"Şimdi"nin Anlamı Nedir ve Bizim "Şimdi"miz Başka Bir Yerdeki "Şimdi" İle Nasıl İlişkilidir?

- Blog Yazısı
Bunu cevaplamak için zamanda geriye, yani Albert Einstein'ın genel görelilik teorisini yayımladığı 1916 yılına gitmemiz gerekiyor.
Einstein, Evren içindeki yerçekimini matematik kullanarak nasıl açıklayacağını bulmuştu. Yerçekimi, bizi Dünya'da ve Dünya'yı Güneş'in etrafında döndüren kuvvettir. 1916'ya kadar yerçekiminin ne olduğunu ve neden var olduğunu açıklamaya çalışan birçok teori vardı. Ancak Einstein, yerçekiminin uzay-zaman adı verilen bir şeyin bükülmesi olduğunu öne sürdü.
Hiçbir şey ışık hızından daha hızlı hareket edemez. Bu da saniyede 300.000 kilometre hıza tekabül eder. Bu da Evrendeki uzak bir nesneden gelen ışığın bize ulaşmasının zaman aldığı anlamına geliyor. Gökbilimciler evrendeki uçsuz bucaksız mesafeleri ışık yılı cinsinden ölçerler, yani ışığın bir yılda kat ettiği mesafesi. Bir teleskop kullanarak örneğin on ışık yılı uzaklıktaki bir güneş sistemine bakarsak onu on yıl önceki haliyle gördüğümüz anlamına gelir.
Eğer on ışık yılı uzaklıktaki o güneş sisteminde bir canlı yaşıyor olsaydı ve biz onlara bir mesaj ışınlasaydık, mesajı ancak on yıl sonra alırlardı. Mesajı gönderdiğimizde bizim "şimdi"miz onların geleceğinde olacak ve onlardan bir mesaj alırsak, bizim "şimdi"miz onların geçmişinde olacaktır.
Bu, uzak bir güneş sisteminde şu anda neler olup bittiğini görmemizin hiçbir yolu olmadığını gösteriyor gibi görünüyor. Ancak bir cevap için konunun başında da belirttiğim üzere Albert Einstein’ın görelilik teorilerine bakabiliriz. Bu teoriler, nesneler ile onları çevreleyen uzay ve zaman arasındaki ilişkiyi tanımlar.
Einstein'ın teorileri sıra dışı bir şeyi ortaya çıkarmıştı. Eğer Dünya'yı terk edip uzayda çok hızlı, ışık hızına yakın bir hızda seyahat edebilseydik, o zaman bizim için zaman, Dünya'da geride bıraktığımız birinin zamanından daha yavaş bir hızda geçerdi.
Uzayda seyahat ettiğimizi, on ışık yılı uzağa ve on ışık yılı geriye gittiğimizi ve ikiz kardeşimizi Dünya'da bıraktığımızı hayal edelim. Uzaktayken zaman ikimiz için de farklı geçerdi. Kardeşimiz için 20 yıl geçerdi. Ama bizim için, ışık hızının %1'ine ulaşmayı başarırsak, sadece üç yıl geçerdi. Eve döndüğümüzde, kardeşimiz bizden 17 yaş büyük olurdu.
Kozmik ışınlar adı verilen çok hızlı hareket eden parçacıklar Dünya atmosferindeki atomlara çarptığında, kararsız ve parçalanan Müon (Elektrona benzer, -1 e elektrik yükü ve 1/2 spini olan, ancak çok daha büyük kütleye sahip bir temel parçacık) adı verilen parçacıklar yaratırlar. Bu Müonların hiçbiri Dünya yüzeyine ulaşmıyor, ancak biz onları görüyoruz. Zamanları bizimkinden daha yavaş aktığı için, bize ulaşmadan önce parçalanıyorlar.
Işık hızında seyahat edebilseydik, bizim için zaman geçmezdi. "Şimdi” ’miz, uzak güneş sistemindeki veya galaksideki "şimdi" ile aynı olurdu, çünkü anında orada olurduk. Aynı anda hem kökenimizde hem de varış noktamızda var olurduk, diğerleri bizim zamanlarda seyahat etmemizi izlemiş olurdu.
Ne yazık ki, kütlesi olan hiçbir şey, örneğin bir insan veya bir uzay gemisi, tam olarak ışık hızında seyahat edemez. Zaman sabit bir şey değildir. Sadece bizim ve etrafımızdaki dünyayı görme biçimimiz için gerçekten bir anlamı vardır. Düşündüğümüzde, zaman belki de hayatın en büyük gizemidir.
- 2
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/04/2025 20:59:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20295
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.