Anti-Evren Nedir? Evrenimizin Zamanda Geriye Giden Bir İkizi Olabilir mi?
Zamanda Geriye Giden Bir Anti-Evren Modeli, Karanlık Maddeyi ve Kozmik Enflasyonu Açıklayabilir!
Yeni ve çılgınca bir teori, Büyük Patlama'dan önce zamanda geriye giden başka bir "anti-evren" olabileceğini öne sürüyor. Bu fikir de tıpkı geleneksel Büyük Patlama Modeli gibi, erken zamanlarda Evren'in çok küçük, sıcak ve yoğun olduğunu varsayıyor. Bu zaman diliminde evren o kadar durağan ki, zaman ileri ve geriye doğru simetrik görünüyor.
Eğer doğruysa, bu teori karanlık maddenin aslında o kadar da gizemli olmadığı anlamına gelebilir.[1][2][3] Yani karanlık madde, sadece böylesi bir evrende var olabilen, nötrino olarak adlandırdığımız hayalet bir parçacığın yeni bir türünden ibaret olacaktır. Ayrıca bu teoriye göre, Büyük Patlama'nın hemen sonrasında genç kozmosun boyutunu hızla genişleten bir "şişme" (yani kozmik enflasyon) açıklamasına da gerek kalmamış olacaktır.
Teori doğruysa, kütleçekim dalgalarını yakalamak veya nötrinoların kütlesini tespit etmek için gelecekte yapılacak deneyler, bu simetrik anti-evrenin var olup olmadığını kesin olarak ortaya çıkarabilir.
Simetri Korunumu
Fizikçiler, doğada bir dizi temel simetri belirlediler. Bunlar arasında en önemli üç simetri şunlardır:
- Yük Simetrisi: Etkileşime dahil olan parçacıkların yüklerini zıttı olarak değiştirirseniz, aynı etkileşimi elde edersiniz.
- Parite (Eşitlik) Simetrisi: Eğer bir etkileşimin aynadaki görünümüne bakarsanız, aynı sonucu elde edersiniz.
- Zaman Simetrisi: Eğer bir etkileşimi zamanda geriye doğru çalıştırırsanız, aynı görünür.
Fiziksel etkileşimler çoğu zaman doğadaki simetrilerin çoğuna uyar, ancak bazen ihlâller de yaşanır. Yine de fizikçiler, bu üç simetrinin kombinasyonunun aynı anda ihlâl edildiğini hiç gözlemlemediler. Yani doğadaki herhangi bir etkileşimi ele alır ve yüklerini ters çevirir, ayna görüntüsünü alır ve zamanda geriye doğru olacak şekilde çalıştırırsanız, bu etkileşimler birebir aynı şekilde davranacaktır.
Bu temel simetriye, İngilizcede "yük" sözcüğünün karşılığı olan "Charge" kelimesinin, "denklik" sözcüğünün karşılığı olan "Parity" kelimesinin ve "zaman" sözcüğünün karşılığı olan "Time" kelimesinin baş harflerinden türetilmiş bir isim verilmiştir: CPT Simetrisi.
Annals of Physics dergisinde yayınlanan bir makalede bilim insanları, bu kombine simetriyi genişletmeyi öne sürdüler.[4] Makalede de belirtildiği gibi bu etkileşimler, genellikle kozmosun fiziğini oluşturan kuvvetler ve alanlar için geçerlidir. Ancak belki de bu teori, Evren'in kendisi için de geçerlidir? Başka bir deyişle, bu fikir, simetriyi sadece Evren'in "aktörlerine" (kuvvet ve alanlar) uygulamanın ötesine geçip, Evren'deki her şeyin yaşandığı "sahnenin" kendisine, yani Evren'in ta kendisine kadar genişletmeyi önermektedir.
Evren'imizin İkizi Ne İşe Yarar?
Genişleyen bir Evren'de yaşıyoruz; bunu biliyoruz. Bu Evren, birçok ilginç şeyi mümkün kılan parçacıklarla dolu ve Evren'in evrimi de zamanda ileri doğru gidiyor. Eğer CPT simetrisi konseptini Evren'in tamamına uygularsak, Evren'e dair görüşümüzde bazı boşluklar ortaya çıkacaktır; çünkü eğer CPT simetrisi Evren'e uygulanabiliyorsa, Evren'e dair bilmediğimiz şeyler var demektir.
Evren boyunca bu CPT simetrisini korumak için, bizim Evren'imizi dengeleyen bir ayna-evren olmalıdır. Bu Evren, bizde var olan bütün yüklerin zıttına sahip olmalıdır, adeta aynada ters çevrilmiş gibi olmalıdır ve zamanda geriye gidiyor olmalıdır. Yani bu kabule göre bizim Evren'imiz, ikizlerden sadece birisidir. Birlikte ele alındığında bu iki evren, CPT simetrisine uyacaktır.
Enflasyon Teorisi'ne Gerek Yok!
Araştırmacılar, sonrasında böyle bir Evren'in varlığının sonuçlarını araştırmaya başladılar. Birçok harika bulgu da elde edildi: Birincisi, CPT simetrisine uyumlu bir Evren, enflasyon (şişme) olarak bilinen uzun, teorik bir genişleme dönemine gerek kalmadan, doğal bir şekilde genişler ve kendini parçacıklarla doldurur. Enflasyon gibi bir olayın varlığına dair çok sayıda kanıt olsa da, olayın teorik resmi son derece bulanıktır. Kozmolojik olarak bu bulanıklık, potansiyel olarak uygulanabilir olan, alternatif tekliflere yeterince yer bırakmaktadır.
Nötrinoların Solaklığı Açıklanır!
İkincisi CPT simetrisine uyumlu evren, birtakım ek nötrinoların birleşimi olacaktır. Bilinen üç nötrino türü vardır: elektron-nötrino, müon-nötrino ve tau-nötrino. Tuhaftır ki, bu nötrinoların üçü de dönüş yönleri bakımından solaktır. Bilinen diğer bütün parçacıkların hem sağlak hem solak varyasyonları vardır, bu yüzden fizikçiler uzun zamandır ek olarak sağlak nötrinoların varlığını sorguluyorlardı.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
CPT simetisine uyumlu bir Evren, en azından 1 adet sağlak nötrino türünün varlığını gerekli kılar. Bu tür, fizik deneyleri açısından büyük ölçüde görünmez olacaktır; yalnızca Evren'in geri kalanına yerçekimi yoluyla etki edecektir. Tanıdık geldi mi? Evren'i dolduran ve sadece yerçekimi yoluyla etki eden bu görünmez parçacık, karanlık maddenin tanımına birebir uymaktadır!
Araştırmacıların bulgusuna göre, CPT simetrisine uymanın koşulları, Evren'imizi karanlık maddeyi açıklamaya yetecek kadar sağlak nötrinolarla doldurmayı gerektirir.
Aynadaki Kehanet: Ayna Evren Deneysel mi?
CPT simetrisine göre ayna yansımamız olan ikizimize ulaşmamız asla mümkün değildir; çünkü bu anti-evren, Büyük Patlama'dan önce var olmuştur, yani bizim Evren'imizin başlangıcının öncesinde yer alır. Ancak bu, test edilemeyeceği anlamına gelmez.
Araştırmacılar bu fikrin birkaç gözlemsel sonucunu buldular. İlk olarak, her üç solak nötrino türünün hepsinin Majorana parçacıkları olması gerektiğini tahmin ediyorlar, bu da onların elektron gibi antimadde karşılıkları "pozitron" olarak adlandırılan normal parçacıkların aksine kendi anti-parçacıkları olması gerektiği anlamına gelir. Şu an için fizikçiler nötrinoların böyle bir özelliğe sahip olup olmadıklarından emin değiller.
Ek olarak, fizikçiler nötrino türlerinden birinin kütlesiz olduğunu tahmin ediyorlar. Şimdilik nötrino kütlelerine sadece üst limit koyabiliyorlar. Eğer fizikçiler nötrinoların kütlesini kesin olarak ölçmeyi başarırlarsa ve gerçekten de onlardan birinin kütlesiz olduğunu tespit edebilirlerse, bu, CPT Simetrik Evren Teorisi'ni büyük ölçüde destekleyecektir.
Son olarak, bu modele göre Evren, hiçbir zaman şişmedi. Bunun yerine Evren, kendiliğinden parçacıklarla doldu. Fizikçiler bu şişmenin uzay zaman dokusunu muazzam derecede sarstığına, bunun da kozmosu yerçekimi dalgalarıyla doldurduğuna inanıyorlar. Bu ilkel yerçekimi dalgalarının peşinde olan birçok deney var. Ancak CPT simetrik evrende böyle dalgalar var olamaz. Yani bu ilkel yerçekimi dalgaları için yapılan araştırmalar boşa çıkarsa, bu, CPT ayna evren modelinin doğru olduğuna dair bir ipucu olacaktır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 24
- 11
- 6
- 5
- 3
- 3
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Live Science | Arşiv Bağlantısı
- A. Bradford, et al. What Is A Scientific Theory?. (31 Ocak 2022). Alındığı Yer: Live Science | Arşiv Bağlantısı
- A. Mann. What Is Dark Matter?. (22 Eylül 2020). Alındığı Yer: Live Science | Arşiv Bağlantısı
- A. Mann. What Are Neutrinos?. (21 Şubat 2019). Alındığı Yer: Live Science | Arşiv Bağlantısı
- ^ L. Boyle, et al. (2018). The Big Bang, Cpt, And Neutrino Dark Matter. Elsevier BV, sf: 168767. doi: 10.1016/j.aop.2022.168767. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 12:00:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11595
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Live Science. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.