Google X, ışığın gücünden yararlanarak uygun maliyetli, kablosuz ve yüksek hızlı internet sağlama çabasındaki en son gelişme olan Taara çipini tanıttı.^[1] Bu tırnak boyutundaki çip, iki nokta arasında veri kodlu ışık demetlerini yönlendirmek için yazılım kontrollü ışık yayıcılar kullanıyor. Testlerde araştırmacılar, iki Taara çipiyle açık havada 1 kilometre mesafede saniyede 10 gigabit hızında veri iletmeyi başardı. Taara'nın genel müdürü Mahesh Krishnaswamy şu açıklamayı yapıyor:

Google'ın Ar-Ge birimi X'teki Taara ile geleneksel fiber optik kablolarla erişilmesi zor bölgelerde fibere yakın internet hızları sunabileceğini umuyorlar. Google'ın araştırma ve geliştirme kolu olan X'teki araştırmacılar, Taara'nın geleneksel fiber optik kablolarla erişilmesi zor bölgelere fiber benzeri internet hızları sunabileceğini umuyor. Bu kablolar çoğunlukla yerin derinliklerine gömülü olduğundan dağlar ve ormanlar gibi uzak bölgeler ya da zorlu araziler için pratik değildir. Ancak bu durum Taara için bir sorun teşkil etmiyor. Ayrıca Taara, 5G gibi radyo frekanslarıyla çakışmayan ışık frekansları kullandığından bant genişliği rekabetine de girmiyor. Taara Genel Müdürü Mahesh Krishnaswamy açıklamasında şunları söyledi:

Dünya, insanlığın doğum yeri. Gerek Güneş'e olan mesafesiyle, gerekse barındırdığı sıvı halde olan sularıyla, bildiğimiz kadarıyla üzerinde yaşam bulunan tek yer burası. Akıllı insan yaşamını da üzerinde barındıran bu gezegen, bizim üzerinde yürüyemeye başladığımız evreden itibaren bizi besliyor ve barındırıyor. Vücudumuz için hayati öneme sahip sularını içebiliyoruz, ısınmak için kömür ve gazlarını kullanıyoruz, nefes almak içinse ağaçları... Ama bu güzel ve hayat dolu mavi gezegenimizin jeolojik sicili korkunç ve inanılmaz yok oluşlarla dolu. Dünya tarihinde, canlılığı neredeyse tamamen yok olmanın eşiğine getiren 5 büyük toplu yok oluş yaşandı. Bu yazımız da, bu kitlesel yok oluşlar ile ilgili olacak.

Jeologların elde ettiği "zirkon" kristalleri üzerinde yapılan radyometrik yaş tarihi ölçümlerine göre gezegenimiz 4.5 milyar yıl yaşında. Bu zaman zarfında çok şey yaşandı. Örneğin yaşam dediğimiz biyokimyasal olgu, 4 milyar yıl kadar önce koaservat adını verdiğimiz bakteri-benzeri varlıklarla başlamıştır. Daha sonra bu koaservatlar, bugünküne daha benzer olan tek hücreli organizmalara ve nihayetinde bakterilere evrimleşmiştir. Düşük oksijen düzeyleri, bakterilerin belirli boyutların üzerine çıkabilmesine ve koloniler kurmasına genel olarak engel olmuştur.

Ota Benga, 1883 (veya 1884) yılında doğmuş ve 20 Mart 1916 yılında intihar ederek ölmüş, bugünkü Kongo Demokratik Cumhuriyeti (o zamanki "Kongo Özgür Devleti") topraklarında yaşamış siyahi bir Mbuti pigmesidir. Mbuti insanları Kongo'da yaşayan yerli bir kabiledir ve pigmedirler; yani popülasyonlarının boy ortalaması 150 santimetrenin altındadır.

Bu kabileden olan Ota Benga'yı meşhur yapan konu ise, 1904 yılında ABD'nin Missouri Eyaleti'nin St. Louis kentinde düzenlenen Louisiana Alım-Satım Sergisi'nde, sonrasındaysa 1906 yılında Bronx Hayvanat Bahçesi'nde açılan ve büyük tartışmalar yaratan "İnsanat Bahçesi"nde sergilenmesidir.

Bizler, Homo sapiens isimli türe ait canlılarız. Bir çeşit kuyuksuz maymunuz, maymunuz, memeliyiz, omurgalıyız, hayvanız ve canlıyız (taksonomik olarak bunları detaylandırmak da mümkün). Yakın tarihimizi tarih bilimi, orta tarihimizi arkeoloji, uzak tarihimizi ise evrimsel biyoji sayesinde aydınlatıyoruz. Bu yolda 3 bilime de paleontoloji ve genetik gibi bilimler sürekli olarak yardım ediyor. Bu araştırmalar sayesinde, türümüzün Homo cinsine ait olduğunu biliyoruz.

Homo, Latincede "insan" veya "adam" demek. Homo sapiens olarak türümüz, ortalama 300.000 yıllık kısacık, evrim tarihi açısından "göz açıp kapayıncaya kadar" diyebileceğimiz bir tarihe sahip. İçerisinde barındırdığı yaklaşık 14 farklı insan türüyle (evet, bizler tek insan türü değiliz, sadece hayatta olan tek insan türüyüz) Homo cinsinin tarihini ise fosiller ve genetik sayesinde kabaca 2-2.3 milyon yıl öncesine kadar takip etmemiz mümkündü. Şimdiyse Science dergisinde yayımlanan makalede tanımlanan ve analiz edilen yeni bir fosil, bu tarihi 400.000 yıl kadar daha geriye, 2.8 milyon yıl civarına çekiyor.

Yeni türler, doğada nasıl ortaya çıkar? Bu hikayenin yaygın olarak bilinen ama fazlasıyla basitleştirilmiş versiyonu; bir hayvan veya bitki popülasyonunun, bir nehrin akış yönünün değişmesi veya bir dağın yükseltisinin artması gibi sebeplerden dolayı coğrafi olarak birbirinden izole olması ve bu iki ayrı grubun izolasyon süresince çevresine adapte olması sonucunda genetik farklılıklar biriktirmesi şeklindedir. Bu şekilde bir doğal bariyerin ortaya çıkması sonucunda meydana gelen türleşmeye allopatrik türleşme diyoruz. En nihayetinde bu iki grubun DNA'ları birbirinden o denli farklılaşır ki bu popülasyonlar artık iyi ayrı tür olarak kabul edilirler. Türleşme işte bu şekilde gerçekleşmiş oluyor.

Gerçekte ise süreç, bundan çok daha karmaşıktır. Her ne kadar coğrafi izolasyon türleşme sürecini başlatıyor olsa da evrimsel biyologlar, çeşitli doğal seçilim biçimlerini içeren diğer güçlerin de bu sürecin tamamlanmasında yardımcı olabileceğini düşünüyorlar.

Delft Teknoloji Üniversitesi Kavli Enstitüsü ile Moleküler Patoloji Araştırma Enstitüsü'nün Viyana Biyomerkezi'nden araştırmacılar, Science Advances dergisinde yayınladıkları makalede kromozomlarımızın şekillenmesine yardımcı olan moleküler motorların yeni bir özelliğini ortaya çıkardı.^[1] 6 yıl önce, SMC motor proteinlerinin DNA’da uzun halkalar oluşturduğunu keşfetmişlerdi. Şimdi ise bu motorların oluşturdukları halkalarda belirgin bir şekilde önemli bükülmeler meydana geldiğini tespit ettiler.

Bu bulgular, kromozomlarımızın yapısını ve işlevini daha ayrıntılı anlamamıza yardımcı oluyor. Bu mekanizmanın bozulması, örneğin "koezinopatiler" gibi gelişimsel hastalıkların kökenine dair sağlık alanında önemli ipuçları sunabilir.

Değerli okurlarımız bu yazımızda sizlere yakın zamanda sitemizde yayınlamış olduğumuz TARSE projesinin devam niteliğinde olan TARDIKISS (Uzayda Tardigrades) misyonundan bahsedilecektir. Tardigradların uzay streslerine karşı göstermiş olduğu diğer FOTON-M3 misyonları olan TARDİS ve RoTaRad hakkında ileri okuma yapmak isterseniz linklere tıklamanız yeterlidir.

TARDIKISS deneyi, 2011 yılında İtalyan Uzay Ajansı ve İtalyan Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen DAMA (Karanlık Madde) misyonu sırasında gerçekleştirilen bir dizi multidisipliner deney olan Biokon in Space (BIOKIS) projesinin bir parçasıydı. Uzay Mekiği Endeavor (son görevi STS-134) içerisinde yer alan mikro yer çekimi ortamından yararlanarak nispeten kısa sürede (16 gün) deneylerin yapılması adına Uluslararası Uzay İstasyonu'na ulaştı.