GASLİGHTİNG

- Blog Yazısı
Gaslighting nedir?
Psikolojik bir terim olan “Gaslighting” kelimesinin Türkçe'de tam bir karşılığı bulunmamaktadır. Gaslighting, bir kişiyi, kendi akıl sağlığını veya gerçekliğini sorgulayacak derecede psikolojik olarak manipüle etmek olarak tanımlanmaktadır.
“Gaslighting” kelimesinin hikayesi ise bir hayli ilginç. Gaslighting, 1930'larda oynanan bir tiyatro oyunundan geliyor. Senaryoya göre Jack, eşi Bella'yı manipüle etmek için her gün gaz lambasının ışığını biraz kısıyor. Eşi "Bu lambanın ışığı azaldı mı?" diye sorduğunda ise sert bir şekilde karşılık verip kadını aşağılıyor. Sonuç olarak Bella'nın kendisine olan güvenini yitirmesini hedefliyor. İşte bu nedenle yapılan bu duygusal manipülasyonun adı “Gaslighting” oluyor.
Gaslighting uygulayan kişiler nasıl bir tutum sergiler?
Yapılan araştırmalara göre gaslighting uygulayan kişilerin çoğu, karşı tarafa zarar veren davranışlarının farkındadır. Bununla da yetinmeyip diğer insanların hayatları üzerinde kontrol sahibi olmayı ve dengesizlik yaratmayı amaçlamaktadırlar.
Gaslighting uygulayan kişiler genellikle şu cümleleri kullanıyor:
"Senin problemlerin var."
"Sen çıldırmışsın."
"Fazla alıngansın."
"Gereksiz tepki veriyorsun."
"Seninle ilgili bir sorun var."
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
"Her şeyi fazla dramatize ediyorsun."
"Böyle bir şey asla yaşanmadı, uyduruyorsun."
Gaslighting'e maruz kalındığı nasıl anlaşılır?
Gaslighting uygulayan kişi karşıdaki kişiye kendi gerçekliğini sorgulatır. Bu durum kişinin kendisinden şüphe etmesine yol açarak benlik algısında zayıflığa neden olur. Manipülasyonun şiddeti arttıkça manipüle edilen kişi, aklını kaçırdığını hissedebilir. Gaslighting nedeniyle kişi, kendini eksik ve zayıf hisseder.
Her zaman özür dileyen konumundaysanız,
"Fazla hassas" olmakla eleştiriliyor, kendini bundan dolayı suçlu hissediyorsanız,
Duyulmadığınızı ve çaresiz olduğunuzu düşünüyorsanız,
Duygularınız görmezden geliniyor ve karşınızdaki kişiden sık sık "Sen çıldırmışsın.” "Bunları uyduruyorsun." cümlelerini duyuyorsanız,
Karşınızdakinin davranışı nedeniyle kendinizi sürekli sorguluyorsanız,
Yaptığınız her şeyin yanlış olduğunu hissediyorsanız,
İlişkinizin içinde kendinizi sıklıkla gergin ve güvensiz hissediyorsanız,
Gerçekte kim olduğunuzu unutmaya başladığınızı hissediyorsanız,
Yolunda gitmeyen durumun tek sebebini kendiniz olarak görüyorsanız Gaslighting'e maruz kalıyor olabilirsiniz.
Gaslighting ile nasıl mücadele edilir?
Gaslighting’e uğrayan kişiye öncelikle, sağlıklı ilişkilerin nasıl olması gerektiğinin hatırlatılması çok önemli. Böylece kişinin gerçeklikle teması sağlanır. Unutmayın ki sağlıklı ilişkiler; saygı, güven, dürüstlük, açık iletişim temellidir.Gaslighting’e maruz kalındığının fark edildiğinde yapılacak ikinci ve en önemli adım Gaslighting uygulayan kişiyle ilişkiyi sonlandırmak.
Gaslighting uygulayan kişiyle iletişimin koparılması sonucunda, kişi gündelik yaşamına adapte olmakta zorluk yaşıyorsa psikolojik destek almayı ihmal etmemelidir.
- 3
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 16/07/2025 21:01:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14848
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.