Tyrannosauridlerin Kolları Neden Kısadır?

Tyrannosaurlardan hatta dinozorlardan bahsedilince birçoğumuzun aklına gelen ilk canlı herhalde T.Rextir. Dinozor kelimesi ile özleşmiş ve popüler kültürde efsaneleşmiş bu canlıyı hiç yakından incelediniz mi? Öncelikle bu canlıyı biraz tanıyalım. 13 metrelik boyu ve 8 tona varan ağırlığıyla karaya ayak basmış en büyük theropod dinozordu. T.Rexlerin devasa boyutta çeneleri vardı ve bu devasa çene 6 tona yakın bir ısırma kuvvetine sahipti. Tüm bunların yanında keskin bir koku alma duyusu ile sahip oldukları binoküler görüş, onları tam anlamıyla bir ölüm makinasına dönüştürmekteydi. Son yapılan araştırmalarda ise bu canlıların ağır oldukları hatta koşamadıkları düşünülmektedir. Bu da onların pusucul avcılar olabileceği fikrini doğurmuştur. T.Rexler hakkında yeterince bilgi sahibi olduğumuza göre artık asıl konumuza gelebiliriz.

Bu canlıları incelediğimizde dikkatimizi çeken şeylerden bir diğeri ise elbette ki kısa ve iki parmaklı kollarıdır. Peki, devasa boyutlara erişen ve öldürmek için evrimleşen bu canlılar genel olarak neden kısa kollara sahipti?

Kısa Kolların Tarihi

Tyrannosaurların sahip olduğu kısa ve iki parmaklı kollar, onların insanlar arasında alay konusu olmasını sebep oldu. Dışarıdan bakılınca işlevsiz ve çelimsiz görünen bu kollar gerçekte canlıya bazı avantajlar sağlamış olabilirdi. Öncelikle bu kısa kolluluk durumu başka hangi dinozor gruplarında vardı bunu inceleyelim. Bu özellik Tyrannosauridler, Abelisauridler, Alvarezsauridler ve Carcharodontosauridler arasında birbirinden bağımsız şekilde gerçekleşen bir yakınsak evrim bir sonucudur. Yakınsak evrim kısaca birbirleri ile yakın akraba olmayan türlerin arasında benzer biyolojik özelliklerin oluşmasıdır. 4 canlı grubunda oluşan bu benzer durum aslında güzel bir yakınsak evrim örneğidir. Tyrannosauridia' nin Jurassicteki atalarına bakarsak Guanlong ve benzeri dinozorları görebiliriz. Bu canlılar ilerleyen süreçte Jurrasicten Kretaseye doğru evrimleşerek Tyrannosauridleri oluşturacaktılar. Tyrannosauridler Gualong ve Yutyrannus gibi ünlü dinozorların da bulunduğu Proceratosauridae ailesinden gelmektedir. Proceratosauridae ailesini incelediğimizde ise üç parmağa sahip ve daha küçük(Yutyrannus ve Sinotyrannus hariç) olmaları yönüyle Tyrannosauridlerden farklılık gösterdiklerini görebiliriz. Ayrıca zamanla Tyrannosauridlerin çene kuvvetlerinde ciddi oranda artış buna karşın kollarının boyutlarında ve parmak sayısında azalma görebiliriz. Buradan yapacağımız çıkarım aslında bu canlıların kollarının işlevinin zamanla değiştiği ve avlanmak için çenelerinin kuvvetlendiği olur. Belki de Tyrannosaurların ataları avlanmak için kollarını kullanmıştılar ancak bu durum zamanla değişerek kolların önemini yitirmesine ve çenenin avlanmada ön plana çıkmasına sebep olmuştu. Peki, bu kısa kolluluk durumu canlılara ne gibi faydalar sağlamıştı?

Corbin Rainbolt twitter hesabı.

Kısa Kollar Dinozorlara Ne Tür Faydalar Sağlamıştı?

Paleontolog Kevin Padian' a göre T. rex'in kısa kollarının ne yapmak için evrimleştiğini sormak yerine, bu kısa 2 parmaklı kolların canlıya ne gibi yaraları olduğunu sormalıyız. Bu konu hakkında ortaya farklı teoriler atıldı. Bunlardan biri Tyrannosauridlerin tek başına değil, gruplar halinde avlandığı fikrinden gelmektedir. Son 20 yıl içinde fosil yatakları ile maden ocaklarından çıkarılan genç ve yetişkin Tyrannosaur fosillerinin birlikte bulunması onların popüler olarak bilinenin aksine sürüler halinde, kurtların benzeri bir şekilde avlandığının düşünülmesine sebep olmuştu. Bir Tyrannosaur grubunun leş yeme sırası için kavga ettiklerini düşünün. Büyük ihtimalle birbirlerinin kollarına saldırarak yaralanmalar yaratmaları muhtemeldir. Doğada açık yaralanmalar enfeksiyon riski taşıdığı için ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Ya da kolların kısalması avlanma sırasında Tyrannosaurların birbirlerinin kollarını yanlışlık ısırmasını veya çiğnemesini önlemek için olabilirdi. Her iki durumda da kolların kısalması yaralanma, ampütasyon, enfeksiyon, hastalık ve ölümün engellenmesini sağlamaktadır. Kolların kısalmasının canlılara bir başka yararı ise sürünün beslenmesi sırasında daha çok canlının leş sırasına girebilmesine olanak sağlaması olabilirdi. Ancak kısa kolların çok daha farklı ve önemli bir işlevinin olması mümkündür: Dişileri etkilemek. Bunun için Abelisauridlere bakabiliriz. Abelisauridlerin kolları Tyrannosauridlerinkilerden daha kısadır. Dışarıdan bakılınca neredeyse görülemeyecek boyuttaki kolları devasa kürek kemiklerine bağlıydı buda canlının kollarını neredeyse her yöne döndürebilmesini sağlamıştır. Abelisauridlerin kolları parlak ve cezbedici renklere sahip olabilirdi. Bu da canlıların kollarını açarak dişilerini etkilemesini olanaklı kılmıştı. Benzer bir senaryonun Carcharodontosauridler arasında yaşanması da olanaklıdır. Bir Carcharodontosaurid olan Concavenatorın çok iyi korunmuş bir fosili ortaya çıkarıldı. Concavenatorın kollarının altında tüy tümsekleri bulundu, bu tüyler kuşlarınkini çağrıştırsa da keratin yapılıyıdı. Concavenator, bu tüyleri dişilerini etkilemek amacıyla kullanmış olabilirdi. Bu canlıda bulunan tüyler üzerine araştırmalar devam etmektedir. Belki de Tyrannosauridlerin sahip olduğu kısa 2 parmaklı kollar diğer dinozor ailelerinde olduğu gibi cinsel çekim işlevini görmektedir.

DeviantArt

Aslında bakarsınız kimse gerçeği tam olarak bilmiyor ancak bu kısa kolların canlılara bazı avantajlar sağladıkları ortadadır. Evrim kurallarında işe yaramayan organların körelerek yok olması vardır. Kolların küçülmesine rağmen yok olmamaları onların canlı için bazı faydaları olduğunu kanıtlar niteliktedir. Görüldüğü gibi bu faydaların ne olduğu hakkında farklı spekülasyonlar mevcuttur. Yapılacak yeni araştırmalar ve ortaya çıkarılacak bulgular ileride bu konu hakkında daha net yorumlar yapabilmemizi sağlayacaktır.

Mark Witton twitter hesabı.