RUH SAĞLIĞI ÇALIŞANLARI ve TEMEL FARKLARI

Çoğumuzun kafasını karıştıran bir konuyu ele alıyoruz. Ruh sağlığı çalışanları kimdir, ayrımları nelerdir? Ülkemizde çok fazla karıştırılan meslek dalları içinde psikiyatrist, psikolog, klinik psikolog ve psikolojik danışmanlar bulunmaktadır.

Öncelikle ruh sağlığı alanında kimler çalışmaktadır ona bir bakalım.

Ruh Sağlığı Çalışanları

1. Psikiyatri Hekimleri

2. Klinik Psikologlar

3. Psikologlar

4. Psikolojik Danışmanlar

5. Aile/Pratisyen Hekim

6. Psikiyatri Hemşireleri

7. Sosyal Hizmetçiler

Yukarıda belirttiğimiz ruh sağlığı çalışanlarını biraz açıklayalım

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

A. Psikiyatri Hekimi/Psikiyatrist/Psikiyatri Uzmanı/Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Ülkemizde psikiyatri hekimleri ‘Psikiyatrist’, ‘Psikiyatri Uzmanı’ ve ‘Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı’ olarak da adlandırılan uzman hekimlerdir. Psikiyatri hekimi ya da psikiyatrist olarak da bilinen kişiler 6 yıllık Tıp fakültelerinden mezun olan meslek çalışanlarıdır. Tıp fakültesinde 6 yıllık eğitimlerini tamamladıktan sonra 4-5 sene kadar psikiyatri alanında uzmanlık yaparlar. Psikiyatri hekimleri çalışma alanı olarak ‘erişkin psikiyatri uzmanı’ ve ‘çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı’ olmak üzere iki ayrı alanda mesleki etkinlik göstermektedir. Psikiyatri hekimi, tıp fakültesinde ve uzmanlık eğitiminde aldığı eğitimle hem bedensel hem ruhsal hastalıkların tanısı ve tedavisi konusunda bilgi sahibi olan, ruhsal hastalıklara tanı koyma ve tedavi etme yetkisine sahip kişidir. Aynı zamanda ilaç yazabilme yetkisine sahiptirler. Halk arasında psikiyatri hekiminin yalnız ilaçla tedavi yapma yetkisi olduğuna dair yanlış bir kanı bulunmaktadır. Bu yanlış anlaşılma ruhsal hastalıkların tedavisinde ilaç kullanma yetkisine sahip tek meslek olmasından kaynaklanmaktadır. Oysa psikiyatri hekimleri ruhsal sorunları hem ilaç ile hem psikoterapi ile iyileştirme bilgi ve becerisine sahip uzmanlardır. Başka bir deyişle psikiyatri hekimleri bazı hastalarda ilaç ağırlıklı tedavi yürütürken kendisine başvuran bazı kişilerde ise yalnız psikoterapi uygulayabilmektedir.

Kısacası bakıldığında tıp fakültesinden doktor unvanı ile mezun olduktan sonra psikiyatri alanında 4-5 sene kadar uzman eğitim alan kişilerdir. Tanı koyabilir, tedavi edebilir, ilaç yazabilir.

B. Klinik Psikolog

Üniversitelerin fen-edebiyat fakültesi, edebiyat fakültesi, dil ve tarih coğrafya fakültelerinin psikoloji lisans eğitiminden mezun olan kişilerin 4 yıllık bu eğitimlerine ek olarak Klinik Psikoloji yüksek lisans veya doktorası yaparak elde ettikleri bir unvandır. Psikoloji bölümünde 4 yıl okuduktan sonra klinik psikolog olunmamaktadır. Mutlaka en az 2 yıl daha ekstra bu alanla ilgili eğitim alınması gerekmektedir. Klinik psikologlar bilimsel geçerliliği kabul edilmiş uluslararası tanınırlığı olan standardize eğitimlerden geçerek belgelendirilirlerse psikiyatri hekiminin yasal sorumluluğunda ve koordinasyonunda psikoterapi yapabilirler. Aynı şekilde koruyucu ruh sağlığı ve rehabilitasyon hizmetlerinde ruh sağlığı ekibi içerisinde yer alırlar. Klinik psikologlar da psikologlar gibi bağımsız ve bireysel olarak tanı koyamaz ve tedavi yapamazlar. İlaç yazma yetkileri yoktur. Bireye tanı koyabilmek için Tıp Fakültesi mezunu olan Psikiyatri hekiminin bireyi psikolojik, fizyolojik birçok açıdan muayene etmesi gerekmektedir.

C. Psikologlar

Psikologlar üniversitelerin fen-edebiyat fakültesi, edebiyat fakültesi, dil ve tarih coğrafya fakültelerinin psikoloji bölümünde 4 yıllık eğitim gören meslek çalışanlarıdır. Temel tıbbi bilgileri olmadığından ayırıcı tanı yapmaları ve tedaviyi planlamaları ve sağlıklı olarak yürütmeleri beklenmemelidir. Klinik ortamlarda psikiyatri hekimi ile birlikte ruhsal hastalıklara tanı koyulması ve tedavi hizmetleri sırasında tıbbi ekibin bir parçası olarak çalışırlar. Aynı şekilde koruyucu ruh sağlığı ve rehabilitasyon hizmetlerinde ruh sağlığı ekibi içerisinde yer alırlar. Psikologlar, bireyin bireysel ve toplumsal tutum, davranış, düşünme ve duygu durumlarını inceleyen; davranışın ve zihinsel süreçlerin bilimsel tanım ve açıklamalarını temel alan meslek mensuplarıdır. Psikolog, YÖK tarafından kabul edilen psikoloji lisans programlarından mezun olanlar tarafından kullanılan bir unvan olup terapi uygulama yetkisi tanımaz. İlaç yazma, tanı koyma ve bu tanıya göre tedavi etme yetkileri bulunmamaktadır.

D. Psikolojik Danışman/Rehber Öğretmen

Ülkemizde psikolojik danışman veya rehber öğretmen olarak da bilinmektedirler. Üniversitelerin eğitim fakültesi, eğitim bilimleri fakültelerinin Rehber ve Psikolojik Danışmanlık bölümü mezunu olmaktadırlar. 4 yıllık lisans eğitimi almaktadırlar. ACA American Counseling Assocıatıon (Amerikan Psikolojik Danışma Derneği) profesyonel olarak psikolojik danışma kavramını şöyle açıklamıştır; “Ruh sağlığı, psikoloji ve gelişim ilkelerinin; bilişsel, duyuşsal, davranışsal ve etkileşimsel müdahale stratejileri aracılığıyla, bireyin iyi oluşu, kişisel ve meslek gelişimi ile patoloji konularını ele alınacak şekilde uygulanmasıdır”. Ayrıca ACA tarafından kabul edilen bir diğer tanım ise şöyledir; “Psikolojik danışma, farklı özelliklere sahip birey, aile ve grupları ruh sağlığı, iyilik hali, eğitim ve kariyer amaçlarına ulaşmaları yolunda yetkinleştiren profesyonel bir ilişkidir.” Lisans eğitimleri sırasında psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları(süpervizyon) dersleri almaktadırlar. Ülkemizde bu şekilde uygulamaya ve teorik alana ait dersleri alan tek bölümdür. Psikolojik danışmanlar, ülkemizde birçok kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaktadır. Üniversiteler, Milli Eğitim Bakanlığı (Okullar, Rehberlik ve Araştırma Merkezleri, Halk Eğitim Merkezleri ve Bilim ve Sanat Merkezleri), Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (Sosyal Hizmet Merkezleri, ASDEP, Aile Destek Merkezleri, Sevgi Evleri, Huzurevleri vb. kuruluşlar), Adalet Bakanlığı (Cezaevleri, Denetimli Serbestlik, Aile Mahkemeleri ve Çocuk Mahkemeleri), Gençlik ve Spor Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri (Rehberlik ve Danışma Merkezleri), Emniyet Genel Müdürlüğü (Rehberlik ve Psikolojik Danışma Büro Amirlikleri) ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nda çalışmaktadırlar. Adalet bakanlığında çalışan Psikolojik danışmanlar ‘pedagog’ unvanı da almaktadır.

E. Psikiyatri Hemşireleri

Ülkemizde sağlık bilimleri fakültelerinin ya da sağlık bilimleri yüksekokullarının hemşirelik bölümünü bitiren kişilere ‘Hemşire’ unvanı verilmektedir. Hemşirelikten mezun olur olmaz psikiyatri hemşiresi olunmamaktadır. Psikiyatri alanında çalışma gösterebilmek için Hemşirelikten mezun olan kişileri Psikiyatri alanında lisansüstü(yüksek lisans) yapmaları gerekmektedir. Bitirilen lisansüstü eğitim programının sonunda hemşirelik fakültesinden mezun olan kişilere psikiyatri hemşiresi unvanı verilmektedir. Ayrıca lisansüstü eğitimlerini tamamlayan hemşirelik meslek çalışanlarına sağlık bakanlığı tarafından uzman hemşire unvanı da verilmektedir. Bireyin, ailenin ve toplumun sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için fiziksel, ruhsal, duygusal, sosyal ve spritüal öğeleriyle bir arada ve dengede olmasını, ruh sağlığının korunmasını, bozulduğunda tedavisi ve ruh hastalıklarının yol açtığı yeti yitimlerinin önlenmesi ve rehabilitasyonunu konu alan bir bilim alanıdır. Bilimsel geçerliliği kabul edilmiş psikoterapi eğitimi (teorik+süpervizyon) aldıklarında psikoterapi uygulamalarını bağımsız yapabilirler.

F. Sosyal Çalışmacılar/Sosyal Hizmet Uzmanı

Fen-Edebiyat, İktisadi ve İdari Bilimler, Açık Öğretim Fakültesi, İnsan ve Sosyal Bilimler ve

Agora Bilim Pazarı

PALME 4.SINIF PROBLEMLER YANINDA BEN VARIM SORU KİTABI

Devamını Göster

₺480.00

Satın Al Tüm Ürünler

Sağlık Bilimleri Fakültelerinin 4 yıllık sosyal hizmet bölümünü bitiren kişilere sosyal

çalışmacı denir. Psikolojik olarak sorun yaşayan bireylerin iyileşme süreçlerinde psikiyatri hekimlerinin kontrolünde çalışma gösterirler. Uluslararası geçerliliği olan terapi eğitimlerini aldıklarında yine aynı şekilde bir psikiyatri hekiminin gözetiminde uygulayabilirler. Bireylere barınma, gündelik yaşam, eğitim alanlarında destek olurlar.

Temelde baktığımızda Psikiyatri hekimi olabilmek için tıp fakültesi mezunu olmanız ve en az 4 yıl psikiyatri alanında uzman eğitim almanız, Psikolog olabilmek için fen-edebiyat, edebiyat, dil ve tarih coğrafya fakültelerinin psikoloji bölümünden mezun olmanız, Psikolojik danışman olabilmek için eğitim fakültesinden mezun olmanız, Psikiyatri hemşiresi olmanız için 4 yıllık hemşirelik lisans eğitiminize en az 2 yıllık psikiyatri alanında lisansüstü eğitim almanız, Sosyal Hizmet Uzmanı olabilmeniz için Fen-Edebiyat, İktisadi ve İdari Bilimler, Açık Öğretim Fakültesi, İnsan ve Sosyal Bilimler ve Sağlık Bilimleri Fakültelerinin 4 yıllık sosyal hizmet bölümünü bitirmeniz gerekmektedir.

Psikolojik hastalıkların tedavisinde ilaç yazma yetkisine sadece Tıp Fakültelerinden mezun olan Psikiyatri hekimleri sahiptir.

Çalışma Alanları ve Farklılıkları

Yukarıda açıkladığımız ruh sağlığı çalışanlarının çalışma alanları hem biribiri ile örtüşürken hem de ayrılabilmektedir.

1. Psikiyatristlerin Çalışma Alanları

Psikiyatri hekimleri uygulamalar, klinikler, genel ve psikiyatri hastaneleri, üniversite tıp merkezleri, topluluk kurumları, mahkemeler ve hapishaneler, bakım evleri, endüstri, hükümet, askeri ortamlar, rehabilitasyon programları, acil servisler, bakımevleri ve bakım programları gibi çeşitli ortamlarda çalışmaktadırlar. Ayrıca kendilerine özel psikiyatri muayenehaneleri açabilmektedirler.

2. Psikolog/Klinik Psikologların Çalışma Alanları

Denetimli Serbestlik Hizmetleri Müdürlükleri, Ceza İnfaz Kurumları, Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlükleri, Personel Eğitim Merkezleri, Kadın Konukevleri, Çocuk Destek Merkezleri, Huzurevleri ile Yaşlı Bakım Merkezleri, Emniyet Genel Müdürlüğü(Çocuk Şube), Rehberlik ve Araştırma Merkezleri(Ölçme ve Değerlendirme Alanında), Rehberlik ve Danışma Merkezi (Millî Savunma Bakanlığı), Toplum Sağlığı Merkezleri ve Bağlı Birimler, Hastaneler, . Bağımlılık Danışma, Arındırma ve Rehabilitasyon Merkezleri, Sağlıklı Hayat Merkezleri(Proje Kapsamında), Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü (Gençlik ve Spor Bakanlığı), . Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü (Gençlik ve Spor Bakanlığı), TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı), Yükseköğretim Kurumları, Mediko-Sosyal Sağlık, Kültür ve Spor İşleri Dairesi, Gözlem İhtisas Dairesi (Adli Tıp Kurumu Başkanlığı), . Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Belediyeler, Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri (Sağlık Bakanlığı), İl Sağlık Müdürlükleri (Sağlık Bakanlığı), . Çocuk Evleri, Sevgi Evleri, Sosyal Hizmet Merkezleri (Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı), Üniversiteler, Aile ve Çocuk Mahkemeleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Valilik ve Kaymakamlık, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü gibi temel kamu kurum ve kuruluşlarında çalışabilirler. Ayrıca özel sektörde çalışma alanları bulunduğu gibi kendi ofislerini açıp psikoloji alanında faaliyet gösterebilirler.

3. Psikolojik Danışmanların Çalışma Alanları

MEB’e Bağlı Okul ve Kurumlarda Rehber Öğretmen ve Psikolojik Danışman olarak, Özel Kreş ve Anaokullarında Pedagog olarak, Rehberlik Araştırma Merkezlerinde Psikolojik Danışman olarak, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığında Pedagog olarak, Özel Dershane ve Kurs Merkezlerinde Psikolojik Danışman olarak, Akademik Kariyer yapıp Üniversitelerde Akademisyen olarak, Aile Danışmanlığı Eğitimi alıp Aile Danışmanı olarak özel psikoterapi merkezlerinde, Diğer Psikoterapi eğitimlerini alıp yine danışma merkezlerinde Psikoterapist olarak, Klinik Psikoloji Yüksek Lisansı yapıp Psikoterapist olarak, Adalet Bakanlığında Pedagog olarak, Diyanet İşlerinde Psikolojik Danışman olarak, Genelkurmay bünyesinde er danışma merkezlerinde psikolojik danışman olarak, İŞKUR bünyesinde Kariyer Danışmanı olarak çalışabilmektedirler. Psikolojik danışmanlarda uzmanlaştıkları alanlarda çalışabilmek için kendi psikolojik danışmanlık ofislerini açabilmektedirler.

Ruh sağlığı çalışanlarının ülkemizdeki ayrımı ve çalışma alanları bu şekilde iken yurtdışında da aynı şekilde tanımlanmakta ve uzmanlıklar aranmaktadır.