Hücreden hücreye iletişim sinaps adı verilen özelleşmiş bölgelerde gerçekleşir. Sinapslar iletim (transmisyon) için kullandıkları mekanizmaya göre iki ana sınıfa ayrılır: kimyasal ve elektriksel.

Kimyasal iletim genellikle nörotransmitter (sinir iletici) içeren keseciklerin kalsiyuma bağımlı bir süreç ile hücre membranı ile birleşmesini ve takiben presinaptik hücreden postsinaptik hücre üzerindeki belirli reseptörlere etki etmek üzere serbest bırakılan transmitter maddenin hücre dışına atılmasını (eksositozunu) içerir.

Bir önceki yazımızdan hatırlayabileceğiniz gibi, artık uyum başarısının ne olduğunu, evrimi neden etkilediğini ve bir popülasyondaki ortalama uyum başarısının ne anlama geldiğini biliyoruz. Bu yazımızda da bu konu üzerinden giderek çeşitli popülasyonları, farklı genotip dağılımlarına göre analiz etmeyi öğreneceğiz. Böylece farklı seçilim baskıları altında, farklı genotiplerin ne yönlere doğru evrimleşebileceğini tahmin etmeyi ve hesaplamayı öğrenmiş olacağız. Ancak başlamadan önce, ortalama uyum başarısının nasıl hesaplandığını hatırlayalım ve bunun matematiksel anlamını bir örnek üzerinden görelim. Hatırlayacak olursanız ortalama uyum başarısını şöyle hesaplıyorduk:

Hatırlayacağınız gibi burada F harfiyle belirtilenler genotip frekanslarını (örneğin AA genotipinin popülasyon içerisinde bulunma sıklığını), omega (ω) işaretiyle gösterilenlerse, o genotipin çevreye uyum başarısını ifade etmektedir. Dolayısıyla her bir genotipin uyum başarısını, o genotipin bulunma sıklığı ile çarparak sonuçları topladığımızda, popülasyonun ortalama uyum başarısını elde etmiş oluruz. Bu tıpkı şu soruyu çözmeye benzer: 

Hepimiz en sevdiğimiz dizinin bir bölümünü daha izlemek, erkenden spora gidebilmek için alarm kurmak veya yatakta dönüp durmak gibi durumları yaşıyoruz. Bunlar önemsiz şeyler gibi görünse de Nature Scientific Reports'ta yayınlanan yeni bir araştırma, düzenli uyku problemlerinin özellikle kadınlarda kalp sağlığı üzerinde derin etkileri olabileceğini öne sürüyor.

Columbia Üniversitesi'nden araştırmacılar, çalışmalarında her gece ortalama yedi ila sekiz saat uyuyan 35 sağlıklı kadınla çalıştı. Çalışmanın ilk yarısında katılımcılar sağlıklı uyku düzenlerini korudular. Ancak, sonraki altı hafta, her gece 1.5 saat daha az uyudular (uyanma saatlerini aynı tutarken yatma saatlerini 1.5 saat geciktirdiler). Ortalama uyku süreleri sadece altı saatti.

Utah’da gerçekleştirilen Amerika Sismoloji Derneği yıllık toplantısında bilim insanları, 2011 yılında Virginia’da gerçekleşen 5,8 büyüklüğündeki depremden 4 gün sonra oluşan İrene kasırgasının, bu depremden sonra olan artçı sarsıntıları tetiklemiş olabileceğini bildirdiler. Araştırmayı yürüten ekibin başında bulunan Zhigang Peng şöyle diyor:

Peng’in ekip arkadaşları, ana depremden sonraki sismik kayıtları incelemek için daha önce kullanılandan 10 kat daha duyarlı olan algılama teknikleri kullandı ve yaklaşık 700 artçı sarsıntı tespit edildi.

Ad hominem argümanları, doğrudan bir argüman yerine, argümanın kaynağı olan birey veya gruplara yönelik kişisel ve dolaylı bir saldırı yapıldığında meydana gelir. Basit bir alaycı isim takmaktan, daha karmaşık retorik tekniklerine kadar uzanan birçok türü vardır. Bu çerçevede bir ad hominem argümanı örneği, bir kimsenin dikkat çektiği bir noktayı düzgünce ele alıp cevap vermek yerine bu kimseye küfretmeyi veya içinde bulunulan siyasi/ekonomik duruma yönelik bir eleştiri getirildiğinde bu eleştirilerin hangi lobinin etkisiyle ortaya çıktığını sormayı içerir.

Ad hominem argümanlar, çeşitli alanlarda yürütülen resmi ve gayri resmi tartışmalarda yaygın şekilde kullanılmaktadır ve bu nedenle anlaşılması son derece önemlidir. Makalemizde ad hominem argümanları ve türleri hakkında daha fazla bilgi edinecek, bu argümanlara düzgün bir şekilde cevap vermek için neler yapabileceğinizi göreceksiniz.

Kalıcı Depresif Bozukluk (KDB), halk arasında genellikle distimi olarak bilinir ve uzun süreli bir depresyon formu olarak tanımlanır. Majör depresif bozukluktan farklı olarak bu bozukluk daha düşük yoğunlukta fakat daha uzun süreli depresif belirtilerle seyreder. Kişi, çoğu zaman depresif bir ruh hali içinde olur ve bu durum yıllar boyunca devam edebilir. Günlük yaşam aktiviteleri genellikle sınırlı olsa da kişiler işlevselliğini tamamen yitirmez, bu da KDB'nin fark edilmesini zorlaştırabilir. Bununla birlikte, tedavi edilmediği takdirde bu bozukluk hem kişisel yaşamda hem de sosyal ve mesleki işlevsellikte önemli sorunlara yol açabilir.^[1][2]

KDB, genellikle hafif ila orta şiddette depresif belirtilerle başlar ve uzun yıllar boyunca devam eder. Belirtilerin hafif olması, kişilerin durumu fark etmelerini ve yardım aramalarını geciktirebilir. Ancak bu bozuklukta hissedilen ruhsal sıkıntı sürekli olduğu için bireylerin yaşamdan zevk almalarını ve sağlıklı sosyal ilişkiler kurmalarını zorlaştırabilir. Hastalığın belirtileri aşağıdaki gibidir:

"Woke" terimi Batı dünyasında ortaya çıkıp geniş çapta tartışmalara yol açarak ana akım kelime dağarcığımıza girdi. Bu kavram; cinsiyet eşitliği, LGBTQ+ hakları ve diğer sosyal adalet konularını savunan çeşitli grupları ve bu grupların görüşlerini tanımlamak için kullanılıyor.

“Woke”un kelime anlamı “uyanık olma, uyanmış olma” şeklinde ifade edilebilir. Kavramsal anlamı ise “sosyal adalet konularında farkındalık sahibi ve duyarlı olmak” şeklinde özetlenebilir.

Paleontolojinin rönesansı derken ne demek istiyoruz? Terim olarak 1842’de Dinosauria (korkunç kertenkele) kelimesini ilk ortaya koyan kişi Richard Owen adında bir paleontolog/biyolog idi. Kendisi Darwin’in çalışmalarına da destek veren ve katılan bir bilim insanıydı. Fakat evrimi, Darwin’in açıkladığından daha karmaşık bir yapıda olduğunu düşünüyordu. Diğer yandan başka insanların çalışmalarına göz diken ve korkulan bir kişi olduğu da söyleniyor. Bu yüzden Thomas Huxley gibi bilim insanlarıyla arası iyi değildi.

Dinozorlarda tüylerin keşfi ile adeta bir ’’Renaissance’’ yaşandı. Bu rönesansın fikir babasının John Ostrom olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Elbette 1927'de dinozorlardan kuşlara geçişi resmeden Gerhard Heilmann'ı kesinlikle unutamayız. Paleontoloji uzmanı olmamasına rağmen önemli bir öncüdür. John, 1969’da Deinonychus antirrhopus örneği üzerinde incelemeler yaparak, kuşların dinozorlar ile doğrudan akraba olduğunu söyleyen ilk kişidir. Tabi dinozorların kuşlar ve sürüngenler arasında geçiş olduğunu düşünen, Darwin’in çalışmalarına destek veren Thomas Huxley’i ve Karl Gegenbaur’u da es geçmemek lazım. Ancak John, dinozorların sürüngenden geçiş değil de, tam olarak kuş benzeri olduğunu dile getiren ilk kişi olduğu için paleontolojide ve paleobiyolojide yeri ayrıdır. John'un fikirleri daha sonra karşılaştırmalı anatomi çalışmaları ile ayrıntılı olarak desteklendi.

Daha önce yurtdışına çıktınız mı? Eminim ki hepimiz gittiğimiz yerin yöresel yemeklerini, kendine has yapısını, kültürünü ve tarihi hikayesini denemek istemişizdir. Yaşadığımız coğrafyadaki benzer yiyeceklerin diğer ülkelerde sağlığa nasıl farklı etkiler yarattığını inceleyelim. Kendi ülkemizde yediğimiz bir burger, kilo alımına sebep olurken, başka bir ülkede aynı burgeri yediğimizde neden kilo almadığımızı hiç merak ettiniz mi? Gelin, bu farklılıkların nasıl oluştuğunu birlikte inceleyelim.

Dijitalleşme, günümüz dünyasında hemen her alanda olduğu gibi tarih araştırma ve yazım süreçlerini de derinden etkiledi. Tarih araştırmaları, dijitalleşme sayesinde bambaşka bir boyuta taşındı. Bu durum hem olumlu hem de olumsuz etkileri beraberinde getiriyor.Peki, dijitalleşme tarih araştırmalarını nasıl etkiliyor?

OLUMLU ETKİLER:

Orman yangınları ve benzeri büyük ölçekli yangınları olabildiğince çabuk söndürmenin yollarından biri yangın söndürme uçaklarıdır. Bu uçaklar, orman yangınlarını söndürmeye yardımcı olmak için, yangınların üzerine ve çevresine binlerce, kimi zaman on binlerce litre su ve diğer kimyasal madde boşaltırlar.

ABD gibi ülkelerde genellikle bu uçaklardan boşaltılan kırmızı sıvı, %70-80'i su, %10-15'u gübre, %5-15'i ise diğer kimyasallardan oluşan bir karışım olan, Phos-Chek adlı, özel olarak tasarlanmış bir yangın geciktiricidir (İng: "retardant").^[1] Gübre kısmında genelde amonyum fosfat ve/veya amonyum sülfat karışımı kullanılır. Diğer kimyasallar ise çoğunlukla sakız dolgunlaştırıcı (İng: "gum thickener"), akış pekiştirici (İng: "flow conditioner"), renklendirme ajanı (genelde pigment) ve korozyon önleyicilerden oluşur.^[5] Türkiye'de ise genellikle Neuvatec firmasının PW82 adlı bir ürünü kullanılmaktadır. Bu ürün de Phos-Chek ile benzer bir niteliktedir: %15-25 kadarı su, geri kalanı ise gübre ve güçlendiricilerdir.