Dünya Tarihindeki en Eski Din Hangisidir?
Hinduizmin Derinliklerine Yolculuk: Kökenler, İnançlar ve Kutsal Metinler

- Blog Yazısı
İnsanlık tarihinde, din uzun bir süre boyunca kültürlerin ve medeniyetlerin gelişimine katkıda bulunan, toplumları bir araya getiren ve yaşamlarımıza anlam katan önemli bir unsur olmuştur. Din, değerleri, inançları ve ritüelleriyle insanların birbirleriyle, geçmişleriyle ve gelecekleriyle kurdukları bağları güçlendirmiştir.
Bugün bildiğimiz dünya dinlerinin çoğunun köklerinin binlerce yıllık uygulamalara dayandığını söylemek gerekli olacaktır. Binlerce yıl boyunca varlığını sürdüren bu inanç sistemleri arasında Hinduizm dünyanın en eski dini olarak kabul edilir. Hinduizm, dünya üzerindeki en büyük üçüncü dindir ve bir milyardan fazla takipçisi bulunmaktadır.
Kimilerine göre Hinduizm bir din değil daha çok bir yaşam biçimi olarak görülür. Çünkü Hinduizm kendi içinde çok çeşitli inanç sistemleri ritüelleri ve pratikleri içerir. Bu nedenle bazıları onu yalnızca bir din olarak tanımlamanın yetersiz olduğunu düşünür.
Peki Hinduizm nasıl ve ne zaman başladı?
Hinduizm'in kökeni ve evrimi konusunda net bir tarih belirlemek zorlu olmakla birlikte, çoğu bilim insanı Hinduizm’in MÖ 2300 ile MÖ 1500 yılları arasında günümüz Pakistan'ına yakın İndus Vadisi'nde başladığına inanıyor. Bu dönemde, MÖ 1500 civarında Hint-Aryan halkı İndus Vadisi'ne göç etmiş ve dilleri ile kültürleri, bölgede yaşayan yerli halkın dil ve kültürüyle kaynaşmıştır.
Hinduizm'de birçok tarihçi, bilge ve öğretmen bulunur fakat belirli bir kurucusu veya merkezi figürü olmayan bir dindir ve bu nedenle kesin bir köken ve tarih belirlemek zordur. Hinduizm’in en eski kutsal metinleri olarak bilinen Vedalar, tarihinin MÖ 3000’e kadar uzandığına inanılmaktadır.
Bazı Hindular, Hinduizm’in tarihlerle bir başlangıç belirlemenin doğru olmadığını savunur. Onlara göre, Hinduizm, inançlarının ebedi olduğuna ve başlangıcı gibi bir zamanının olmadığına inanırlar. Hinduizm, yeni ortaya çıkan bir şey değil; tam tersine, her zaman dünyada var olan bir inanıştır.
İşte tüm bu saydıklarımız Hinduizm'in kökeni ve evrimi hakkında net bir tarih belirlemenin zorluğunu vurgular.
Hinduizm’in Dönemleri
Hinduizm tarih boyunca farklı dönemlere ayrılabilir. Bu dönemler genellikle tarihsel, kültürel ve felsefi gelişmelere göre belirlenir. Hinduizm'in genel olarak kabul edilen dönemlerinden bazıları şunlardır:
1. Vedik Dönem (MÖ 1500 - MÖ 500): Bu dönem, Hinduizm'in en eski kutsal metinlerinden olan Vedaların yazıldığı dönemi kapsar. Vedik dönem, Brahmanlar ve ritüel ibadetlerin merkezi olduğu bir dönemdir.
2. Epic Dönem (MÖ 500 - MS 500): Bu dönemde Hinduizm'in büyük destanları, Mahabharata ve Ramayana gibi, yazılmıştır. Bu destanlar, Hindu mitolojisinde ve felsefesinde önemli bir rol oynamaktadır.
3. Ortaçağ ve Feodal Dönem (MS 500 - 1500): Bu dönemde Hinduizm, farklı krallıkların ve imparatorlukların yönetimi altında çeşitli gelişmeler yaşamıştır. Bu dönemde Bhakti hareketi gibi ruhani akımlar önem kazanmıştır.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
4. Modern Dönem (1500'den günümüze): Bu dönemde Hinduizm, Avrupa'nın keşfi ve Britanya sömürge dönemi gibi dış etkilerle karşılaşmıştır. Reformcu hareketler, Hindu milliyetçiliği ve Hindistan'ın bağımsızlık mücadelesi bu dönemde etkili olmuştur.
Her dönemde, Hinduizm farklı şekillerde yaşamış ve değişmiştir, ancak bu dönemler genel olarak Hinduizm tarihini anlamak için kullanılan kategorilerdir.
Hinduizm'deki 7 temel inanç
Brahman’a inanç: Hindular Brahman olarak bilinen evrensel bir ruha inanırlar. Brahman evren ve evreni oluşturan malzeme gibi düşünülebilir. İlahi bir varlık olarak değil, daha ziyade tüm varlık ve varlıkların ötesinde bir varlık olarak düşünülür. Tıpkı suyun her bir damlasının bir göl veya nehir gibi bir kaynaktan geldiği gibi, Brahman da her varlığın temelinde yatan kaynaktır.
Atman’a inanç: Atman Hinduizm'de kişinin gerçek benliğini temsil eder. Atman bir kişinin bedeni kişiliği veya egosu değil de ruhunun saf ve ilahi bilincidir. Atman ruhun ölümsüz ve değişmez bir parçasıdır.
Karma’ya inanç: Karma yaptığımız iyi veya kötü eylemlerin sonucunu ifade eder. Hinduizme göre her eylemin bir sonucu vardır. Ve bu sonuçlar bugünkü hayatımızı etkiler. Bugünkü eylemlerimiz ise ruhumuzun geleceğini belirler.
Moksha’ya (Nirvana) inanç : Moksha Hinduizm'deki en önemli hedeflerden biridir. Moksha’ nın anlamı İnsanın bir şekilde Brahman’a dönmesi demektir. Bir Hindu Moksha’yı elde ettiğinde samsara olarak bilinen reenkarnasyon yani yaşam ve ölüm döngüsünden kurtulur. Sonsuz bir özgürlüğe ulaşır. Mokshayı elde etmek için birey kendi varlığının gerçek doğası ve Brahman ile olan birliğini kabul etmelidir. Kişi ego ile dünya ilişkilerini aşmalı ve Brahman’ın gerçekliğini deneyimlemelidir.
Vedalara İnanç: Vedalar Hinduların en eski ve kutsal kitaplarıdır Dört Veda vardır ve bu metinler geleneğin temelini oluşturur. Bu ilahi kitaplara az sonra daha detaylı bir inceleme yapacağız.
Döngüsel Zaman İnanışı: Hinduizm'de zaman döngüsel bir doğaya sahiptir. Başlangıç ve sonlar yoktur. Aksine zaman bir dizi döngüdür. Ve her döngü dört çağı veya yugayı içerir. Her bir yeni döngüye geçişte insanın ahlakı azalır ve bu evrenin giderek tamamen yok olmasına neden olur. Hindu inanışına göre şuanda 4. Ve son yugada yaşıyoruz.
Dharma’ya inanış : Dharma kelimesinin karşılığı olarak ‘Uygun Davranış’ açıklamasını kullanmak doğru olacaktır. Dharma bir Hindu’nun hayatı boyunca takip etmesi gereken görevlerdir. Her varlığın kendi Dharması vardır. Örneğin bir arının dharma’sı bal yapmak ve kovanını korumaktır. Evrendeki dengenin sağlanması da her canlının kendi Dharmasını takip etmesi ile olur. Eğer canlılar Dharmalarından saparlarsa bu denge bozulur. Evrendeki işler kötüleşir.
Hinduizm’in dini metinleri
Hinduizm'in kutsal metinleri, çeşitli dönemlerde ve farklı amaçlar için yazılmış bir dizi eseri içerir. Bu eserlerden en önemlileri olarak Hindu inancının temelini oluşturan 4 Veda diyebiliriz. Vedalar şunlardan oluşur:
1. Rig Veda: Dünya tarihinin en eski kutsal metinlerinden biridir. MÖ 1500-1200 civarında Sanskritçe olarak yazılmıştır. Tanrılara adanmış dualar, ilahiler ve ritüeller içerir.
2. Yajur Veda: Yajur Veda, kurban törenleri ve ritüeller gibi konuları kapsar.
3. Sama Veda: Sama kelimesi “kederi gideren tatlı ezgi” anlamına gelir. Tanrıları övmeye adanmış şarkıları içerir.

4. Atharva Veda: Diğer vedaların aksine daha çok dünyevi konulara odaklanır. Ele alınan başlıca konular sağlık, uzun ömür, mutluluk ve refahtır.
Hinduizmdeki diğer önemli dini metinlere örnek olarak Upanişadlar, Bhagavad Gita, 18 Puranalar, Ramayana ve Mahabharata da verilebilir.

Hinduizmdeki Tanrılar
Hinduizm, çok sayıda tanrı ve tanrıçayı içeren zengin bir mitolojiye sahiptir. Bazı önemli Hindu tanrıları ve tanrıçaları şunlardır:
Brahma : Yaratılış tanrısı Brahma, dünyanın ve tüm canlıların yaratıcısıdır.
Vishnu: Koruyucu ve yaşamın sürdürücüsü olarak bilinir.
Shiva: Evrenin yeniden yaratılması ve dönüşümünü simgeleyen bir tanrıdır. Evreni yok ederek yeni başlangıçlar yaratır.
Devi: Dharma'yı korumak için savaşan ve adaleti sağlamak için mücadele eden bir tanrıçadır.
Krishna: Şefkat, hassasiyet ve sevgi tanrısı olarak bilinir.
Lakshmi: zenginlik ve saflık tanrıçası olarak bilinir.
Saraswati :Hinduizm'in öğrenme, bilgelik, sanat ve bilim tanrıçası olarak kabul edilir.
İbadet Yerleri

Hinduların ibadeti, genellikle "puja" olarak bilinen ritüellerle Mandir (tapınak) adı verilen yerlerde gerçekleşir. Hinduizm'in takipçileri, istedikleri zaman Mandir'i ziyaret edebilirler.
Hindular ayrıca evlerinde de ibadet edebilirler ve birçok Hindu'nun belirli tanrılara ve tanrıçalara adanmış özel bir tapınak alanı bulunmaktadır.
Adak verme, Hindu ibadetinin önemli bir parçasıdır. Bu, çiçek veya yağ gibi hediyelerin bir tanrıya veya tanrıçaya sunulması anlamına gelir.
Ayrıca, birçok Hindu, Hindistan'daki tapınaklara ve diğer kutsal yerlere hac benzeri ziyaretlerde bulunur.
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- gettysburg. What Is Hinduism? - Center For Religious & Spiritual Life - Gettysburg.edu. Alındığı Tarih: 31 Mayıs 2024. Alındığı Yer: gettysburg | Arşiv Bağlantısı
- C. Zapata. Hinduism - Origins, Facts & Beliefs | History. (6 Ekim 2017). Alındığı Tarih: 31 Mayıs 2024. Alındığı Yer: HISTORY | Arşiv Bağlantısı
- The Human Journey. Axial Age Thought: Hinduism. (29 Mart 2024). Alındığı Tarih: 31 Mayıs 2024. Alındığı Yer: The Human Journey | Arşiv Bağlantısı
- T. E. O. E. Britannica. Yajnavalkya | Vedic Scholar, Upanishads, Philosopher. (24 Mayıs 2024). Alındığı Tarih: 31 Mayıs 2024. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
- smp. Hinduism: What Do You Know About The World's Oldest Religion? | Saint Mary's Press. Alındığı Tarih: 31 Mayıs 2024. Alındığı Yer: smp | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/05/2025 10:36:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/17768
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.