Neandertalin Çilesi: Kemik Analizleri Kuzenlerimizin Zorlu Hayatını Gözler Önüne Seriyor!

York Üniversitesinden Penny Spikins, şu ana kadar gün yüzüne çıkarılan yaklaşık 50 tane tama yakın Neandertal iskeletinin üçte birinin bir çeşit sakatlığa sahip olduğunu söylemekte. Neandertallerin oldukça yüksek sakatlık oranına sahip olduklarını ve birçok kıtlık dönemi atlattıklarını da eklemekte. İskeletlerin çoğu da bu hastalık ve sakatlanmaların izlerini taşıyor.

Örneklerden biri, Kuzey Irak'ta bulunan "Shanidar 1" ismi verilen yetişkin bir birey. Kolundaki sakatlıkları ve kafatasının sol kısmındaki darbe nedeniyle olası körlük durumu, destekleyici bir sosyal çevreye ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.

Genç yaşta kafasına darbe alıp, sol gözünde görme sıkıntısı (büyük ihtimal körlük) ve vücudunun sağını kontrol sorunu yaşadığı, bu durumun sağ ön kolunu ve elini kaybetmesine neden olmuş olabileceği düşünülmekte.

Ayrıca bu olayları genç yaşta yaşamış olmasına rağmen 35-45 yaşında ölmüş olması diğer Neandertallere bağımlı yaşadığını ve çevresince desteklendiğini göstermekte.

Smithsonian Museum: Human Origins

Diğer bir örnek ise, Lachapelle aux Saints, Fransa'dan, ileri seviye artriti olduğu gözlenen bir erkek Neandertal. İskeletinden, bu bireye en az altı ay boyunca çevresindeki diğer Neandertaller tarafından bakıldığı anlaşılmakta.

(Haeusler et al., 2019)

Bahsedilen iki örnek, Neandertallerin yardıma muhtaç durumdaki grup üyelerinin bakımlarını üstlendiklerin gösteriyor. Profesör Spikins, hastalık veya sakatlıkla mücadele eden diğer 17 Neandertal bireyinin de iskeletlerinde, grup üyelerince bakıma dair izler gözlendiğini söylemekte.

Neandertal bireylerindeki hastalık veya sakatlıklara birkaç örneği daha sıralamak gerekirse:

• Slovakya'da bulunan kadın bir Neandertale (Šal'a 1) ait kafatasının kaş bölgesinde travmatik lezyon izleri gözlendi. Bu travmanın kısa süreli bir acıya ve bilişsel aksamaya neden olabilmiş olacağı düşünülmekte. İyileşme izleri ve yaranın konumu, olasılıkla yaranın temizlenmesi gibi bir bakımın yapılmış olduğunu gösteriyor.
• Hırvatistan Krapina'da bulunan farklı dönemlere ait 120 ila 130 bin yıl öncesine tarihlendirilmiş 10 Neandertal bireyinde en azından kısa süreli bakım gerektiren travma izleri tespit edildi.
• İspanya'da bulunan 51 bin yıl öncesine tarihlendirilmiş olan Cova Negra 1 ismi verilen bireye ait kafatasında travma ve iyieşme izlerine rastlandı. Bu yaralanmanın da kısa süreli bir acıya ve bilişsel aksamaya neden olabilmiş olacağı düşünülmekte. Ayrıca kısa süreli bir bakımın gerekliliği de görülmekte.
• Irak'ta bulunan başka bir Neandertal bireyinin (shanidar 3) kaburgasında rastlanan travma, kan kaybına, haftalarca nefes alma zorluğu ile günlük aktiviteleri tolere edebilme zorluğuna yol açmış gibi görünmekte. 35-50 yaşlarında ölmüş olan bu Neandertalin, travmadan sonra haftalarca yoğun bir bakıma ihtiyaç duyduğu düşünülüyor.
• Bahsedilenlerin yanında birçok diğer Neandertalde de kemik hastalıklarına ve diş kırılmaları veya kayıplarına dair kanıtlar gözlenmekte.

Ağustos 2019'da yayınlanan bir başka çalışma da Neandertallerde "sörfçü kulağı" (surfer's ear) olarak da bilinen, dış kulak kanalındaki kemik dokunun kanalın içine doğru büyümesi, kulak kanalını daraltması veya tamamen tıkamasına sebap olan durumdan müzdarip olduklarını gösterdi.

Dış kulak kanalındaki kemik büyümesinde suyun ve soğuk havanın rol oynadığı düşünülüyor. İncelenen 77 Neandertal bireyinin 23'ünde bu tip bir kemik oluşumunun orta ile ileri seviye olduğu görüldü.

Aynı dönemde yaşamış modern insanlarda bu hastalığın görülme sıklığı %20 civarındayken, Neandertallerde bu oranın %50'lerde olduğu gözlendi. Araştırıcılar bunun nedenin, soğuk su ve soğuk rüzgara maruz kalmak olabileceğini düşünüyor.