Rüyaları anlamadan önce, "uyku" dediğimiz biyolojik olayın ne olduğunu, ne zaman, nasıl ve neden evrimleştiğini anlamamız gerekiyor. Bu yazı içinde o yazımıza bir miktar referans bulacaksınız; anlam bütünlüğü açısından öncelikle buradaki yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Rüyalar, uykulardan söz edip de değinmeden geçemeyeceğimiz bir olgudur. Dolayısıyla bu konuda bazı temel bilgilere yer verip, konu hakkındaki bazı ilginç gerçeklerden bahsetmenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Rüyalar öylesine ilgi çekici, öylesine ürkütücü ve öylesine etkilidir ki, insanlık tarihinde rüyalarla ilgili anlatı ve izlere Milattan Önce 3100’lü yıllarda Sümerlerde ve M.Ö. 2000’lerde Antik Mısır’da rastlayabiliyoruz. 

14 Mart 2018'de aramızdan ayrılan teorik fizikçi Stephen Hawking'i özellikle kara delikler üzerine yaptığı çalışmalarıyla biliriz. Kimilerine göre modern çağın dahisi, kimilerine göre hastalığına rağmen evreni çözmeye ant içmiş bir savaşçı, kimilerine göre ise robotik sesinin efsaneleştirdiği sıradan bir bilim insanı... Biz bu yazımızda onun bir ömre sığan (belki de sığamayan) kara deliklerle ilgili çalışmalarına elverdiğince detaylı bir şekilde kronolojik bir bakış atmayı hedefliyoruz.

Albert Einstein genel görelilik kuramında, zamanın uzaydan bağımsız olarak değerlendirilemeyeceğini çünkü uzay ve zamanın ayrı şeyler olmayıp aslında tek bir bağıntıya sahip bir olgu olduğunu söylemiştir ve bu olgunun adı artık "uzayzaman" olarak bilinmektedir.

Çamların neden hem "yeni yıl" hem "Noel ağacı" olarak kullanıldığını hiç düşündünüz mü? Veya Noel Bayramı ile yılbaşının neden bu kadar yakından ilişkilendirildiğini? Birçokları bunun "Hristiyanlara özenme" olduğunu iddia etse de, yeni yılın da, bir kutlama ağacı olarak çam ağaçlarının da tarihi, Hristiyanlık'ın icadından çok daha önceye uzanmaktadır. Dahası, yeni yıl kutlamalarının ve Noel Baba gibi figürlerin kökeni de Hristiyanlık'tan çok daha antiktir.

Bu yazımızda bu konuyu işleyip, her yıl tekrar eden bir döngüyü sonlandırmak istiyoruz. Çünkü bildiğiniz üzere Türkiye'de her sene birileri çıkıp "Noel Hristiyan bayramıdır, kutlanmamalıdır!" diyor, sonra hemen bir grup diğer insan türeyip, "Noel'i ve yılbaşını Türkler icat etmiştir, Hristiyanlar bizden çalmıştır." diyerek yerli ve millileştiriyor, herkes duymak istediğini duyduğu ve karşı tarafı "kitlediği" için mutlu oluyor ve zaten en başından kutlayacaksa kutluyor, kutlamayacaksa kutlamıyor; yani hiçbir şey değişmiyor. Ta ki ertesi sene aynı anlamsız döngü yaşanana kadar...

Evrimsel biyologlar ve paleontologlardan oluşan uluslararası bir ekip, dinozorların, Archaeopteryx ve Büyük Dalıcımartı gibi soyu tükenmiş ve modern kuşların beyin hacimlerinin olduğu veri setlerini kullanarak kuşların beyninin evrimini yeniden yapılandırdılar.

Current Biology dergisinde yayınlanan çalışma, Kretase döneminin sonundaki kitlesel yok oluştan önce, kuşların ve kuş olmayan dinozorların benzer beyin boyutlarına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Yok oluştan sonraysa bazı kuş türleri, nesli tükenen grupların boşalttığı alanları ele geçirirken aşırı bir türleşme (adaptif radyasyon) sürecinden geçerek, beyin/vücut ölçeklendirme ilişkisi önemli ölçüde değişti. Bruce Müzesi'ndeki bilim küratörü ve çalışmanın başyazarı Dr. Daniel Ksepka şöyle diyor:

Science Illustrated dergisinde yayınlanan makalede, benzersiz olarak değerlendirilen 6 yaşındaki Kanadalı ikizlerin başlarının boyunlarına kadar yapışık olduğu ve oldukça istisnai bir biçimde beyinlerinin büyük bölümlerini paylaştıkları belirtildi.

İkizlerin yapışık olan görme merkezleri, gözleri farklı yönlere baksa da birinin gördüğünü diğerinin algılamasını mümkün kılıyor. Aileleri, bazen aslında sadece Krista izleyebilirken bir çizgi filmin Tatiana'yı çok güldürdüğünü anlatıyor.