildiğini" düşünmesine sebep olurlar ve "kendisini dünyaya bu kadar yetersiz donattığı" için annesine öfkelenmeye başlarlar.
Freud bu durumu "penis kıskançlığı" olarak adlandırmıştır. Bu farkındalıkla beraber kız çocuğu, babasına karşı daha güçlü bir bağlılık geliştirir. Daha sonra annesinin sevgisini kaybetme korkusu ile annesiyle eskisinden daha güçlü şekilde özdeşleşecek ve annesinin davranışlarını taklit edecektir. Freud, bu duruma "kadınsı Oedipus tutumu" demiştir.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Jung'un Freud'den Kopuşu
Freud'a göre Oedipus Kompleksi fallik dönemde çok önemli bir rol oynuyordu. Elbette bununla ilişkili olarak Elektra Kompleksi için de aynısı söylenebilir. Ayrıca deneysel olarak kanıtlanmış olmasa da Freud, çocukların gelişimlerinin çoğunu bu dönemde yaşadıklarına inanıyordu. Ayrıca onun düşüncesine göre bu dönem, genç bir kızın gelişimi açısından çok önemliydi. Çünkü bu deneyim, kız çocuğunu cinsiyet rollerini kabul etmeye ve kendi cinselliğini anlamaya yönlendirecektir. Bu aşamayı başarıyla tamamlayan kız çocuğu, nihayetinde olgun bir cinsel kimlik geliştirecektir.
Freud ayrıca kadınsı Oedipus tutumunun, Oedipus Kompleksi'nden duygusal olarak çok daha yoğun olduğunu ve bu yüzden kız çocukları tarafından daha güçlü bir şekilde bastırıldığını düşünüyordu. Bu yüzden bunun sonucu olarak kadınların daha az özgüvenli ya da daha itaatkar olacağına inanıyordu.
Freud ve Jung başlangıçta iki yakın arkadaş olsalar da Jung, Freud'un teorilerinin bazı yönlerini tatmin edici bulmadı ve Freud'un teorisinin cinselliğin insan davranışı üzerindeki motive edici rolüne vurgu yaptığını düşündü. Ardından Jung, bu teoriyi "Elektra Kompleksi" adıyla genişletti.
Yetişkinlikte Elektra Kompleksi
Freud'a göre bir çocuğun Elektra kompleksine çözüm bulamaması mümkün olabilir. Böyle bir durumda kız çocuğu, yetişkinliğe eriştiğinde, ilişkilerinde baba figürünü arayabilir veya potansiyel bir baba figüründen sürekli bir onay arayışına girebilir. Elektra Kompleksi etrafında gelişen çatışmalar çözüme ulaştırılamadığında travmatik bir deneyime dönüşebilir. Bu sebeple de yetişkinlikte romantik ilişkiler kurulurken zararlı olabilir veya duygudurum bozukluklarının gelişmesine sebep olabilir. Elektra kompleksinin başarısız şekilde çözümlenmesi, Freud'un "nevroz" olarak bahsettiği zihinsel bozukluklara sebep olabilir.
Ayrıca diğer psikoseksüel aşamalardaki çatışmaların çözülmediği durumlarda olduğu gibi, gelişimin bu döneminde saplantılar ortaya çıkabilir. Freud, bu durumla başa çıkamayan kız çocuklarını "baba saplantılı", erkek çocuklarını ise "anne saplantılı" olarak değerlendirmiştir.
Jung'un düşüncesine göre de çocuklukta çözülemeyen Elektra Kompleksi yetişkinliğe kadar devam edebilir. Hatta bazı kişiler, yetişkinlik döneminde fallik döneme gerileyebilir. Bu durum, kişilerin teknik olarak yetişkinliğe erişmesine rağmen cinsel olarak ebeveynlerine bağlı kalmalarına sebep olabilir.
Elektra Kompleksi "Semptomları"
Günümüzde Elektra Kompleksi bilimsel olarak geçerli görülmediği için, uzman kurumlarca tanımlanmış resmî bir tanı kriteri yoktur ve bu nedenle belirli semptomlardan bahsetmek oldukça zordur. Yine de teorinin iddia ettiği belirtilerden bahsetmek gerekirse:
- yetişkinliğe erişmiş kız çocuğunun herhangi bir sebep olmamasına rağmen anneyi sevmemesi,
- yalnızca babanın yaptıklarına takılıp kalması,
- babanın içinde olduğu herhangi bir olaya aşırı derecede dahil olmak istemesi,
- babasının özelliklerini taşıyan partnerler araması
gibi örnekler verilebilir.
Elbette erkek veya kız çocuğun, ebeveynlerinden birini diğerine tercih etmesi, her zaman Elektra Kompleksini yaşadığı anlamına gelmez. Çocukların ebeveynlerden biriyle diğerine nazaran daha güçlü bağ kurmasının, "duygusal terk" veya "ayrılık kaygısı bozukluğu" gibi birçok farklı sebebi olabilir.
Elektra Kompleksi'ne Getirilen Eleştiriler
Jung'un ortaya koyduğu Elektra Kompleksi, Freud'un Oedipus Kompleksi'nde gördüğü boşlukları doldurmayı ve psikoseksüel gelişim alanındaki genel düşünceleri genişletmeyi amaçlasa da Freud'un teorilerinin birçoğu gibi Elektra Kompleksi de kanıtlanmamış ve oldukça tartışmalı bir teoridir. Ayrıca unutmamak gerekir ki Freud'un teorisi sadece günümüzde değil, kendi zamanında da sert bir şekilde eleştirilmişti. Bu yüzden Elektra Kompleksi'ne yönelik modern eleştirilerin neredeyse tamamı, Oedipus Kompleksi'ne yönelik eleştiriler ve bunun bir uzantısı olarak Oedipus Kompleksi'nin "kadın versiyonu" olmasına yönelik eleştiriler ile büyük ölçüde örtüşmektedir.
Kanıtı Yok!
Her şeyden önce Freud'un teorileri (ve Jung'un ona getirdiği eklemeler), bilimsel deneylerle doğruluğu gösterilebilmiş olgular değildir. Bugüne kadar Elektra Kompleksi'nin yaptığı açıklamalar, deneysel sonuçlarla örtüşmemiştir. Bilim, kanıta dayalı bir uğraş olduğu için, modern psikolojide Elektra Kompleksi kabul gören bir teori olmaktan çıkmıştır ve örneğin DSM gibi kataloglarda yer almamaktadır.
Seksist Bir Teori...
İkinci olarak Oedipus Kompleksi ve Elektra Kompleksi gibi kavramlar, evrensel açıklamalardan çok uzaktır ve daha ziyade, bu araştırmacıların yaşadığı çağın kültürel ve geçici normlarını onaylayıcı bir yapıdadır. Örneğin Freud ve Jung'un teorilerinin önemli bir bölümü, modern psikologlar tarafından erkek-odaklı, heteronormatif ve misojinist (kadın karşıtı) bir doğaya sahip olarak değerlendirilmektedir. Bu teorilerin ortaya çıkmasından bu yana sadece 100 sene geçmiş olmasına rağmen toplumun kültürel evrimi oldukça uzun bir yol kat etmiştir ve Freudyen teoriler, günümüzde olan biteni açıklamaktan aciz kalmıştır (veya bu teorileri modern gerçeklerle örtüştürmek adına bilimsel çerçevede kabul edilemeyecek modifikasyonlar yapılmıştır).
Freud'un ilk eleştirmelerinden biri olan Karen Horney, Freud ve Jung'un Elektra Kompleksi bağlamında ortaya attığı "penis kıskançlığı" kavramının yanlış ve kadınları düşük düşürücü olduğuna inanıyordu. Hatta Horney'e göre kadınların yaşadığı psikiyatrik rahatsızlıkların kaynağı Freudyen teoriyi oluşturan erkek egemen kültürdü. Dolayısıyla Freudyen Psikoanaliz'in günümüzdeki antifeminist ve misojinist yaklaşımları körüklemiş bir psikolojik çerçeve olduğu söylenebilir.
- Dış Sitelerde Paylaş
Kadına Yönelik Cinsel Tacizi Normalleştirme Çabası
Tabii ki bu noktaya kadar fark etmiş olabileceğiniz gibi, Elektra Kompleksi bazı erkeklerin kendi kız çocuklarına yönelik pedofilik tutumlarını meşrulaştırmak için çok etkili ve tehlikeli bir araca dönüştürülebilir. Bunu gören Florence Rush, Oedipus Kompleksi'nin kadın verisyonunu olan Elektra Kompleksi'ni, ebeveynlerin (özellikle de babaların) çocuklarına yönelik cinsel istismarı örtbas etmek için bir araç olmakla suçlamıştır.
Rush'a göre Freud, kendisine danışan kadın hastaları kendisine çocukken istismara uğradıklarını söylediğinde, Freud ilk önce onları ciddiye almıştı ve bunun sonucunda "akıl hastalığının cinsel istismardan kaynaklandığını" ileri süren Baştan Çıkarma Teorisi'ni geliştirdi. Ancak daha sonradan Freud, bu teorinin cinsel istismarın yaygın olduğunu ima etmesinden rahatsız oldu.
Freud, Baştan Çıkarma Teorisi'nin yerine Oedipus Kompleksi Teorisi'ni geliştirdi. Bu yeni teori sayesinde Freud, kadınların çocuk yaşta istismar edildiğine dair hikayelerini dinlediğinde bunları "hayal ürünü olmakla" suçlayabiliyordu. Freud, şöyle yazıyor:
Baba tarafından baştan çıkarılma fantezisinin kadınlarda tipik bir Oedipus Kompleksi vakası olduğunu gördüm.
Rush, Freud'un yaptığı bu bilimsel sahtekarlığı "Freudyen örtbas" olarak adlandırmaktadır.
Freud'un Jung Eleştirisi
Unutmamak gerekiyor ki Elektra Kompleksi kavramını geliştiren Freud değil, Jung idi ve bu ikili birbirine sonradan karşı oldukları için, Freud da Jung'un "yeni" teorisini eleştirmişti. Freud, 1931'de şöyle yazıyor:
Ebeveynlerden birine duyulan sevgi ile, rakip olarak görülen diğer ebeveyne duyulan eş zamanlı nefretin ilginç birleşimi, yalnızca erkek çocuklar için geçerlidir.
Ancak Freud, diğer birçok konuda olduğu gibi bu konuda da muğlak ve kendisiyle çelişen bir yapıdaydı. En nihayetinde Oedipus Kompleksi'nin kadınlarda da bir karşılığı olduğuna inandığı için, kimi zaman da Elektra Kompleksi'ni destekleyen cümleler yazıyordu. Bu bakımdan Freud'un Oedipus Kompleksi'nin kadınlar için de geçerli olup olmadığına yönelik görüşleri net değildir.
Sonuç
Sonuç olarak Freud'un ve onun uzantısı olan Jung'un psikoseksüel gelişim konusundaki fikirlerinin kaynağı asırlık ve artık eskimiş cinsiyet rolleri olduğundan, Elektra Kompleksi günümüzde genellikle kabul gören bir teori değildir. Teorinin büyük bir kısmı modası geçmiş ve cinsiyetçi olarak görülmektedir.
Buna rağmen Freud'un psikoloji alanında hala büyük ölçüde önemli olduğunu hatırlamakta fayda vardır. Onun bu konudaki çalışmaları ve sorduğu sorularla sınırları zorlaması, kendisinden sonrakilerin yeni teoriler geliştirmesine sebep olmuştur. 1950'lerde John Bowlby ve Mary Ainsworth'un çalışmalarıyla ortaya çıkan Bağlanma Teorisi gibi teoriler, Freud'un teorilerinde bahsettiği davranışların çoğu için alternatif ve deneysel olarak doğrulanabilen açıklamalar sunmuştur.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 20
- 9
- 6
- 5
- 4
- 4
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- K. Cherry. Overview Of The Electra Complex In Psychology. (23 Şubat 2021). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Verywell Mind | Arşiv Bağlantısı
- K. Cherry. What Is The Oedipus Complex?. (20 Mayıs 2022). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Verywell Mind | Arşiv Bağlantısı
- K. Cherry. What Is Attachment Theory?. (2 Mayıs 2022). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Verywell Mind | Arşiv Bağlantısı
- M. M. Tartakovsky. Feeling Abandoned? How To Cope When Someone Isn't Emotionally Present. (14 Ekim 2021). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Psych Central | Arşiv Bağlantısı
- H. Gillette. What Is The Electra Complex?. (7 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Psych Central | Arşiv Bağlantısı
- A. Santos-Longhurst. Oedipus Complex Meaning And Overview. (23 Ocak 2019). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Healthline | Arşiv Bağlantısı
- G. Kassel. What Are The Psychosexual Stages Of Development?. (20 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Healthline | Arşiv Bağlantısı
- C. Nickerson. Overview Of The Electra Complex In Psychology. (24 Nisan 2022). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Simply Psychology | Arşiv Bağlantısı
- V. Sabater. The Electra Complex: What Is It And What Does It Do?. (15 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: Exploring Your Mind | Arşiv Bağlantısı
- StudySmarter. Oedipus And Electra Complex: Definition & Example. Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: StudySmarter | Arşiv Bağlantısı
- GoodTherapy. Electra Complex. (8 Haziran 2015). Alındığı Tarih: 28 Mayıs 2022. Alındığı Yer: GoodTherapy | Arşiv Bağlantısı
- M. Khan, et al. (2015). Girls' First Love; Their Fathers: Freudian Theory Electra Complex. ResearchGate, sf: 1-4. | Arşiv Bağlantısı
- J. Laplanche. (1974). The Language Of Psycho-Analysis. ISBN: 9780393011050. Yayınevi: W. W. Norton Company.
- J. Scott. (2005). Electra After Freud. ISBN: 9780801442612. Yayınevi: Cornell University Press.
- P. Olive. (2019). Reinventing The Barbarian: Electra, Sibling Incest, And Twentieth-Century Hellenism. Classical Receptions Journal, sf: 407-426. doi: 10.1093/crj/clz012. | Arşiv Bağlantısı
- P. Fonagy. (2002). Psychoanalytic Theories: Perspectives From Developmental Psychopathology. ISBN: 9781861562395. Yayınevi: Whurr Publishers.
- A. M. Colman. (2014). A Dictionary Of Psychology. Oxford University Press. doi: 10.1093/acref/9780199534067.001.0001. | Arşiv Bağlantısı
- M. N. Evans. (2007). Portrait Of Dora: Freud's Case History As Reviewed By Helene Cixous. Project Muse, sf: 64. doi: 10.2307/3684315. | Arşiv Bağlantısı
- F. Rush. (1992). The Best Kept Secret: The Sexual Abuse Of Children. ISBN: 9780830639076. Yayınevi: Sulzburger & Graham Publishing Company.
- J. Mitchell. (2000). Psychoanalysis And Feminism: A Radical Reassessment Of Freudian Psychoanalysis. ISBN: 9780465046089. Yayınevi: Basic Books.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2024 23:59:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11849
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.