Her ne kadar çok sık eleştiriyor olsak da ülkemizde aslında çok hoş ve kıymetli çalışmalar da yapılıyor. Örneğin insanlarımızın sıklıkla kullandığı (ve bizim de sıklıkla katıldığımız) eleştiri noktalarından bir tanesi, bu kişilere ve ürünlere ülkenin sahip çıkmıyor oluşu. Bu nedenle yapıcı eleştirinin gereği olarak çözüm de yaratmak gerektiğini düşünüyoruz. Elimizden geleni yaparak, bu tür kıymetli ürünlerden bir tanesini sizlere tanıtmak istedik.

Çocuklara modern bilimi öğretmek konusunda pek çok önemli işe imza atmış Zelal Özgür Durmuş tarafından hazırlanan ve Seda Mit tarafından çizilen bu ilginç kitap, "Doğadayım" serisine ait. Amaç ise çocuklara doğayı eğlenceli, şiirli bir dille anlatmak... Çocukları doğayı gözlemeye teşvik etmek, onlara doğanın ilginçliğini fark ettirmek, doğayı tanıma isteği uyandırmak gibi hedeflerle bir seriye başlamışlar. Serinin ilk kitabında doğa kuşların gözünden anlatılıyordu, şimdi ise aynı serinin maymunlar kitabı çıktı. Fotoğraflarda birkaç örnek görebilirsiniz.

Rüyaları anlamadan önce, "uyku" dediğimiz biyolojik olayın ne olduğunu, ne zaman, nasıl ve neden evrimleştiğini anlamamız gerekiyor. Bu yazı içinde o yazımıza bir miktar referans bulacaksınız; anlam bütünlüğü açısından öncelikle buradaki yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Rüyalar, uykulardan söz edip de değinmeden geçemeyeceğimiz bir olgudur. Dolayısıyla bu konuda bazı temel bilgilere yer verip, konu hakkındaki bazı ilginç gerçeklerden bahsetmenin faydalı olacağını düşünüyoruz. Rüyalar öylesine ilgi çekici, öylesine ürkütücü ve öylesine etkilidir ki, insanlık tarihinde rüyalarla ilgili anlatı ve izlere Milattan Önce 3100’lü yıllarda Sümerlerde ve M.Ö. 2000’lerde Antik Mısır’da rastlayabiliyoruz. 

Tarih boyunca insanlar sağlıklarına büyük önem vermiş ve bu amaçla çeşitli yöntemler ve araçlar geliştirmişlerdir. Antik Yunan'dan Maya medeniyetine kadar birçok toplum, tıp ve diş sağlığı gibi alanlarda çeşitli teknikler kullanmıştır. Bu tarihsel miras, günümüzün modern tıbbi uygulamalarının temelini oluşturur.^[1] Günümüzde tıp alanında kaydedilen ilerlemelerle birlikte, vücut fonksiyonlarını destekleyen ve sağlık sorunlarını tedavi eden implantlar giderek daha yaygın hale gelmiştir.

İmplant, vücut içine yerleştirilen ve belirli bir işlevi yerine getiren tıbbi cihaz veya materyallere verilen isimdir. İmplantlar, çeşitli sağlık sorunlarını tedavi etmek, vücut işlevlerini desteklemek veya estetik kaygıları gidermek amacıyla kullanılır. En yaygın implant biçimi muhtemelen ortopedik implantlardır. Bunlar kırık kemikleri onarmak veya eklem protezleri yerleştirmek için kullanılır. Diz, kalça ve omuz protezleri bu gruba girer. Diş implantları ve koklear implantlar (işitme cihazları) da oldukça yaygındır. Teknolojimiz ve bilgi birikimimiz arttıkça, implantların kalitesi ve kullanım alanları da sürekli olarak gelişmektedir.

Sihirli mantarlar (İng: "magic mushrooms") olarak anılan mantarlar, metaboliti yani metabolizması tarafından üretilen kimyasal bileşiği psilosibin (4-fosforiloksi-N,N-dimetiltriptamin) olan mantarlardır. Bu mantarlar, şapkalı mantar türlerini içinde bulunduran bazidiyomisetler (İng: "basidiomycetes") mantar grubunda yer alır. Genel kanının aksine, bir veya birkaç tane sihirli mantar türü yoktur: Sihirli mantarlar, 200'den fazla farklı mantar türünü içerir! Bu mantarların içerdiği psilosibin miktarları türe, mantarların yetiştiği ortama ve tükettiği besinlere göre değişiklik gösterir.

Psilosibin içeren mantarların insanlar tarafından 5,3 milyon yıldır kullanıldığı tahmin edilmektedir. Sihirli mantarlar, tarih boyunca çeşitli amaçlarla kullanıldığı gibi, çeşitli isimlerle de anılmıştır. Örneğin, dini ve iyileştirici ritüellerinde sihirli mantarları kullanan Güney Amerikalı Aztek yerlileri, bu mantarlara "Tanrı'nın eti" anlamına gelen "teonanacatl" adını vermiş ve mantarları "kutsal" kabul etmiştir. Bu isim, bu mantarların doğada bulunan sıradan mantarlardan farklı şekilde konumlandırıldığını, aynı zamanda manevi boyutlarının da bulunduğunu göstermektedir. Bu anlamda enteojen (İng: "entheogen") olduğu söylenebilen sihirli mantarlar, ruhani amaçlarla ritüellerde veya dini bağlamlarda kullanılmaktadır.

Kaliforniyum, sembolü "Cf" ve atom numarası 98 olan radyoaktif bir kimyasal elementtir. Element, ilk olarak 1950'de Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda (Kaliforniya Üniversitesi Radyasyon Laboratuvarı), küriyum elementinin, helyum-4 iyonları ile çarpıştırılmasıyla sentezlenmiştir. Sentezlenen altıncı transuranyum elementi olan kaliforniyum, aktinit grubuna aittir. Çıplak gözle görülebilecek miktarlarda üretilmiş elementler arasında en yüksek atomik kütleye sahip ikinci elementtir. Kaliforniyumun bilinen yirmi izotopundan en kararlı olanı, yarı ömrü 898 yıl olan kaliforniyum-251'dir. Kaliforniyum, erime noktası 900°C ve kaynama noktası 1.470°C olan gümüş-beyaz renkli aktinit bir metalidir.^[1] Saf hali yumuşaktır ve bıçakla kolayca kesilebilir.

Kaliforniyum elementinin izleri, maden arama ve tıbbi tedavilerde bu elementi kullanan tesislerin yakınlarında bulunabilir. Element suda çözünmez, ancak toprağa iyi yapışır ve bu nedenle topraktaki konsantrasyonu, o toprağı çevreleyen sudan 500 kat daha fazla olabilir.^[2] 1980 yılından önce yapılan nükleer testlerden sonra yapılan analizlerde, test esnasında çevreye az miktarda kaliforniyum elementinin salındığı ortaya çıkmıştır. Nükleer bir patlamadan sonra havadan toplanan radyoaktif tozlarda kütle numaraları 249, 252, 253 ve 254 olan kaliforniyum izotopları gözlenmiştir.^[3] Amerikyumdan fermiyuma, kaliforniyum da dahil olmak üzere transuranyum elementler, Oklo'daki doğal nükleer füzyon reaktöründe ortaya çıkmıştır.