Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

COVID-19 Triyajında (Acil Durum Önceliğinde) Yapay Zeka Kullanımı

Makina Zekası, COVID-19 Salgınında Bize Nasıl Yardımcı Oluyor?

6 dakika
1,811
COVID-19 Triyajında (Acil Durum Önceliğinde) Yapay Zeka Kullanımı Getty Images
Röntgen filmi
Evrim Ağacı Akademi: Yapay Zeka Uygulamaları Yazı Dizisi

Bu yazı, Yapay Zeka Uygulamaları yazı dizisinin 24. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hayatlarımıza Giren 5 Yapay Zeka Ürünü: Sizin Yapay Zekanız Ne Kadar Zeki?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat

Personel kısıtlılığı ve aşırı hasta yükü nedeniyle hastaneler, pandemiyi yönetebilmek için otomatize enstrümanlara başvurmaktadırlar. İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi’nde hastalar röntgen filmlerinin bir uzman tarafından değerlendirilebilmesi için altı saat beklemek durumunda kalmaktaydı. Acil serviste bir hekim bu filmi bir yapay zeka (YZ) sistemi tarafından okutabildiği takdirde zamandan kazanacaktır ve daha sonra bir uzman bu filmi değerlendirip, daha ayrıntılı tanı koyabilecektir.

Geçen sene Eylül ayında Rizwan Malik, Royal Bolton Hastanesinde radyoloji departmanında yapmak üzere bir çalışma planlamıştır. Bu çalışmada YZ tabanlı akciğer grafisi okuma yazılımının kullanımı hedeflenmekteydi. Yazılım Mumbai (Hindistan) kökenli Qure.ai firmasına aitti ve qXR sistemi olarak adlandırılıyordu.

Bu çalışmada Malik, altı asistanının yapacakları film değerlendirmeleri için ikinci bir görüş elde edecekti. Kendi film okuma sonuçlarıyla YZ sisteminin önerileri arasında uyum saptandığı durumda, bu YZ sistemini asistanların yapmış oldukları değerlendirmeleri onaylamak için kullanacaktı. Çalışması dört aylık süreç içerisinde onay almıştır, ancak çalışmaya başlamadan önce COVID-19 salgını İngiltere’yi etkilemiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu çalışma COVID-19 hastalarının değerlendirilmelerinde kullanmak için biçilmiş kaftan halini almıştır. Daha önceki araştırmalara göre ciddi COVID-19 hastalarının akciğer film bulguları viral pnömoni bulgularına göre farklılık göstermekteydi. PCR testlerinin azlığı ve gecikmelerinden dolayı akciğer röntgenleri, hekimlere triyajda* yardımcı olabilen hızlı ve maliyeti düşük yardımcı tanı araçları halini almışlardır. (* Triyaj: Acil servislerde tıbbi müdahale önceliklerini belirleme sistemi.)

Haftalar içerisinde Qure.ai, qXR sistemini COVID-19'a bağlı pnömoniyi değerlendirebilecek duruma getirmiştir ve Malik yeni bir klinik deney önermiştir. Yeni önerisinde bu sistemin doğrudan ilk tanısal süreçte yer alması planlanmıştır. Royal Bolton Hospital gibi birçok hastane bu tarz bir teknolojiyi pandemi baskısı altında kullanmaya başlamışlardır.

Pandemi, sağlık sisteminde YZ’nin uyarlanmasının önünü açmıştır. Ancak bu durum fırsatlar yarattığı gibi, yeni riskler de barındırmaktadır. Bir yandan yeni teknolojiler alelacele hastanelerde kullanılmaya başlanırken, yeterince incelenmemiş bu araçlar hastaya zarar veriyor da olabilmektedir. UC San Diego Health’den Chris Longhurst, YZ’nin sağlık sektöründe kullanılmasının son derece heyecan verici olduğunu söylemekle birlikte, sağlık sektörünün birçok etmenden etkilendiğini ve sistemde yapılacak olan bir değişikliğin istenmeyen ölümcül sonuçlar doğurmasının da olası olduğunu söylemektedir.

YZ pandemiden önce sağlık araştırmalarında yaygın olarak kullanılmaktaydı. Derin öğrenme yöntemleri meme ve akciğer kanseri ya da glokom gibi hastalıkların tanısında tıp uzmanları kadar başarılı bulunmuşlardır. Araştırmalar, bilgisayara bağlı görsel takiplerin, evlerinde yaşlı bireyleri ya da yoğun bakımdaki hastaları takip etmede olasılıkla başarılı olabileceklerini göstermiştir. Ancak, bu araştırma bulgularını gerçek hayat koşullarına aktarmada sorunlar yaşanmıştır. Örneğin, mahremiyete ilişkin engeller, algoritmaları çalıştırmak için yeterince veri sunulmasını önlemektedir. Bu nedenle çalışmaların yanlılığı ve genellenebilirliğine dair kaygılar bu çalışmaların hayat bulmalarını engellemektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Uygulamalar sertifiye edilseler de hastanelerin yoğun değerlendirme prosedürleri ve protokolleri bulunmaktadır. Bu nedenle kurumlar alışkanlıklarını zorunlu olmadıkça değiştirmemektedirler. YZ artık bu alanda zemin kazanmaktadır. Bu konuyla ilgili yayımlanmış makale bulunsa da arzu edildiği gibi sektörde henüz yeterince yeterince yaygınlaşmamıştır.

Qure.ai'nin qXR sistemi. Akciğer grafisindeki akciğer bulguları işaretlenmiş ve covid risk değerlendirmesinin ardındaki mantık açıklanmıştır.
Qure.ai'nin qXR sistemi. Akciğer grafisindeki akciğer bulguları işaretlenmiş ve covid risk değerlendirmesinin ardındaki mantık açıklanmıştır.
MIT Technology Review

Pierre Durand, Fransa’da bir radyoloji uzmanıdır. 2018'de Vizyon firmasının kurucuları arasında yer almıştır. Bu şirket bir aracı olarak Qure.ai ya da Seul merkezli Lunit gibi şirketlerin ürünlerini hastaneye pazarlamaktadır. Pandemi öncesi bu ürünleri klinik ortamına yerleştirme konusunda sorun yaşanmaktaydı. COVID-19, bu durumu Fransa’da değiştirmiştir. Sağlık sistemi hastalık yükü altında ezilirken ve hükümet test sayısını arttıramadığından, PCR testi kadar kesin olmasa da akciğer grafileri triyaj aracı haline gelmiştir. Hatta PCR testi yapılmış olanlarda bile test sonucunu almak en az 12 saati bulmaktaydı ve bazen günleri bulan bu bekleme, bir hasta hakkında izolasyon kararı vermek için oldukça uzun bir süreydi. Oysa, Vizyon sisteminin Lunit yazılımı, bir hastanın Covid-19 enfeksiyon riskini hesaplayabilmesi için 10 dakikaya ihtiyaç duymaktadır.

Lunit’e ilişkin yayınlanmamış bir araştırma bu yazılımın bir radyoloji uzmanının koyacağı tanı ile kıyaslanabilir olabileceğini göstermiştir. Durand’a göre çok hastanın olduğu bir ortamda Lunit cazip bir çözüm haline gelmektedir. Vizyon şirketi Fransa’da iki büyük hastane ile anlaşmış durumda ve Orta Doğu ve Afrika’da bulunan hastaneler ile görüşme halinde bulunmaktadır. Lunit halihazırda Fransa, İtalya, Meksika ve Portekiz'de bulunan hastaneler ile çalışmaktadır. Qure.ai şu an İtalya, ABD ve Meksika’ya kadar yayılmıştır.

Durand, ayrıca, pandeminin yaratmış olduğu travmanın hekim ve hemşirelerin yaşamlarını değiştirdiğini düşünüldüğünde pandemi sonrası sağlık çalışanı eksikliği ile başa çıkmak için de YZ’nin hastaneler tarafından kullanılmak istenebileceğini belirtmiştir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Hastanelerin YZ’ya ilgisi birçok şirketi harekete geçirmiştir. Artık ürünlerini ücretsiz deneme süresi ile sunmaktalar ve hastaneleri daha uzun süreli kontratlara ikna etmeye çalışmaktalar. Lunit ve Qure.ai’nin yöneticileri, YZ’nin faydasını gösterebileceği gibi, kullanıldığında vazgeçilemez hale geleceğini söylemektedirler. Qure.ai ve Lunit’in akciğer tarama ürünleri pandemi öncesi Avrupa Birliği sağlık ve güvenlik ajansı tarafından onaylanmıştır. Covid-19’a uyarlanma çalışmaları çerçevesinde önceden onaylanmış özellikler dahil edilmiştir.

Qure.ai qXR sisteminin tespit edebileceği akciğer anomalileri
Qure.ai qXR sisteminin tespit edebileceği akciğer anomalileri
MIT Technology Review

Qure.ai qXR sistemi sık görülen akciğer anomalilerini tespit etmek için derin öğrenme modelleri kullanmaktadır. COVID-19’a uyarlarken uzmanlara danışarak ve literatüre başvurarak COVID-19 pnömonisine ilişkin tipik özellikler değerlendirmeye alınmıştır. Bu bilgiler qXR’ye kodlanmış ve böylece bu enstrüman bu tarz bir görüntüyü taradığında covid-19 enfeksiyonu riskine ilişkin hesaplamalar yapacak duruma getirilmiştir. On bir görüntüyü kapsayan bir ön geçerlik çalışması COVID-19 hastalarının %95 hassasiyetle tespit edilebildiğini göstermiştir.

Ancak salgın sırasında ürün sunan tüm şirketler bu derece başarılı değillerdi. Malik, 36 şirkete e-posta üzerinden ulaşmış ve 24 şirket ile görüşmüştür. Kendisi, çoğunu yetersiz ve fırsatçı bulmuştur. Başka uzmanlar ise YZ kullanımı konusundaki karar ve denetim mekanizmalarının gevşetilmemesini önermektedirler. Pandemi nedeniyle YZ kullanımı cazip olsa da YZ’nin yaratacağı ufak bir hatayı telafi etmenin kolay olmayacağını ve pandemi varlığının kendilerini kurtaramayacağını söylemektedirler. Ancak şirketler YZ’nin araştırma amacıyla kullanımını teşvik etmektedirler. YZ’nin sağlık hizmetlerinde standart haline gelebilmesi için sağlam kanıtlara gereksinim bulunmaktadır. Aksi halde hastalar zarar görebilecektir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Yapay Zeka Uygulamaları Yazı Dizisi

Bu yazı, Yapay Zeka Uygulamaları yazı dizisinin 24. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Hayatlarımıza Giren 5 Yapay Zeka Ürünü: Sizin Yapay Zekanız Ne Kadar Zeki?" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: MIT Technology Review | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/10/2024 12:21:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8657

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hız
Canlılık
Radyoaktif
Grup
Sindirim
Köpekgil
Zehir
Freud
Kimya Tarihi
Fare
Gen İfadesi
Sosyal
2019-Ncov
Sahte
Epistemik
Işık Yılı
Algı
Küçük
Jinekoloji
Sıcak
Rna
Mikrop
Nükleer Enerji
Zehirli Mantar
Obstetrik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. Hao, et al. COVID-19 Triyajında (Acil Durum Önceliğinde) Yapay Zeka Kullanımı. (8 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 12 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8657
Hao, K., Yaman, P. D. H., Özdil, A. Ş. (2020, May 08). COVID-19 Triyajında (Acil Durum Önceliğinde) Yapay Zeka Kullanımı. Evrim Ağacı. Retrieved October 12, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8657
K. Hao, et al. “COVID-19 Triyajında (Acil Durum Önceliğinde) Yapay Zeka Kullanımı.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 08 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/8657.
Hao, Karen. Yaman, Prof. Dr. Hakan. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “COVID-19 Triyajında (Acil Durum Önceliğinde) Yapay Zeka Kullanımı.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, May 08, 2020. https://evrimagaci.org/s/8657.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close