Çocuklar, daha yürüyemeden veya konuşamadan önce dans eder. Çoğu çocuk, ilk doğum gününü kutlamadan müzik eşliğinde kollarını çırpmak ya da gövdesini sallamak gibi dans benzeri hareketler sergiler.

Şimdi araştırmacılar, bu erken dönem dansını fırsata çeviriyor ve bebeklerin bilgi birikimi ile beyin gelişimini daha iyi anlamak için kullanıyorlar. Current Directions in Psychological Science dergisinde yayımlanan bir derleme makalesi, dansın erken çocukluk döneminde nasıl geliştiğini ve bu ortaya çıkış sürecini incelemenin, işitsel algı ve müzik hafızasının gelişimine nasıl ışık tutabileceğini ele alıyor.^[1] Dans ayrıca, ebeveynler veya akranlarla sosyal bağları güçlendirebilir ve dil gecikmesi veya gelişim ihtiyaçları olan çocuklara yardımcı olabilir. Makalenin yazarlarından Toronto Scarborough Üniversitesi'nde yardımcı doçent Laura Cirelli verdiği bir röportajda şöyle diyor:

Eskiden yaşamış varlıkların korunmuş kalıntıları, işaretlerine (İng: "impression)" ve izlerine (İng: "trace") fosil denir. Örneğin ölmüş bir canlıdan arta kalan kemikler, iskeletler, ayak izleri, sürünme izleri, reçine içinde korunmuş parçaları ve daha nice kalıntı fosil olarak değerlendirilebilir. Fosiller, evrim tarihini anlamamızı sağlayan veri hatlarından önemli bir tanesi olduğu için, evrimsel biyolojide, genel olarak bilim tarihinde ve evrene bakış açımızda büyük değişimler yaratmıştır.

Dünya'daki canlılık tarihi boyunca biriken fosillerin tamamına fosil kaydı adını vermekteyiz; çünkü fosil kaydı, gezegenimizdeki yaşamın adeta bir anı defteri gibidir. Bu defterin farklı sayfaları, yaşam tarihinin farklı noktalarına denk gelir. Daha eski sayfaları açarak, daha eski fosillerden gelen verilerle Dünya'mızın daha eski tarihini keşfedebiliriz. Yakın zamanlara gelerek, bu katmanlardan çıkarılan fosillerin modern türlerin yakın akrabalarına dair bıraktığı izleri öğrenebiliriz.

Evrenin Karanlığında Evrimin Işığı: Modern Bilimin Bütünleştirici Harcı Evrime Disiplinler Arası Bir Bakış

Agora Bilim Pazarı (Tek) / Agora Bilim Pazarı (Set) / KitapYurdu / Hepsi Burada / Pandora / Arkadaş / Kitap Store / Oda Kitap / eganba / kitapseç / Kitap Denizi / Kitap Ambarı / Kitap Burada / Kitap Sihirbazı / Sözcü Kitabevi / Nadir Kitap

Yaşlanma, ya da bazen söylendiği şekliyle ihtiyarlık, ilerleyen yaşla beraber fizyolojik işlevin kaçınılmaz olarak bozulmasıdır. Yaşlılık, nüfus istatistikleri çerçevesince, yaşa bağlı olarak ölüm oranında bir artış ve doğurganlıkta bir düşüşle tanımlanmaktadır (Görsel 1'e bakınız).^[1][2] Bu durum, evrimsel bir çelişki barındırır: Doğal seçilim, organizmaları en uygun şekilde sağkalım ve üreme başarısına (Darwinci uyum başarısına) sahip olacak tarzda tasarlıyorsa, o halde evrim, neden ilk iş olarak yaşlanmayı önlemez?

Aristo'dan başlayarak bilim insanları ve düşünürler yüzyıllar boyunca bu bilmeceyi çözmeye çabaladılar. Örneğin Romalı şair ve düşünür Lucretius, De Rerum Natura (Nesnelerin Doğası Üzerine) adlı eserinde, gelecek kuşaklara yer açtığı için yaşlanmanın ve ölümün faydalı olduğu fikrini savunmuştur. Bu görüş, biyologlar arasında 20. yüzyıla kadar tutunmuştur.

Birbirimiz üzerindeki beklentimiz fark yaratır mı, ümit verir mi, umutsuzluk yaratır mı, güç verir mi, inanç doğurur mu? Biraz işveren gözüyle bakalım, biraz da çalışanın konumuna geçelim. Birbirlerinden beklentilerinin oluşturduğu etki dünyasına bakalım. Büyük ya da küçük, bir destek veya küçümsemenin değişim yaratıp yaratmadığını görelim.

Kişilerin (özellikle sizden bazı alanlarda üstün olduğunu düşündüğünüz kişilerin) sizin yapabileceğinize inandıklarını belli ettikleri konularda sizin de davranışlarınız onu gerçekleştirmeye yönelik ortamı hazırlıyor (Tauber 1998, akt. Abdullahi 2018).

Bilim üretmek adına siz olsanız ne tür riskler alırdınız? Saatlerce kendinizi laboratuvara kapatıp, sevdiklerinizden yabancılaşmayı mı göze alırdınız? Toksik kimyasallar veya ölümcül-hastalık yapıcı mikroplarla mı çalışırdınız? Peki ya cam yemeyi veya roketlerden oluşan bir kızağı dener miydiniz? Birinin sizi boynunuzdan asmasını kabul etmeye ne dersiniz?

Eğer bu son soru size biraz abartılı geldiyse, şunu bilmenizde fayda var: Bilim insanları bugüne kadar bunu ve daha bile fazlasını yaptılar (ve ne yazık ki hepsi hayatta kalamadı). Eğer bu muhteşem araştırmaları merak ediyorsanız, sizi deneyleri ve bilim için gözünü kırpmadan hayatını tehlikeye atan 10 bilim insanıyla tanıştırmamıza izin verin:

Yaklaşık 400 milyon yıl önce omurgalılar denizlere hâlâ mahkumken balıkların karaya çıkmasını sağlayacak uzuvlar henüz evrimleşmemişti. da daha karaya çıkmamıştı. Scientific Reports dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmada araştırmacılar, işte tam da bu zaman aralığında balıkların suyun ötesindeki hayatı merak edip karada yaşamayı test ettiklerine dair bilinen en eski fosil kanıtını keşfetti.^[1] Bilgiler doğruysa bu keşif, balıkların sudan karaya geçişi ilk kez denemesini en az 10 milyon yıl daha geriye çekebilir. Zürih Üniversitesi'nden paleontolog Christian Klug, sahayı ziyaret edip yeni verileri inceledikten sonraki düşüncelerini şöyle anlatıyor:

Yeni fosiller, 2021 yılında Polonya'daki Świętokrzyskie Dağları’nda, Varşova'nın yaklaşık 190 kilometre güneyinde yapılan kazılar sırasında bulundu. Uzmanlar, dağların 410 milyon ila 393 milyon yıl önce sahil veya kıyı şeridi olduğunu belirtiyor. Araştırmacılar, bir zamanlar denizin olduğu alanda 240'tan fazla fosilleşmiş çukur, oyuk ve iz buldu. Ekip, bunların antik sürüngen balıklara ait olduğunu düşünüyor.