Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor!

Her üç Neandertalden birinin bir çeşit sakatlığı vardı!

3 dakika
16,880
Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor! Unsplash
Tüm Reklamları Kapat

York Üniversitesinden Penny Spikins, şu ana kadar gün yüzüne çıkarılan yaklaşık 50 tane tama yakın Neandertal iskeletinin üçte birinin bir çeşit sakatlığa sahip olduğunu söylemekte. Neandertallerin oldukça yüksek sakatlık oranına sahip olduklarını ve birçok kıtlık dönemi atlattıklarını da eklemekte. İskeletlerin çoğu da bu hastalık ve sakatlanmaların izlerini taşıyor.

Örneklerden biri, Kuzey Irak'ta bulunan "Shanidar 1" ismi verilen yetişkin bir birey. Kolundaki sakatlıkları ve kafatasının sol kısmındaki darbe nedeniyle olası körlük durumu, destekleyici bir sosyal çevreye ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.

Genç yaşta kafasına darbe alıp, sol gözünde görme sıkıntısı (büyük ihtimal körlük) ve vücudunun sağını kontrol sorunu yaşadığı, bu durumun sağ ön kolunu ve elini kaybetmesine neden olmuş olabileceği düşünülmekte.

Tüm Reklamları Kapat

Ayrıca bu olayları genç yaşta yaşamış olmasına rağmen 35-45 yaşında ölmüş olması diğer Neandertallere bağımlı yaşadığını ve çevresince desteklendiğini göstermekte.

Shanidar 1 bireyine ait kafatası ve humeruslar.
Shanidar 1 bireyine ait kafatası ve humeruslar.
Smithsonian Museum: Human Origins

Diğer bir örnek ise, Lachapelle aux Saints, Fransa'dan, ileri seviye artriti olduğu gözlenen bir erkek Neandertal. İskeletinden, bu bireye en az altı ay boyunca çevresindeki diğer Neandertaller tarafından bakıldığı anlaşılmakta.

La Chapelle aux Saints Neandertalinin omurgalarındaki dejenerasyon.
La Chapelle aux Saints Neandertalinin omurgalarındaki dejenerasyon.
(Haeusler et al., 2019)

Bahsedilen iki örnek, Neandertallerin yardıma muhtaç durumdaki grup üyelerinin bakımlarını üstlendiklerin gösteriyor. Profesör Spikins, hastalık veya sakatlıkla mücadele eden diğer 17 Neandertal bireyinin de iskeletlerinde, grup üyelerince bakıma dair izler gözlendiğini söylemekte.

Neandertal bireylerindeki hastalık veya sakatlıklara birkaç örneği daha sıralamak gerekirse:

Tüm Reklamları Kapat

  • Slovakya'da bulunan kadın bir Neandertale (Šal'a 1) ait kafatasının kaş bölgesinde travmatik lezyon izleri gözlendi. Bu travmanın kısa süreli bir acıya ve bilişsel aksamaya neden olabilmiş olacağı düşünülmekte. İyileşme izleri ve yaranın konumu, olasılıkla yaranın temizlenmesi gibi bir bakımın yapılmış olduğunu gösteriyor.
  • Hırvatistan Krapina'da bulunan farklı dönemlere ait 120 ila 130 bin yıl öncesine tarihlendirilmiş 10 Neandertal bireyinde en azından kısa süreli bakım gerektiren travma izleri tespit edildi.
  • İspanya'da bulunan 51 bin yıl öncesine tarihlendirilmiş olan Cova Negra 1 ismi verilen bireye ait kafatasında travma ve iyieşme izlerine rastlandı. Bu yaralanmanın da kısa süreli bir acıya ve bilişsel aksamaya neden olabilmiş olacağı düşünülmekte. Ayrıca kısa süreli bir bakımın gerekliliği de görülmekte.
  • Irak'ta bulunan başka bir Neandertal bireyinin (shanidar 3) kaburgasında rastlanan travma, kan kaybına, haftalarca nefes alma zorluğu ile günlük aktiviteleri tolere edebilme zorluğuna yol açmış gibi görünmekte. 35-50 yaşlarında ölmüş olan bu Neandertalin, travmadan sonra haftalarca yoğun bir bakıma ihtiyaç duyduğu düşünülüyor.
  • Bahsedilenlerin yanında birçok diğer Neandertalde de kemik hastalıklarına ve diş kırılmaları veya kayıplarına dair kanıtlar gözlenmekte.

Ağustos 2019'da yayınlanan bir başka çalışma da Neandertallerde "sörfçü kulağı" (surfer's ear) olarak da bilinen, dış kulak kanalındaki kemik dokunun kanalın içine doğru büyümesi, kulak kanalını daraltması veya tamamen tıkamasına sebap olan durumdan müzdarip olduklarını gösterdi.

Dış kulak kanalındaki kemik büyümesinde suyun ve soğuk havanın rol oynadığı düşünülüyor. İncelenen 77 Neandertal bireyinin 23'ünde bu tip bir kemik oluşumunun orta ile ileri seviye olduğu görüldü.

Aynı dönemde yaşamış modern insanlarda bu hastalığın görülme sıklığı %20 civarındayken, Neandertallerde bu oranın %50'lerde olduğu gözlendi. Araştırıcılar bunun nedenin, soğuk su ve soğuk rüzgara maruz kalmak olabileceğini düşünüyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
59
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 35
  • Üzücü! 12
  • Merak Uyandırıcı! 11
  • İnanılmaz 9
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Bilim Budur! 5
  • Muhteşem! 4
  • Umut Verici! 3
  • Grrr... *@$# 3
  • Güldürdü 2
  • İğrenç! 2
  • Korkutucu! 2
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Daily Mail | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/10/2024 09:21:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7985

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Yaşamın Başlangıcı
Mikoloji
Maske
Olumsuz
Enzim
Gerçek
Gelişim
Tekillik
Biyografi
Öğrenme
Koruma
Doğa Yasaları
Mit
Veri Bilimi
Karanlık Enerji
Tür
Kartal
Köpek
Canlı Cansız
Memeli
Biyocoğrafya
Teknoloji
Hayvanlar Alemi
Devir
İletişim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. T. Özdoğan. Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor!. (25 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 31 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7985
Özdoğan, K. T. (2019, September 25). Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor!. Evrim Ağacı. Retrieved October 31, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7985
K. T. Özdoğan. “Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor!.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Evrim Ağacı, 25 Sep. 2019, https://evrimagaci.org/s/7985.
Özdoğan, Kadir Toykan. “Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor!.” Edited by Kadir Toykan Özdoğan. Evrim Ağacı, September 25, 2019. https://evrimagaci.org/s/7985.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close