Altın Kural: Başkalarına, Size Davranılmasını İstediğiniz Gibi Davranın!
Altın Kural, başkalarına size davranılmasını istediğiniz gibi davranmanızı öğütleyen ahlaki bir ilkedir. Örneğin, insanların size saygıyla yaklaşmalarını istiyorsanız onlara saygılı davrandığınıza emin olmalısınız.
Altın Kural, tarih boyunca birçok farklı kişilerce birçok farklı şekilde ifade edilmiş, birçok farklı durumda size yol gösterebilecek felsefi bir ilkedir. Bu nedenle; bu yazıda Altın Kural hakkında bilgi edinecek, nasıl değiştirilebileceğini ve günlük hayatta nasıl uygulanabileceğini öğreneceksiniz.
Altın Kuralın Ana Formları
Altın Kural, 3 ana biçimde ifade edilebilir:
- Olumlu/Yönlendirici Form: Altın Kuralın olumlu formu, başkalarına size davranılmasını istediğiniz gibi davranmanızı tavsiye eder. Bu da, örneğin insanların size saygı göstermesini istiyorsanız onlara saygıyla yaklaşmanız gerektiğini ifade eder.
- Olumsuz/Önleyici Form: Olumsuz form ise, başkalarına size davranılmasını istemediğiniz şekilde davranmamanızı önerir. Yani, insanların size kötü şeyler söylemelerini istemiyorsanız siz de onlara kötü şeyler söylememelisiniz.
- Empatik/Karşılıklı Form: Altın Kural'ın empatik formuna göre, başkaları için istediğiniz bir şeyi kendiniz için de istiyorsunuzdur. Örneğin birine kötü bir dilekte bulunuyorsanız, kendiniz için de kötülük diliyorsunuzdur.
Farklı insanlar toplumlarındaki baskın din gibi etkenler sebebiyle Altın Kural'ın farklı formlarına farklı derecelerde maruz kalabilirler. Ancak, Altın Kural'ın tüm bu biçimleri, aynı kavram ve aynı niyet etrafında şekillenir. Yani, Altın Kural'ın tüm formları, kendinize gösterilmesini istediğiniz davranışlardan yola çıkarak başkalarına daha iyi davranmanızı amaçlar.
Not: Altın Kuralın olumsuz formu bazen Gümüş Kural adıyla anılabilir.[1] Ayrıca, genel olarak Altın Kural kavramından Karşılıklılık Etiği olarak bahsedilebilir. Son olarak, "Altın Kural" deyişi, ahlaki anlamının dışında belirli bir alandaki önemli bir kural veya ilkeden bahsederken de kullanılabilir (Mühendisliğin Altın Kuralı gibi).
Altın Kurala Örnekler
Altın Kural'ın farklı formlarının kullanılabileceği çeşitli yollar mevcuttur. Örneğin:
- İnsanların size karşı kibar olmalarını istiyorsanız siz de onlara kibar davranmalısınız. (Olumlu form)
- İnsanların size kaba davranmalarını istemiyorsanız siz de onlara kaba davranmamalısınız. (Olumsuz form)
- İnsanların size fedakarca yardım etmelerini istiyorsanız, siz de onlara kendinizi düşünmeden yardım etmelisiniz. (Olumlu form)
- İnsanların bencillik edip size yardım etmeyi reddetmelerini istemiyorsanız siz de bencillik etmeyip insanlara yardım edebileceğinizde etmelisiniz.(Olumsuz form)
- Birine iyilik diliyorsanız, kendinize de iyilik diliyorsunuzdur. (Empatik form)
Altın Kuralın Farklı Biçimleri
Altın Kuralın temel prensibi, tarih boyunca birçok kişi ve topluluk tarafından birçok farklı şekilde ifade edilmiştir.[2] Örneğin birçok filozof bu kuralın aşağıda görebileceğiniz benzerlerini öne sürmüştür:[3], [4]
En iyi kişi, kendi için iyi olmayanı başkasına yapmayandır. -Zerdüşt, İran (yaklaşık M.Ö. 500)
Kendine yapılmasını istemediğin bir şeyi başkasına yapma. -Konfüçyüs, Çin (yaklaşık M.Ö. 500)
Başkalarına, kendimize davranılmasını istediğimiz gibi davranmalıyız. -Aristo, Yunanistan (yaklaşık M.Ö. 350)
Katlanmak istemediğiniz şeyleri başkalarına yapmayın. -Epiktetos, Yunanistan (yaklaşık M.S. 150)
Evrim Ağacı'ndan MesajAslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Başkalarına sana davranılmasını istediğin gibi davranmak ve komşunu kendin gibi sevmek,faydacı ahlakın mükemmeliğini idealini oluşturur. -John Stuart Mill, İngiltere (1861)
Benzer olarak Altın Kural, birçok dinde farklı şekillerde ifade edilir:[4], [5]
Başkalarına, size davranmalarını istediğiniz gibi davranın. (Hristiyanlık)
Sana tiksinti veren şeyi dostuna yapma. Bütün kanun budur, gerisi sadece yorumdur. (Yahudilik)
Kendisi için istediğini kardeşi için de istemeyen mümin olamaz. (İslam)
Seni inciten her ne varsa sen başkasına yapma. (Budizm)
Tüm Reklamları KapatÖdevlerin toplamı şudur: Sana yapılsa acı verecek şeyi başkalarına yapma. (Hinduizm)
Bu biçimlerin hemen hepsinin Latince “quod tibi non vis fieri, alteri ne feceris” cümlesinin "Sana yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapma." haline çevrilmesi gibi farklı dillerde aynı şeyi anlattığını göz önünde bulundurun.
Ek olarak, bu sözlerin bazılarının kökeninin ve kullanılan asıl kelimelerin net olarak bilinmediğine dikkat edin. Yine de bu örneklerden yola çıkarak, Altın Kural'ın özünün tarih boyunca farklı gruplar tarafından ifade edildiğini görebiliriz.
Altın Kural ile İlgili Kavramlar
Etik ve ahlak açısından, Altın Kural ile yakından ilişkili birçok kavram mevcuttur.[5]
Bu kavramlardan en çok göze çarpanı, Kant'ın Kategorik Buyruk'udur. "Öyle davran ki davranışının temelindeki ilke, tüm insanlar için geçerli olan evrensel yasa olsun." cümlesiyle özetlenebilecek buyruğa göre, yalnızca herkesin sizin davrandığınız şekilde davranmasına razıysanız o şekilde davranmalısınız.
Benzer başka bir kavram ise Clarke'ın Eşitlik Yasası'dır.[5] Bu yasa, "Başkasının bana yapmasını makul veya anlamsız bulacağım herhangi bir davranışı başkasına yapacağımda da aynı şekilde değerlendirmeliyim." şeklinde özetlenebilir.
Altın Kuralın Eleştirisi ve Olası Çözümler
Başkalarının İstekleri
Altın Kural'a ve özellikle günlük hayatta kullanılmasına dair yapılan eleştirilerin en yaygını, başkalarının da sizin görmek istediğiniz gibi muamele görmek isteyeceği varsayımı üzerinedir; çünkü bu varsayım her zaman doğru olmayabilir.[1], [6], [7]
Bu durum, birinin Altın Kuralı baz alarak başkalarına yanlış şekilde davranması gibi bazı sorunlara yol açabilir. Örneğin birisinin, aynı duyguları paylaşmayan birine ilanı aşk etmesine sebep olabilir; çünkü aşık olan kişi diğerinin de kendisine böyle davranmasını istemektedir. Bu sorun, yazar George Bernard Shaw'ın meşhur sözünde de ifade edilir:
Başkalarına, size davranmalarını istediğiniz gibi davranmayın. Zevkleri sizden farklı olabilir.
Bu sorunu çözmek üzere Altın Kural'ın birçok versiyonu öne sürülmüştür. Bunlardan biri olan Platin Kural'a göre, başkalarına görmek istedikleri muameleyi göstermelisiniz.[8]
Ancak Platin Kural da bazı sebeplerden birçok eleştiriye maruz kalmıştır.[10], [11] Örneğin başkalarına onların istediği gibi davranmak, kendi değerlerinizle çatışmanıza sebep olabilir. Dahası, karşıdakinin ne istediğini bilemeyeceğiniz yani Platin Kural'a uymanın mümkün olmadığı durumlar mevcuttur. Ayrıca, örneğin kişinin daha çok empati kurmasına sebep olduğundan Altın Kural'ın daha yararlı olabileceği durumlar da vardır. Bu nedenle Platin Kural, Altın Kural'dan her zaman daha iyi değildir. Bazı durumlarda ikisini birden kullanmak veya yalnızca Altın Kurala başvurmak daha uygun olabilir.[8]
Not: Platin Kural, Bakır Kural veya Altın Kural'ın Tersi gibi farklı isimlerle de anılabilir.
Başka Prensiplerle Çatışma
Altın Kural'a yöneltilen eleştirilerden göze çarpan bir başkası da, ahlaki ilkelerle ve sosyal veya yasal başka ilkelerle çatıştığı bazı durumlarda istenmeyen sonuçlara yol açabilmesidir.[1]
Örneğin Altın Kuralın bir suçtan hüküm giyerek hapse gönderilmiş birisi için önerisi, bu kişinin serbest bırakılmasıdır; çünkü biz de hapse girmek istemezdik. Aynı sorun Platin Kural için de geçerlidir, çünkü suçlu da hapse girmeyi istemezdi.
Ancak, bu sorunu Altın Kuralı bireysel ve toplumsal davranışlarımızı yönlendiren birkaç ilkeden biri kabul ederek çözebiliriz.
Özellikle yukarıda verilen hapis örneğinde Altın Kural suçluyu hapse göndermemizi önleyemezdi; çünkü çoğu kişi ve toplum, Altın Kuralı göz önünde bulundursa da yasal ve ahlaki ilkeleri Altın Kural'a tercih edecektir. Yani mümkün olduğu ölçüde ve başka bir ilkeyle çatışmadıkça Altın Kuralı uygulayacaklardır. Bu fikir, filozof Henry More'un bir yazısında şöyle ifade edilir:
Kendinize yapmayacağınız kötülüğü, üçüncü bir kişiye zarar vermemek şartıyla başkasına yapmaktan kaçının. -Enchiridion Ethicum (1667), 4. Bölüm, Noema XV.
Altın Kuralı Nasıl Uygulayabilirsiniz?
Altın Kuralı uygulamanın en basit yolu başkalarına size davranılmasını istediğiniz gibi davranmaktır. Bunu kolaylaştırmak adına, bir eylemde bulunurken kendinize "Bu durumda bana nasıl davranılmasını isterdim?" veya "Biri bana benim planladığım gibi davransa ne hissederdim?" sorularını sorabilirsiniz.
Ayrıca, bunun yanında kuralı uygulamanıza yardımcı olacak başka teknikler de kullanabilirsiniz:
- Durumu daha iyi değerlendirmek için bilişsel teknikler kullanın. Örneğin duruma daha rasyonel yaklaşabilmek adına "Kendinden Uzaklaştırıcı Dil" kullanabilir, kendinize "Bu durumda sen nasıl hissederdin?" diye sorabilirsiniz. Aynı şekilde kendinize, bir başkası önemsediğiniz birine sizin planladığınız şekilde davransa nasıl hissedeceğinizi sorabilirsiniz.
- Altın Kural'ın farklı formlarını gözden geçirin. Özellikle başkalarına kendinize davranılmasını istediğiniz şekilde davranmak olan olumlu formu, başkalarına görmek istemediğiniz muameleyi göstermemek olan olumsuz formu ve başkası için istediğinizi kendiniz için de istediğiniz anlamına gelen empatik formu düşünün. Bu teknik, farklı kişiler farklı durumlarda Altın Kuralın farklı formlarından daha çok faydalanabileceğinden oldukça önemlidir.
- Altın Kural'a ek olarak veya onun yerine Platin Kuralı kullanmayı düşünün. Yani sadece size nasıl davranılmasını istediğinize değil, karşıdakinin kendisine nasıl davranılmasını istediğine de dikkat edin. Bu tekniği etkin olarak uygulayabilmek için örneğin karşınızdakine içinde bulunduğu durumda kendisine nasıl davranılmasını istediğini sorabilirsiniz. Ayrıca, söz konusu kişinin yakınlarıyla konuşmak veya kişinin önceden tercih ettiğini belirttiği davranışlar gibi bilgilerden yararlanmak da iyi birer yol olabilir. Son olarak, içinde bulunduğunuz durumu doğru şekilde değerlendirmek için Önyargı Azaltma Teknikleri'ni kullanmak yararlı olabilir. Örneğin kapılmış olabileceğiniz Benmerkezci Önyargıyı azaltmak adına muhakeme sürecinizi yavaşlatabilir, böylece durumu karşınızdakinin bakış açısından görebilirsiniz.
- Durumun başka yanlarını da dikkate alın. Örneğin bulunduğunuz durumda Altın Kuralı uygulamanın zarara yol açabileceğini ve zararı önlemenin kuralı uygulamaktan daha önemli olduğunu düşünüyorsanız Altın Kuralı uygulamaktan vazgeçebilirsiniz.
- Altın Kuralın kısıtlamalarını göz önünde bulundurun. Bu kısıtlamalara başkalarının görmek istediği muameleyle sizin görmek istediğiniz muamele arasındaki tutarsızlık veya Altın Kuralın durumun diğer yanlarıyla çelişmesi örnek verilebilir. Altın Kuralın göz önünde bulundurulması ve uygulanması çeşitli durumlarda yararlı olsa da bu kuralı her durumda tek yol gösterici olarak kabul etmeniz gerekmez.
Son olarak, bu tekniklerin sadece sizin değil başkalarının da Altın Kuralı kullanmasına yardımcı olabileceğini göz önünde bulundurun.
Özet ve Sonuç
- Altın Kural, başkalarına size davranılmasını istediğiniz gibi davranmanız gerektiğini belirten bir ahlaki ilkedir.
- Örneğin, Altın Kurala göre insanların size saygı göstermesini istiyorsanız siz de onlara saygı göstermelisiniz.
- Altın Kuralın temelindeki kavramlar, tarih boyunca birçok kişi ve topluluk tarafından ifade edilmiştir ve genellikle insanların birbirleriyle ilişkilerinde nasıl davranmaları gerektiğini anlatan temel ilkeler olarak kabul edilirler.
- Altın Kuralın öne çıkan sorunlarından biri, başkalarının sizin görmek istediğiniz muameleyi görmek istememesi ihtimalidir. Bu sorun, Altın Kuralın farklı bir versiyonu olan Platin Kuralı kullanarak çözülebilir. Platin Kural, başkalarına görmek istedikleri muameleyi göstermeniz gerektiğini söyler.
- Altın Kuralı uygularken bu kuralın mutlak bir yasa değil genel bir kural olduğunu ve bazı durumlarda başka ilkelerin bu kuralı bastırabileceğini aklınızda bulundurun.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
27
-
5
-
3
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ a b c Y. Huang. (2005). A Copper Rule Versus The Golden Rule: A Daoist-Confucian Proposal For Global Ethics. Philosophy East and West, sf: 394-425. doi: 10.1353/pew.2005.0024. | Arşiv Bağlantısı
- ^ L. Swidler. (2019). The "Golden Rule": The "Best Rule". Journal of Ecumenical Studies, sf: 279-288. doi: 10.1353/ecu.2019.0008. | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. V. Bruton. (2004). Teaching The Golden Rule. Journal of Business Ethics, sf: 179-187. doi: 10.1023/B:BUSI.0000015783.98570.a3. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b B. K. Burton, et al. (2005). The Golden Rule And Business Ethics: An Examination. Journal of Business Ethics, sf: 371-383. doi: 10.1007/s10551-004-4185-7. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b c E. W. Hirst. (1934). The Categorical Imperative And The Golden Rule. Philosophy, sf: 328-335. doi: 10.1017/S0031819100029442. | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. . ALLEN. (2011). What's Wrong With The 'Golden Rule'? Conundrums Of Conducting Ethical Research In Cyberspace. The Information Society, sf: 175-188. doi: 10.1080/713856146. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. J. Bennett. (2017). Overcoming The Golden Rule: Sympathy And Empathy. Annals of the International Communication Association, sf: 407-422. doi: 10.1080/23808985.1979.11923774. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b D. Rönnedal. (2015). The Golden Rule And The Platinum Rule. The Journal of Value Inquiry, sf: 221-236. doi: 10.1007/s10790-014-9471-8. | Arşiv Bağlantısı
- M. G. Singer. (1963). The Golden Rule. Philosophy, sf: 293-314. doi: 10.1017/S0031819100058290. | Arşiv Bağlantısı
- ^ J. F. Marques. (2021). The Spiritual Rule: Treat Others As Well As Possible Considering Your Best Abilities And Values, Their Preferences, And The Well Being Of All Life. International Journal of Organizational Analysis, sf: 42-49. doi: 10.1108/19348830810915488. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:55:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11283
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
