Beynimiz her saniye yeni bilgilerin akınına uğrar. Bazı günler aklımız o kadar dolar ki, beynimizin o an artık hiçbir şey alamadığı hissine kapılırız. Fakat beynimizin tamamen dolması gerçekten de mümkün müdür? 

“Kelebek Etkisi” filminde, hayatının akışını değiştirmek için sürekli zamanda geriye doğru yolculuk yapan baş karakterin beyni, yaşadığı farklı hayatlara ait anılarla o kadar fazla dolar ki, beyninin depolama yetisi sonunda tükenir. Fakat gerçek hayatta durum bundan kısmen daha farklı!

Hawthorne Etkisi, insanların bir deneye katılımcı olmaları durumunda daha iyi çalışmaya ve daha yüksek performans göstermeye yönelik sergilediği yatkınlığı ifade eder. Zira bir deney sırasında araştırmacıların bireylerin davranışlarını gözlemlemesi, bireylerin davranışlarını herhangi bir başka bağımsız değişkene kıyasla daha yüksek oranda değiştirmektedir.

Hawthorne Etkisi, başta endüstri ve kurumsal psikoloji alanları olmak üzeere birçok psikoloji ders kitabında ele alınmaktadır. Ancak güncel çalışmalarda etkinin temel aldığı bulguların abartıldığı da öne sürülmüştür.

Evrim Ağacı’nda aşı karşıtlığı ve nedenleri üzerine hatırı sayılır sayıda yazı yayınlandı. Bu yazıların odak noktası, aşı karşıtlığını körükleyen komplo teorileri ve aşı karşıtı kampanyalar idi. COVID-19 ile birlikte aşıya duyulan güvensizliğin daha da büyüdüğü yapılan çeşitli çalışmalarla gözlenmekte. Kuşkusuz bunda, virüsün kökenine dair öne sürülen komplo teorilerinin de etkisi var.

Ancak koronavirüs aşısına yönelik güvensizlikte, politika yapıcılarının ve sağlık otoritelerinin salgın süresince ortaya koydukları politika ve uygulamalarının başarısız, yaptıkları açıklamaların tutarsız olmasının da payı olduğunu anlamamız gerekiyor. Bu güvensizliğin, belki de komplo teorileri ya da aşı karşıtı kampanyalardan çok başarısız salgın yönetimi tarafından körüklendiği söylenebilir.

Hayvanlar aleminin bir ferdi olarak bazen evde huzur içinde uyuyan kediyi veya parkta arkadaşlarıyla oynayan köpeği görünce imreniyorum. Diyebilirsiniz ki hepsi o kadar şanslı değil, bazıları da sokakta telef oluyor. Haklısınız evrim herkes için bir anda gerçekleşmiyor. Ancak sosyalleşme, uyum ve medenileşme evrimi gayet hızlandırıyor. Beynin gelişimi de canlının yaşam kalitesini tayin ediyor.

Bundan binlerce yıl evvel sudan çıkan atalarımızın sahip olduğu sürüngen beyni halen bünyemizde, beyincik yapısı içinde taşınıyor. Bu şekilde omurilik soğanı, beyin sapı, sinir lifleri sayesinde nabız, tansiyon gibi temel vücut hareketleri sağlanıyor. Ardından bir memeli olarak gelişirken duyu organlarının yöneticisi limbik sistem, amigdala, hipokampus, hipotalamus gibi nörokimyasallarla duygusal dalgalanmalarımıza yol açıyor. Limbik sistemden salgılanan hormonlar beynin gelişimi için çok önemlidir. Çünkü hormonlar, nöronların bağlanması sırasında sinapslar arasında yağlanma etkisi yapar. Bu şekilde nöronlar daha kolay biçimde birbirleriyle kaynaşır ve korteks tabakayı meydana getirirler. Artık insanın entelektüel zekasının kaynağı olarak bilinen korteks tabaka muhakemeyi ele almıştır. Kısaca motor kazanında kaynayan ateş, limbik sistemken; motor gücünü devinime çevirense korteks tabakadır.