Kumarbaz safsatası nedir? Kumar oynayan insanların düştüğü büyük hata!

Çoğu kişi eğleneceğine, parasını katlayacağına, kendisini zor durumdan kurtaracağına inandığı için kumar oynar. Aslında bu oyunu oynayan çoğu kişide kumarın, özellikle de piyangonun doğru bir şey olmadığını bilirler. Ancak onların bu yaptıkları şeye devam etmesini sağlayan hatalı bir akıl yürütmesi vardır. Bu yazımızda günümüzde maalesef çokça oynanan kumarı birazda mantıksal açıdan inceleyeceğiz.

Kumarbaz safsatası nedir?

Kumarbaz safsatası, basit olasılıkları kendinden bağımsız olasılıklarla karıştırır ve geçmiş olayların gelecekteki olayların olasılıklarını etkilediği yanılgısını içerir. Kumarbaz kişiler, belirli bir olasılıkta olan bağımsız bir olayın her gerçekleşmesinde, olasılığın gerçekleşme ihtimalinin önceki olaylara göre arttığını iddia ederler. Örneğin zar attığınızda 5 çıkma ihtimali 1/6 olsun. Kumarbaz safsatası ile olasılıklara ikna olmuş kişiler, zar her atıldığında ve 5 çıkmadığında, 5'in gelme ihtimalinin daha da arttığını düşünürler. 6 defa da zarı atsanız zar 5 sonucunu vermeyebilir. Gelin bu safsatanın daha iyi anlaşılması için birde John'un yaşadıklarına göz atalım:

John'un iki çocuğu var ve ekonomik durumu oldukça kötü. Eğer bu ay içerisinde kirasını ödemezse ailesiyle birlikte evsiz kalacak. John, bu durum karşısında oldukça çaresiz kalır. Ve internetten gördüğü bir bahis sitesine girer. John, karşısına çıkan teklif karşısında inanılmaz bir şaşkınlıkla tüm parasını bahis sitesine yatırmak ister.

John'un karşısına çıkan teklif şöyledir:

"..X" bet ile çok düşük maliyete aldığınız biletlerle paranızı katlayın! Bir bilet yalnızca 10$ ve kazananlara 50.000$ çek fırsatıyla!

Bahis ödülünün bir bilete çıkma ihtimali 1/1000'dir

John yaptığı bahise katılan kişinin az kişi olduğunu görür ve şöyle bir mantık kurar:

Tüm Reklamları Kapat

Bahise toplamda az sayıda kişi katılmış ve 10 kişiye ödül dağıtılacak! O halde, tanesi 10$'dan 300 adet bilet alırsam benim bunu kazanma ihtimalim her bilet başına çok yüksek olur!

John'un yaptığı çıkarım şu şekildedir:

1) Bir kişiye çekilişin çıkma olasılığı 1/1000'dir (Doğru öncül)

2) 300 bilet almaya imkanım var, her bilet aldığımda bilet başına ödül kazanma olasılığım diğer biletleri aldığım için yükselir (Yanlış öncül çünkü her biletin şans oranı diğer biletlerden bağımsızdır )

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

(Safsataya düşen kişiler genellikle burada her bilet başına şans ihtimalinin 2 katına çıktığını düşünürler.)

Sonuç: Biletten olabildiğince çok satın almalıyım ki bana çıksın

(Örtük öncül: Bilet bana çıkmalı ve biletlere en fazla 3000$ verebilirim)

John'un burada yaptığı mantık hatasını en başta anlamamış olabilirsiniz. Şöyle özetleyelim, her biletin şans olasılığı diğer tüm biletlerden bağımsızdır. Yani, her bilet toplamda %0.1 ihtimal ile ödülü kazanma ihtimaline sahiptir. John ise, toplamda 300 bilet aldığı taktirde ona çıkma ihtimalinin yüksek olacağını düşünür. Yani kendisine çıkma ihtimalinin 300/1000 olduğunu düşünür ama aslında hiçbir bilet diğer biletin şans oranını etkilemez. Yani John'un toplamda kazanma ihtimali yükselmiştir ancak zannettiğinden çok daha az bir orandır!

Sonuç

İşte Kumarbaz Safsatası tam olarak bu şekilde gerçekleşir. Kumarbaz olan kişiler belirli bir olasılıkta olan olayın her gerçekleşmesinde olasılığın gerçekleşme ihtimalinin öncekine göre arttığını iddia ederler ve örnekteki gibi bir yanılgıya düşerler. John'da aynı şekilde her biletin ödülü kazanma olasılığının tek başına %0.1 göz ardı edip onu daha kötü bir duruma sürüklemesine sebep olan her biletin ödülü kazanma olasılığının diğer biletleri etkilediği inancını öne süren safsataya düşmüştür. Umarız günlük hayatta karşılaşılan bu hataya bir gün düşmezsiniz.