Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Üst Sınıftan Olan İnsanlar, Etik Dışı Davranışlara Daha Yatkınlar!

Üst Sınıftan Olan İnsanlar, Etik Dışı Davranışlara Daha Yatkınlar!
4 dakika
5,524
Tüm Reklamları Kapat

Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi ile Kanada'daki Toronto Üniversitesi'nde yapılan bir dizi araştırma, durumu iyi olanların pek de duymak istemeyecekleri bir şeyi ortaya çıkardı: Toplumda daha üst katmanlarda bulunan bireyler çeşitli etik dışı davranışlarda bulunmaya daha yatkın. Bu, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanmış bir araştırmanın bulgusudur. Berkeley Kaliforniya Üniversitesi'nden baş araştırmacı Paul Piff şöyle diyor:

Çalışmalarımız üst sınıf insanlarda hırsa karşı olan olumlu tutumlar ile kişisel çıkar peşinde koşmanın kısmen etik dışı davranışlara doğru eğilimleri artırdığını öne sürüyor.

Araştırmanın ortaya koyduğuna göre daha alt sınıflara karşılık üst sınıftan bireyler araba kullanırken yasaları çiğnemeye, etik dışı karar alma eğilimine, başkalarının değerli eşyalarını almaya, yalan söylemeye, herhangi bir ödülü kazanma uğruna hile yapmaya, çalışma hayatında etik dışı davranışları onaylamaya daha yatkınlar. Araştırması, Ulusal Bilim Vakfı Lisansüstü Araştırma Bursu'nca desteklenen Paul Piff şöyle devam ediyor: 

Tüm Reklamları Kapat

Göreli ayrıcalık ile güvenliğin tadına varan üst sınıf bireylerde diğerlerinden bağımsız hissetmek, kendi iyliğini diğerlerininkinden daha fazla öncelik tanımak - bizim hırs dediğimiz durum - daha fazla görülüyor. Bu durum belli ki yasaları kendi lehine çiğnemeye, ya da kendilerini yasaların üstünde gibi algılamalarına neden oluyor. Bunun sonucunda da etik dışı davranışlar sergilemeye daha yatkın oluyorlar.

Piff ile meslektaşları hangi toplumsal sınıfın etik dışı yollara sapmaya- toplum için önemli sonuçlar doğuracak hile yapma, kandırma ya da yasaları çiğneme gibi- daha eğilimli olduğunu bulmak için saha ile laboratuvar çalışmaları olarak 7 tane araştırma yaptı. 

Araba kullanırkenki etik dışı davranışları incelemek üzere yapılan iki saha araştırmasının sonuçlarının ortaya çıkardığı üst ile alt sınıf bireyler arasındaki fark araştırmaları oldukça şaşırttı. Onlar üst sınıftan sürücülerin kendi işlerine geldiği gibi hareket etmeye, bu doğrultuda yasaları çiğnemeye alt sınıftakilere göre daha daha meyilliler.

Tüm Reklamları Kapat

Piff ile ekibinin bulduğuna göre lüks araba sürücüleri her yanında "DUR" uyarıları bulunan dörtyol ağzındaki kalabalıkta diğer araçlarının önünü kesmeye tam 4 kat daha eğilimli. Aynı şekilde, yayaların yaya geçidinden geçmesini beklemeye de diğer sınıf sürücülerine göre çok daha az tahammüllüler. Bu araştırmalar için, araştırmacılar toplumsal sınıfı doğrudan gözlenebilen bir kültürel işaret olarak kişinin kullandığı arabayı ölçüt aldılar. 

Hırs ile doğrudan ilişkili olan bir diğer laboratuvar çalışmasında üst sınıf bireylerin ödül kazanma şansını artırabileceğini düşündükleri bir oyunda hile yapmaya daha yatkın oldukları ortaya çıktı. Piff ile meslektaşları toplumsal sınıfı ölçmekte bu kez katılımcıların kendilerini iş prestijleri, eğitim, zenginlik alanında toplumda diğerlerine göre 10 basamaklı merdivenin bir basamağında konumlandırdığı MacArthur sosyoekonomik durum cetvelini kullandılar.

Daha sonra katılımcılar bilgisayarın kendilerine altı yüzlü zarın salt bir yüzünü gösterdikleri bir "şans oyunu" oynadılar. Araştırmacalar katılımcılara daha yüksek zarların onların para kazanma şanslarını artıracağını söyleyip onlardan, oyun bittiğinde topladıkları puanı söylemelerini istediler. Aslında zar atımları toplamda 12 edecek şekilde, önceden programlanmıştı. Bu sayıdan daha fazlasını söyleyen katılımcıların ise hile yaptığı anlaşılıyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Hırs, araştırmacılar tarafından "etik dışı davranışın oldukça önemli bir nedeni." şeklinde bildirildi. "Plato ile Aristoteles hırsın kişisel ahlaksızlığın kökünde olduğunu düşünüyorlar, bunun etik standartlarını çiğneme pahasına maddi kazançlara olan arzuyu tetiklediğini ileri sürüyorlardı." Bu çalışmayı araştırmacılar, "kısmen hırsla ilgili oldukça olumlu inançlarından dolayı üst sınıftan bireylerin kişisel kazanç için başkalarını kandırmaya, hile yapmaya istekli oldukları" şeklinde sonuçlandırdılar.

Piff'in söylediğine göre 4. çalışma da ilginç. Bu çalışma üst sınıfta olmayı deneyimlemenin etik dışı karar-alma ile davranışlara kapı açtığına deneysel kanıt sağlamayı amaçlıyordu. Salt bu çalışmada araştırmacılar katılımcıları toplumda daha üstte ya da altta bulundukları doğrultusunda geçici hisler uyandırmak için aldattılar, böylece daha fazla ya da az etik davranışın bu hisler ile ilişkisi olup olmadığına bakılabilinecekti.

Çalışmanın sonunda, deneyi yapan kişi bir diğer laboratuvardaki çocuklar için ayrılmış bir kavanız dolusu şekerleme gösterdi, ama eğer isterlerse biraz alabileceklerini de ekledi. Bu görev etik dışı davranışın bir ölçütü olarak iş görebilir çünkü alınacak her şeker diğer çocukların alabileceği şekerleri azaltmış olacak aynı zamanda. Bu çalışmada, kendilerini daha üst sınıftaymış gibi hissetmiş olan kişiler yaklaşık olarak daha düşük sınıfta hissedenlerin iki katı kadar şekerleme aldılar. Piff şöyle diyor:

7 araştırma boyunca genel olarak kişinin toplumsal sınıfı arttıkça etik dışı davranışa yönelmesinin de artmış olduğunu gözlemledik.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
32
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 17
  • Grrr... *@$# 7
  • Üzücü! 5
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 12:48:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1858

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
N. S. Foundation, et al. Üst Sınıftan Olan İnsanlar, Etik Dışı Davranışlara Daha Yatkınlar!. (8 Ocak 2014). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/1858
Foundation, N. S., Hatipoğlu, G., Bakırcı, Ç. M. (2014, January 08). Üst Sınıftan Olan İnsanlar, Etik Dışı Davranışlara Daha Yatkınlar!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/1858
N. S. Foundation, et al. “Üst Sınıftan Olan İnsanlar, Etik Dışı Davranışlara Daha Yatkınlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Güray Hatipoğlu, Evrim Ağacı, 08 Jan. 2014, https://evrimagaci.org/s/1858.
Foundation, National Science. Hatipoğlu, Güray. Bakırcı, Çağrı Mert. “Üst Sınıftan Olan İnsanlar, Etik Dışı Davranışlara Daha Yatkınlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Güray Hatipoğlu. Evrim Ağacı, January 08, 2014. https://evrimagaci.org/s/1858.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close