Sol Yarım Kürede Bağlantı Artışına Bağlı Sağ Beyin Asimetrisi

Genelde insan beyninde sol yarım kürenin geriye doğru, sağ yarım kürenin de ileriye doğru eğimli bir asimetrisi vardır. Özellikle bazı bölgelerde bu asimetri daha belirgin gözlenir. Örneğin temporal, frontal ve oksipital bölümlerde merkezden antero-posterior yönde artan büyük simetri farkları vardır. Beyindeki asimetriler doğuştan gelen, cinsiyete bağlı olan asimetriler de olabilir. Hastalıklara bağlı asimetriler de mevcuttur, örneğin Alzheimer hastalığında sol yarım kürede büyük bir bozulma sağ yarım kürede de yanallaşma eğilimi görülebilir. Şizofreni ve dislekside de beyin asimetrisi görülebilir. Sağlak ve solak olmak da beynin baskın -dolayısıyla lateralize olmuş- yarım küresinin etkisine bağlı olduğundan, beynin sağ ya da sol yarım küresinde lateralize yanallaşma görülebilir. Lateral ventriküllerde de hidrosefali adı verilen sıvı birikmesi ya da tümörlere bağlı genişlemeler ve asimetriler görülebilir. Ancak burada söz konusu edilecek olan sağ yarım kürede beyin asimetrisi, merkezi sulkusta olan ve asimetrisi lateral ventrikül, entorinal korteks, amigdala ve temporo-parieto-oksipital bölgede görülebilen asimetri türü olacaktır. Hem sağ hem de sol yarım kürede bulunan serebral korteksin soldaki motor ve beden duyu korteksleri arasındaki etkileşimin ve nöronlar arası bağlantının artmasına bağlı olarak sağ yarım küre lateralize bir hale gelebilir. Sol yarım küredeki somatosensoriyal korteks ile motor kortekslerin baskın kullanımı, beyindeki çaprazlama işlemi nedeniyle sağ yarım kürenin büyümesine yol açabilir. Somatosensoriyal korteks; kas, eklem ve deride bulunan reseptörlerden gelen uyarıları alır, işler, uyarıların nereden geldiğini ve şiddetini saptayarak; dokunma, ısı, beden pozisyonu, acı duyusu gibi duyuları yönetir. Motor korteks ise özellikle istemli çoklu kas devinimlerini yani aynı anda birden çok kasın kullanılacağı devinim dizilerini yönetir, hangi kasın ne şiddette ne kadar süre kasılacağını belirler. Somatosensoriyal korteks ile motor korteksin eşgüdümlü ve eşzamanlı uzun süreli kullanımı ve beynin öbür yarım küresinin ihmali, sonuçta sağ yarım kürenin büyümesine yol açacaktır. Görsel, duyusal algılama ve koordinasyon gerektiren sporlar, beynin solunda bulunan somatosensoriyal korteks ile motor korteksi eşzamanlı ve eşgüdümlü olarak çalıştırarak, beynin sağ yarım küresinin büyümesine neden olacaktır. İşlev artışı yalnızca beynin sol yarım küresi ile yapılırsa, beynin sağ yarım küresi büyüyecek ancak sağ yarım küre ihmal edildiği için sol yarım küre aynı hacminde kalacaktır. Bu da radyolojik görüntülerde saptanabilecek ölçülerde asimetrikliğe yol açacaktır. Beyin; hacmi genişleyebilen, kütlesi artabilen ve yapısal olarak büyüyebilen bir organdır. Yapılan çalışmalar, beyin hacmi ve kütlesinin zeka ile doğru orantılı olduğunu kanıtlar niteliktedir. Yani beyin ne kadar büyükse zeka da aynı oranda yüksektir. Beynin hacimsel oranının artması ile işlevselliği, sorun çözme becerisi ve hayatta kalma yeteneği aynı oranda artar. Zeka olarak tanımlanan şey de budur. Bunama türü hastalıklar, beynin hacimsel ve kütlesel olarak küçülmesi ve büzüşmesi nedeniyle oluşur. Bu şu demektir, beynimizi her bakımdan çalıştırarak ve geliştirerek onun büyümesini sağlayabilir, bu sıkı çalışma uzun vadede sürdürüldüğü sürece beyin küçülmesinin yol açtığı bunama türü hastalıkların önüne geçilebilir. Beynin hacimsel olarak büyümesi olumlu olsa da, bu büyüme tek taraflı olduğunda bir tarafın baskın kullanıldığı ancak diğer tarafın ihmal edildiği anlamına gelir. Beynimizin her iki yanını her açıdan çalıştırmaya özen göstermek, ona jimnastik yaptırmak onun gelişimini eşit düzeyde çift yönlü olarak sağlayacaktır.^{[1], [2]}