Hugh Everett III

Birçok kişi çoklu evren fikrini büyüleyici buluyor, peki ya size çoklu evrenin temellerinin atıldığı teorinin ilk başta fizik camiası tarafından küçümsendiğini söylesem? Hugh Everett III'ün 'Çoklu Dünyalar Teorileri' o dönemdeki meslektaşları tarafından hoş karşılanmamıştı ve kendisi oldukça çalkantılı bir hayat yaşadı, çalışmalarıyla tanınmadan önce trajik bir şekilde öldü.

Everett, 12 yaşındayken Einstein'a mektup yazdı ve Einstein da ona cevap verdi. Genç Hugh, fizik otoritesinin en yüksek rakamlarına meydan okumaya zaten hevesliydi. Mektubun içeriği durdurulamaz bir kuvvetin hareket ettirilemez bir nesneyle karşılaştığında ne olacağı paradoksunu çözme girişimiydi.

Çoklu Dünyalar yorumu'nu duyduysanız, büyük ihtimalle 1950'lerin ortalarında Amerikalı Hugh Everett tarafından icat edildiğini düşünüyorsunuzdur. Bir bakıma bu doğrudur. Bu fikri kendisi bulmuştur. Ancak temelde aynı fikrin on yıl önce Erwin Schrödinger'in de aklına geldiğinden habersizdir. Everett'in versiyonu daha matematiksel, Schrödinger'inki daha felsefidir, ancak esas nokta ikisinin de "dalga fonksiyonunun çöküşü" fikrinden kurtulma isteğiyle motive olmuş olmaları ve ikisinin de bunu başarmış olmasıdır.

Everett bu fikri 1955'te Princeton'da doktora öğrencisiyken buldu. O zamanlar yayınlanmayan tez taslağında geliştirdiği fikrinin orijinal versiyonunda durumu iki yavru hücreye bölünen bir amip ile karşılaştırdı. Amiplerin beyni olsaydı, her yavru hücre bölünme noktasına kadar aynı geçmişi hatırlardı, sonra kendi kişisel anılarına sahip olurdu. Bilinen kedi benzetmesinde, cihaz tetiklenmeden önce bir evren ve bir kedimiz olur, sonra her biri kendi kedisine sahip iki evren, vb. sahip olurdu. Everett'in doktora danışmanı John Wheeler, tezi ve 1957'de Reviews of Modern Physics'te yayınlanan bir makale için fikrinin matematiksel bir tanımını geliştirmesini teşvik etti, ancak bu süreçte amip benzetmesi bırakıldı ve daha sonra basıldı. Fakat Everett, hiçbir gözlemcinin diğer dünyaların varlığından haberdar olamayacağını, dolayısıyla onların orada olamayacaklarını çünkü onları göremediğimizi iddia etmenin, Dünya'nın Güneş etrafında dönemeyeceğini, hareketlerini hissedemediğimizi iddia etmekten daha geçerli olmadığını belirtti.

Everett'in çalışmasını Einstein'ın görelilik üzerine çalışması kadar önemli olduğunu söyledi. Ancak Everett'in döneminin önde gelen fizikçileri, özellikle de kuantum mekaniğinin babalarından biri olan Niels Bohr, bunu hazmedemedi. Alınan her kararın, tüm olası sonuçlar için yeni evrenler yarattığı fikriyle başa çıkamadılar.

Bunun üzerine Everett Pentagon'a katıldı ve nükleer savaş durumunda olası ölümleri hesaplayan bir ekipte çalıştı. Görevi, radyoaktif serpintiye bakarak Sovyetler için ölüm sayısını en üst düzeye çıkarırken Amerikalılar için en aza indirmenin yolunu hesaplamaktı.

Çoklu dünya görüşü doğruysa, eylemlerimiz paralel dünyalardaki muhataplarımızın hayatlarını nasıl şekillendirir ?

Peki ya Everett'in kendisi? Pentagon için çalışmanın paralel dünyalarda ne anlama geleceğini düşündü mü?

Everett'in devrim niteliğindeki analizi, kuantum mekaniğinin nasıl olduğunu yorumlamada teorik bir tıkanıklığı çözdü. Çoklu dünya fikri bugün bile evrensel olarak kabul görmese de, teoriyi tasarlarken kullandığı yöntemler kuantum enkoherans kavramının habercisiydi.

Özetle, sorun temel parçacıkların (elektronlar ve fotonlar gibi) mikroskobik, kuantum gerçeklik seviyesinde nasıl etkileşime girdiği ve parçacıklar makroskobik, klasik seviyeden ölçüldüğünde ne olduğu arasındaki çelişkiden kaynaklanmaktadır. Kuantum dünyasında, temel bir parçacık veya bu tür parçacıkların bir koleksiyonu, iki veya daha fazla olası varoluş durumunun üst üste gelmesinde var olabilir. Örneğin bir elektron, spininin farklı konumlarının, hızlarının ve yönelimlerinin bir üst üste gelmesinde de olabilir. Yine de bilim insanları bu özelliklerden birini hassasiyetle ölçtüklerinde kesin bir sonuç görürler; üst üste gelmenin unsurlarından sadece biri, bunların bir kombinasyonu değil. Ayrıca makroskobik nesneleri üst üste gelmelerde asla görmeyiz. Ölçüm sorunu şu soruya dayanır: Deneyimimizin benzersiz dünyası, üst üste gelen kuantum dünyasında mevcut olan çok sayıda alternatiften nasıl ve neden ortaya çıkar?