Fareler kanalizasyonlarda dolaşmaya, hamamböcekleri mutfak köşelerinde saklanmaya başlamadan çok önce, istenmeyen başka bir misafir erken medeniyetleri rahatsız ediyordu. Biology Letters dergisinde yayımlanan yeni bir genetik çalışması, otel odalarınıza musallat olan ve kanla beslenen tahtakurularının şehirlerde dolaşan ilk haşereler olduğunu gösteriyor.^[1] Ekip, tahtakurularının on binlerce yıldır insanları rahatsız eden tehdit olduğunu öne sürüyor. Araştırmada yer almayan Dresden Teknoloji Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Klaus Reinhardt, çalışma hakkında şunları söylüyor:

Yine de bazı araştırmacılar, tahtakurularının bu unvanı gerçekten hak edip etmediği konusunda kararsız olduklarını söylüyor. Pek çok tahtakurusu türü hayatta kalmak için insanlara ve kana ihtiyaç duyar. Ancak bilim insanları, çok uzun zaman önce tahtakurularının tercih ettiği asıl avların sadece yarasalar olduğunu düşünüyor. Genetik kanıtlar, yaklaşık 245.000 yıl önce bazı tahtakurularının ilk insanlara geçtiğini gösteriyor.

Schrödinger'in Kedisi, büyük fizikçi Erwin Schrödinger tarafından geliştirilmiş meşhur bir düşünce deneyidir. Schrödinger, bu düşünce deneyini Kopenhag Yorumu olarak bilinen ve modern fizikçilerin çoğu tarafından kabul edilip kullanılan bir kuantum mekaniği yorumuna tepki olarak geliştirmiştir.

Kopenhag Yorumu'na göre Evren'deki tüm temel parçacıklar, bir dalga fonksiyonu tarafından tanımlanan olasılıklar çerçevesinde belli bir hız ve konuma sahiptir. Yani atom etrafındaki bir elektron, aslında belirli bir noktada değildir; belirli bir olasılıkla belirli bir noktada ve hızda bulunur. Ancak biz, bunu kesin olarak bilemeyiz. Ta ki gözlem (ölçüm) yapana kadar. Heisenberg'in Belirsizlik Kuramı çerçevesinde, gözlem yapsak bile hız ve konumu aynı anda tespit edemeyiz; ancak en azından bir tanesini ölçmemiz mümkündür. Ancak nasıl olur da belirli olasılıklar çerçevesinde herhangi bir konumda ve hızda bulunabilecek olan bir elektron, gözlem yapıldığı anda belirli bir konuma veya hıza sahip olur? Eğer ki gözlem öncesinde bu elektronun pozisyonu ve hızı belirsiz ise, gözlem sonrasında bu pozisyon veya hızdan en azından 1 tanesi nasıl belirli hale geçer?

Hepimiz Güneş Sistemi'ndeki 8 gezegenin ismini Güneş'e olan sırasıyla sayabiliriz. En azından öyle umuyoruz; eğer emin değilseniz, sırası şöyle: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve son olarak, Neptün. Ancak bu gezegenlere neden bu isimlerin verildiğini çoğu insan tam olarak bilmiyor. Biz de bu sorunu çözerek, gezegenlerin isimlerinden kısaca bahsetmek istedik. 

Öncelikle genel bir kuraldan bahsedelim: teleskop tam olarak icat edilene kadar bilinen 5 gezegene (Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter, Satürn) Romalılar hep kendi tanrılarının isimlerini vermişlerdir. Sonradan keşfedilen gezegenlerden olan Neptün'e de Roma Tanrısı'nın adı verilmiştir. Tabii günümüzde bu tanrılara artık inanan pek kimse kalmadığı için, onlara "mitolojik tanrılar" adı verilmektedir. Bunun haricinde bu tür isimlendirmenin yalnızca 2 adet istisnası vardır: Dünya ve Uranüs. Bunların hepsini sırasıyla izah edeceğiz. Şimdi isimlerin nereden geldiğine, baş döndürücü fotoğraflarıyla birlikte, tek tek bakalım:

Amerika'nın tropik bölgelerinde yaşayan yarasalar, kızamık gibi hastalıklara yol açan morbillivirüs adlı RNA virüsleri taşıyor. Ancak bu virüslerin diğer memeli türlerine yayılmasında yarasaların rolü hâlâ net değil. Charité - Universitätsmedizin Berlin ve Alman Enfeksiyon Araştırmaları Merkezi öncülüğündeki uluslararası bir araştırma ekibi, Nature Microbiology dergisinde yayınladıkları makalede Brezilya ve Kosta Rika'daki yarasa ve maymunlarda morbillivirüslerin yayılımını inceledi.^[1] Çalışma sonucunda yeni virüs türleri ve virüslerin yarasalardan diğer memeli türlerine geçtiğini keşfeden ekip, bu konak değişimlerinin olası tehlikelerine karşın virüsleri daha yakından izlemenin gerekliliğine dikkat çekiyor.

Morbillivirüslerin neden olduğu hastalıklar arasında en bilinen örnekleri arasında insanlarda kızamık, sığırlarda sığır vebası ve etoburlarda köpek gençlik hastalığı sayılabilir. Sığır vebası başarıyla yok edilmiş olsa da diğer morbillivirüsler hem insan sağlığı hem de çiftlik hayvanları için önemli bir tehdit oluşturmaya devam ediyor. Çeşitli memeli türleri arasındaki geniş dağılımlarına rağmen, ana konakçıları, coğrafi dağılımları ve yeni türlere sıçrama potansiyelleri hakkındaki bilgiler oldukça sınırlı.

1950'nin sıcak bir yaz gününde Los Alamos Ulusal Laboratuvarında sıradan bir öğle yemeğiydi. Ancak böylesi üst düzey bir laboratuvardaki öğle yemekleri bile sıra dışı muhabbetlere sahne olabiliyor. Hele ki yemekte bir araya gelenler, dönemin en üst düzey nükleer fizikçileri olan Edward Teller, Herbert York, Emil Konopinski ve Enrico Fermi ise...

Bu isimler çoktan "insanlığın nükleer çağı" olarak bilinen dönemi inşa etmiş dehalardı. Bu isimler ve daha nicelerinin çalışmaları sonucunda hem nükleer santraller ve nükleer bombalar gibi teknolojiler mümkün oldu, hem de atom fiziğinde yepyeni devrimler yaratılabildi. Ancak bu hikayede bizi ilgilendiren, spesifik bir öğle yemeği sırasında bu arkadaşlar arasında geçen muhabbet.

Canlılığın en temel yapıtaşı olan hücrelerin yuvarlak olma davranışını/eğilimini anlamak için, canlılığın kökenlerine inmemiz gerekiyor. Canlılığın başlangıcına... Yani, "cansız" olarak tanımladığımız kavramların, belirli çevre şartları altında kademeli değişerek "canlı" olarak tanımlayacağımız kavramların ortaya çıkışına... Bunu inceleyen teori, Evrim Teorisi değil, Abiyogenez Teorisi'dir.

Abiyogenez Kuramı dahilinde cansız varlıklardan, yaklaşık 500 milyon yıl süren bir deneme-yanılma süreci sonucunda, ilk defa canlı varlıkların kimyasal evrim yoluyla oluştuğunu biliyoruz. Bu sürecin en önemli basamaklarından birisi, belki de canlılık tarihinin en önemli olayı olan "bölünme" ("üreme") olayıdır. Bu ilk bölünme, günümüzde de prokaryotik canlılarda görebildiğimiz "amitoz bölünme" (binary fission) ile olmuştur. Yani hücre, yaklaşık olarak ortadan, mümkün olduğunca eş (ancak içerikler heterojen olarak dağılabilir) bir şekilde ikiye bölünmüştür. İyi ama... Neden? Neden bir varlık "bölünme" ihtiyacı duysun ki? Canlılar, üremeden de evrimleşemezler miydi?

Endüstri Devrimi'nden bu yana insanlık, gezegenimiz ve onun zengin biyoçeşitliliği üzerinde derin ve genellikle geri dönüşü olmayan etkiler bırakmıştır. Bu süreçte aşırı tüketim, habitat yıkımı, kirlilik ve hızlandırılmış iklim değişikliği gibi insan kaynaklı faaliyetler, sayısız canlı türünün yok olmasına yol açmıştır. 2023 yılı itibarıyla, bu eğilimler devam etmekte ve dünya çapında birçok hayvan ve bitki türü ciddi şekilde tehdit altında bulunmaktadır. Bu durum, ekosistemlerin dengesini bozarak doğal kaynakların sürdürülebilirliğini tehlikeye atmaktadır ve gelecek nesiller için ciddi endişeler doğurmaktadır. Her ne kadar türdiriltimi gibi yenilikçi çözümler biyolojik çeşitliliği koruma çabalarında umut vaat etse de insanlık bu ciddi sorun için daha fazla çaba ve kaynak ayırmalıdır. Aksi halde, insan popülasyonunun kendisi de büyük risk altına girebilir.

1800'lerin başlarına kadar, Hint Okyanusu'ndaki Seyşeller takımadalarındaki iç adaların en az beşinde binlerce Seyşeller cennet sinekkapanı (Terpsiphone corvina) yaşıyordu. 1960'lara gelindiğinde, bu canlılardan yalnızca 28 tanesi hayatta kalmıştı ve hepsi 10 kilometrekarelik La Digue adasında bulunmaktaydı.^[1] Böcekler ve örümceklerle beslenen bu küçük siyah kuşlar, 19. ve 20. yüzyıllarda yaşam alanı kaybı, istilacı türler ve avcılık nedeniyle büyük zarar görmüştü.

Tantal, "Ta" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 73 olan kimyasal bir elementtir. Tantal elementinin adı, Yunan mitolojisinden bir kötü adam olan Tantalus'tan gelmektedir. ^[1]

Tantal, aşınmaya karşı oldukça dirençli, sert, mavi-gri, parlak bir geçiş metalidir. Alaşımlarda küçük bileşenler şeklinde yaygın olarak kullanılan "refrakter metalleri" grubunun bir üyesidir. Tantalın kimyasal hareketsizliği, onu laboratuvar ekipmanı için oldukça uygun bir element yapar.