İnsan, bilimsel açıdan oldukça muğlak bir terimdir. Bunun 2 temel nedeni var: İlki, "insan" sözcüğünün bilimsel bir terim olmaması. Bu, bir canlının halk arasındaki ismidir. Örneğin "çayır köpekleri" ismi, bir canlının halk arasındaki adıdır. Fakat canlı bir köpek türü değildir; Cynomys cinsi sincaplara halkın taktığı isimlerdir. Bunun birçok örneği vardır: dağ keçisi, keçi değildir. Yeleli kurt, kurt değildir. Kral kobra, gerçek bir kobra değildir. En fenası, "tavuskuşu mantis ıstakozu" ne bir tavuskuşudur, ne bir mantistir, ne de ıstakozdur. Bu sorun nedeniyle bilim camiasında türler, tür isimleriyle anılırlar. İnsan da farksızdır. İnsan sözcüğü halk arasında kullandığımız bir isimdir ve hepimiz "insan" derken ne kastettiğimizi biliriz. Ancak bilimsel terminolojide dikkatli olmak gerekir; zira terimler çok iyi tanımlanmazlarsa, iletişimde ve araştırmalarda büyük sorunlar çıkacaktır. Buna az sonra döneceğiz.

İnsan sözcüğünün bilimsel olarak pek anlamlı olmamasının ikinci nedeni ise evrimdir. Evrimsel süreçte canlılar çok yumuşak bir şekilde değişirler. Bir tür, yeni bir türe son derece ufak basamakların birikimiyle geçer. Dolayısıyla canlıları sınıflandırmak çok güçtür. Bu nedenle taksonomistler (ya da "taksonomlar"), paleontologlar, arkeologlar ve antropologlar sürekli birbirleriyle kavga ederler. Türler arası geçiş öylesine yumuşak, evrim öylesine narin bir süreçtir ki; türleri net çizgilerle birbirinden ayırmakta zorlanırız. Ne zaman ki araya yeterince zaman koyarız, o zaman iki tür arasındaki fark daha belirgin hale gelir. Fakat bu defa da eklediğimiz zamandan ötürü kimi zaman aradaki geçişte bulunan türleri atlayabiliriz. Bu nedenle bilim insanları son derece titiz bir şekilde çalışarak türleri isimlendirmeye ve birbirinden ayırmaya çalışırlar. Böylelikle evrimsel süreçte hangi türün hangisinin atası olduğu, kimin kimden evrimleştiği, hangi türlerin daha yakın, hangi türlerin daha uzak akraba oldukları anlaşılabilir. 

İnsanların evriminin devam edip etmediği, evrimin mekanizmalarının insanlar üzerinde halen işleyip işlemediği, işliyorsa insanın ne çeşit bir evrimsel süreçten geçtiği, bu sürecin diğer hayvanlarla benzer mi yoksa farklı mı olduğu gibi sorular, evrimsel biyolojiye ilgi duyan insanların en sık sordukları sorular arasındadır. Bu makalemizde, konuya etraflıca bir bakış atacak ve insan evriminin günümüzdeki süreçlerine dair bilimin elindeki verileri sizlere aktarmaya çalışacağız.

İlk olarak, böyle bir sorunun neden akıllarımıza geldiğine dair temel bir gerçeği irdeleyerek başlayalım: Evrim tarihinde şimdiye kadar, bildiğimiz kadarıyla, evrimin kurallarını ve vahşi doğadaki normal işleyişini bozan veya en azından aksatan, ona çeşitli şekillerde bilinçli veya bilinçsiz olarak müdahale etmeyi başaran ve bunu yaparken kendi evrim hızına etki edebilen tek bir canlı evrimleşmiştir: İnsan (Homo sapiens). İnsanın bu sıradışı becerisinin temel kaynağında ise, yine evrimsel sürecin son derece kıymetli ve ilgi çekici ürünlerinden birisi olan beyin ve bir organ olarak beynin evrimleşmesi süreci sırasında birer yan ürün olarak ortaya çıkan algı, zeka, düşünce, bilinç, farkındalık gibi olgular yatmaktadır. Beynin evriminin detaylarını diğer makalelerimizde detaylıca işlemiştik; dolayısıyla burada tekrar değinmeyeceğiz. Lakin bilinmelidir ki, beynin yapısal özellikleri karmaşıklaşıp özelleştikçe, bizim genel olarak "zeka" diye tabir ettiğimiz üst düzey bilişsel fonksiyonların doğası da karmaşıklaşmakta ve özelleşmektedir. Bu bakımdan insanın (ve insan beyninin) evrimi son derece ilgi çekici olsa da, pek de "inanılmaz", "olağanüstü" ya da "akıl almaz" değildir.

Yıldızlar, kendi kütleçekimleri sayesinde bir arada tutulan, parlak, küremsi, maddenin plazma hâlinde olan astronomik gök cisimleridir. Dünya'ya en yakın yıldız Güneş'tir. Dünya'ya Güneş'ten sonra en yakın yıldızsa, Dünya'dan 4.3 ışık yılı uzaktaki Alpha Centauri ikili yıldız sistemidir. Buradan da anlayacağımız üzere, yıldızlar kimi zaman Güneş gibi tek başlarına bulunmazlar; bazen ikili, hatta üçlü sistemler hâlinde bile bulunabilirler.

Güneş haricinde birçok yıldız geceleri gökyüzünde görünür; ancak geceleri gökyüzünde gördüğümüz yıldızların neredeyse hepsi, Samanyolu Galaksisi içinde bulunduğunu bildiğimiz 200-400 milyar yıldızın ufak bir kısmıdır. Gözlenebilir Evren'de, Samanyolu Galaksisi gibi yüz milyarlarca galaksi (ve her birinin içinde yüz milyarlarca yıldız) olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla sadece Gözlenebilir Evren içerisinde 10²² ilâ 10²⁴ arası yıldız bulunduğu düşünülmektedir; ne var ki bunların ezici çoğunluğu Dünya'dan çıplak gözle görülemeyecek kadar uzak ve/veya sönük yıldızlardır.

Erkek alev çardak kuşu, göz kamaştırıcı güzelliğe sahip bir hayvandır. Tüylerindeki renkler pürüzsüz bir biçimde, erimiş kırmızıdan güneş sarısına döner.

Fakat bu parlaklık potansiyel bir eşin ilgisini çekmeye yetmez. Çoğu çardak kuşu türünün erkekleri kur yapmaya hazır olduklarında, adlarını da veren yapıyı, yani "çardaklarını" kurmak için işe koyulurlar: ince dal kümelerinden oluşmuş bir sivri kule, koridor ya da bir kulübe...

Piyangolar, kayıtlı insanlık tarihinin büyük bir bölümünde bizimle birlikte olmuştur: Piyangoların tarihi en azından Çin'deki Han Hanedanlığı dönemine kadar uzanmaktadır ve o dönem piyangodan elde edilen gelirlerin Çin Seddi'nin finansmanına yardımcı olmuş olabileceği düşünülmektedir.^[1] Amerika Birleşik Devletleri'nin tarihinde de kritik bir piyango vardır: Kral James, 1612 yılında Jamestown/Virginia'daki yeni bir yerleşim yeri için para toplamak amacıyla bir piyango düzenlemiştir ve bu yerleşim yeri, sonradan ABD'ye dönüşmüştür.^[2]

Aradan geçen asırlardan sonra şanslı birkaç sayı çekme hayali hala cazibesini korumaktadır: Gallup'un 2016 yılında yaptığı bir ankete göre Amerikalıların yaklaşık yarısı geçtiğimiz yıl içinde bir devlet piyangosu bileti aldıklarını söylemiştir.^[3] Aynı yıl Türkiye'de yapılan bir araştırmada, 1 yıl içinde 2.6 milyar piyango bileti satıldığı gösterilmiştir.^[4] Bu popüleritesi nedeniyle şans oyunları, kazananları ve kaybedenleri hakkında halk arasında çok sayıda mit dolaşmaktadır. Bu yazımızda, bu mitlerden 5 tanesini masaya yatıracak ve hangilerinin gerçek, hangilerinin yanlış olduğunu izah edeceğiz.

Kimlik, bir kişinin bireysel bazda kim olduğunu tanımlayan bireysel özelliklerdir. Bir grup insanı, "bir grup"olarak tanımlayan ortak özellikler ise, o grubun "toplumsal kimliği"dir. Kişisel bazda kimlik, kendimize ilişkin algımızla ilişkiliyken toplumsal bazda kimlik, kendimizi ortak kimlik özellikleri paylaştığımız diğer bireylerle birlikte nasıl tanımladığımızla ilgilidir.

Kimlik politikası, kendileriyle ortak kimlik özelliklerine sahip olduğumuz diğer bireylerle birlikte bu ortaklık temelinde giriştiğimiz politik ve sosyal hareketlerdir. Bu ortak kimlik özellikleri, belirli politik stratejilerin özüne konulur ve bu sayede kimlik politikası eyleminin amacı, ortak kimliğin çıkarlarını korumak ve gücünü artırmak olur.

Anlaşılan o ki, Miller-Urey Deneyi inorganik moleküllere elektrik uygulandığında amino asit oluşumunu kanıtlayan klasik bir deneyden ibaret değilmiş. 1953 Miller-Urey Sentezi’nin basılmamış iki kardeş çalışması daha varmış. Bu deneylerin ürünlerini içeren deney tüpleri 2008 yılında bulundu ve günümüz teknolojisi kullanılarak yeniden analiz edildi. Sonuçlar, Science dergisinde yayınlandı.

Amerikalı kimyager Stanley Miller’ın (Chicago Üniversitesi’ndeki Nobel Ödüllü Harold Urey’in danışmanlığı altında yaptığı) yayımlanmamış deneylerinden biri, aslında Miller’ı ünlü yapan deneydekinden daha geniş çeşitlilikte organik molekül oluşturdu. İki deney arasında çok az fark vardır; yayımlanmamış deney, sadece uca doğru incelen bir “aspiratör” kullanarak dar, hava sızdırmaz bir cam araçtan geçen hava akımını artırdı. Şimdiki raporun yazarlarına göre, artan hava akımı daha dinamik bir reaksiyon kabı veya “çok buharlı volkanik” koşullar oluşturdu. Science’da yayınlanan raporun baş yazarı Adam Johnson şunları söyledi: