Birçoğumuz için anlaması oldukça basittir: Güneş panellerimiz bulunuyor. Binlerce kilometre uzunluğunda yollarımız bulunuyor. Neden bu yolları solar paneller ile kaplayıp enerji problemimizi çözmeyelim? İşte Fransa, tam da bunu denedi. Ancak elde ettikleri sonuç, pek de beklendiği ve umulduğu gibi değil.

Wattway adı verilen 1 kilometrelik yol, Fransa'nın Normandy bölgesindeki Tourouvre-au-Perche köyünün içinden geçiyor. 2014-2016 yılları arasındaki deneme periyodu boyunca bu yoldan günde 2000 motorlu taşıtın geçtiği hesaplandı. Yolun inşası 5 milyon Euro tuttu. Peki ya enerji üretim istatistikleri ne alemde? 2880 adet fotovoltaik panel ile kaplı olan yolun, her yıl 280 megawatt saat (MWh) enerji ürettiği ve her gün 767 kilowatt saat (kWh) enerji çıktısı alındığı bilinmektedir. Bu ne kadar bir enerji? Sadece sokak lambalarını yakmaya yetecek kadar...

Kenevir bitkisinde (Cannabis sativa veya Cannabis indica) bulunan 489 bileşiğin 70’i kannabinoid denilen psikoaktif bileşiklerdir. Bu kannabinoidlerden en etkili ve en yoğun miktarda bulunanları delta 9-tetrahidrokanabional (THC) ve kanabidiyol (CBD) isimli iki moleküldür.^[1] THC'nin anksiyete yaratıcı etkileri olduğu bilinirken, CBD anksiyete giderici etki göstermektedir.^[2] Kannabinoidlerin etkisini inceleyen çoğu çalışmada sentetik kannabinoidler veya kenevirin temel etken maddesi sayıldığı için THC kullanılmaktadır. Bu, çalışmaların bulgularını kenevir tüketicilerinin günlük kullanımına uyarlarken bu da göz önünde bulundurulması gereken bir faktördür.

Kannabinoidler vücudumuzun içsel kannabinoid sinyal sisteminin parçaları olan ve çoğunlukla nöronların hücre zarlarında bulunan CB1 reseptörlerine bağlanarak etkilerini gösterirler (CB2 reseptörlerine de bağlanırlar; fakat bunlar daha çok bağışıklık sisteminde bulunduğu için, konumuzla alakasızdır). Bu reseptörler normalde n-arakidonoil-etanolamin (anandamid) ve 2-arakidonoil-gliserol gibi endokannabinoidler tarafından etkinleştirilir. THC de bu moleküllerle yakın bir kimyasal yapıya sahip olduğu için, benzer şekilde CB1 reseptörlerine bağlanarak hücre içindeki bazı kimyasal reaksiyonları tetikler. Bu reaksiyonlar sonucunda GABAerjik internöronlarda (ve az da olsa glutamaterjik nöronlarda) bazı nörotransmitterlerin salınımı inhibe eder.^[1][3] Buna bağlı olarak, kenevir tüketimiyle ilişkilendirilen etkiler ortaya çıkar.

Koprolit, hayvanların fosilleşmiş dışkılarıdır. Kategorik olarak "iz fosilleri" altında sınıflandırılırlar, çünkü hayvanların vücut morfolojisinden ziyade davranışları (özellikle de diyetleri) hakkında bilgi verirler. Av-avcı ilişkileri ve soyu tükenmiş organizmaların diyeti (beslenme prensipleri) hakkında çok kritik bilgiler verdikleri için paleontoloji sahasında çok önemli bulgular arasındadır. Koprolitler, birkaç milimetre boyutunda olabileceği gibi, kimi zaman 60 santimetreyi aşan uzunluğa erişebilirler.

Koprolit sözcüğü, Yunancada "dışkı" anlamına gelen κόπρος ve "taş" anlamına gelen λίθος sözcüklerinin birleşiminden türetilmiştir. İlk olarak 1824 yılında tarihin ilk kadın paleontoloğu Mary Anning tarafından (25 yaşındayken) keşfedilip "bezoar taşı" olarak nitelendirilmişlerdir. 1829 yılında William Buckland tarafından aslından hayvan dışkısı fosilleri olduğu anlaşılan koprolitlerin, bu tarihten önce görünümleri nedeniyle "kozalak fosili" olduğu da düşünülmüştür.^[1][2] Buckland, ilk dinozor fosilini keşfeden İngiliz teolog, jeolog ve paleontologdur; ancak "dinozor" sözcüğü sonradan Richard Owen tarafından türetilmiştir.

Bir avukatın işi, bir müşteriyi (müvekkili) hukuki konularda savunmaktır. Yine de, bir avukatlık bürosuna gittiğinizi ve açmayı düşündüğünüz bir dava için onlara danıştığınızı düşünün. Ofislerinden elinizi kolunuzu sallayarak, hiçbir ücret ödemeden çıkma ihtimaliniz nedir? Özel bir tanışıklığınız yoksa, sıfır. Avukatlar, hukuk bilgilerinden faydalanmanız için sizi saat, hatta kimi zaman dakika başı ücretlendirirler. Aynı durum mali müşavirlik, hekimlik, mühendislik gibi bilgi ve uzmanlık odaklı mesleklerin hemen hepsinde geçerlidir. Üstelik bu bilgilerin birçoğu, halka açık ve çoğu durumda ücretsiz olarak erişilebilir olmasına rağmen!

Ama bu mantıklıdır: Kimsenin eski dava kararlarını okuyup, kendi spesifik durumunu tespit edecek vakti yok. Kimsenin tüm vergi yasalarını, akışkan denklemlerini, kalp rahatsızlıklarının semptomlarını öğrenmeye vakti yok. Dolayısıyla kendi vaktimizden kaybetmemek için, bir uzmanın vakti ve bilgisine para öderiz. Bunda herhangi bir sorun yok.

Ölüm, insanlık olarak, en ciddiye aldığımız konulardan biridir. Buna bağlı olarak birçok kültür ve toplum, ölüme yönelik farklı türden yaklaşımlar geliştirmiş ve açıklamalar sunmaya çalışmıştır. Dolayısıyla ölüm gibi ağır bir konunun felsefi olarak kapsamlı bir incelemeye tabi tutulması ve bu sırada birçok açıdan dikkat çekici soruları da beraberinde getirmesi oldukça anlaşılırdır.

Ölüm, (en azından şu an için) kaçma şansımız olmayan bir "şey"dir. Onu bireysel olarak deneyimler ve başkasına devredemeyiz. Ölümü bir "deneyim" olarak niteledik; fakat ölümün bir deneyim olup olmadığı da aslında pek açık değildir; çünkü ölüm, bir anlamda, bu dünyanın ve dolayısıyla tüm deneyimlerimizin sonu anlamına gelir. Bu sebeple de onu deneyimlediğimizi söylemek ve bir deneyimi tasvir ettiğimiz gibi tasvir etmek epey zordur.

Tebrikler! Zaman yolcusu olmaya hak kazandınız. Geçmiş zamana doğru bir maceraya atılıyorsunuz.

Yolculuğunuz bugünle başlıyor, yürüdükçe geçmişe doğru gidiyorsunuz. Bir ormandasınız. Ormanın girişinde küçük bir patikada başlıyor ve ormanın derinliklerine doğru yürüyorsunuz. Kuş cıvıltılarını ve ırmağın akış sesleri kulağınıza geliyor. Rengârenk çiçekler, kocaman heybetli ağaçlar, ağaçların dallarında oradan oraya zıplayan sincaplar, etrafta uçuşan böcekler ve üzerine bastığınız nemli toprak... Rüzgâr tatlı tatlı esiyor, güneş teninizi ısıtıyor. Etrafınızı sarmalayan yaşamın tadını çıkarıyorsunuz. Henüz yolculuğunuzun başındasınız ve burası tam size göre bir yer.