Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yaşlandıkça ve Büyüdükçe Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor Gibi Hissederiz?

Yaşlandıkça ve Büyüdükçe Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor Gibi Hissederiz? Feminist Current
7 dakika
38,894
  • Evrimsel Psikoloji
  • Geriatri

Çocukken, yaz tatilleri sonsuza kadar sürecek gibi görünürdü ve iki tatil arasındaki bekleme süresi sanki bir sonsuzluk gibi gelirdi. Peki neden büyüdüğümüzde zaman hızla geçiyor gibi geliyor ve haftalar, aylar ile mevsimlerin tümü birbirine karışıp, baş döndürücü bir hızla gözden kayboluyor?

Aslında zamanın göreli olduğunu zaten biliyoruz: Bir cismin hızı arttıkça, o cismin deneyimlediği zaman azalır. Örneğin ışık hızının %99'uyla giderseniz, sizin 1 saniye olarak deneyimlediğinizi Dünya'da sabit duran arkadaşınız 6 saniye olarak deneyimler. Tabii bu tür bir deneyim pek mümkün değil, çünkü kütleli cisimleri ışık hızına veya ona çok yakın hızlara çıkarmak, aşırı yüksek enerji gerektiren bir iş. Kütleli bir cismi ışık hızına yaklaştırmak zor olsa bile mümkün, örneğin CERN'deki Hadron Çarpıştırıcısı gibi hızlandırıcılarda, protonlar gibi kütleli ama ufacık cisimler kullanılıyor ve ışık hızının %99.9999991'ine kadar ulaştırılabiliyor. Bu hızda proton için zaman, bizimkinden 7500 kat yavaş akıyor. Yani o protonun 1 saniyeyi deneyimleyebilmesi için, Dünya'da 2 saat geçmesi gerekiyor!

Tüm Reklamları Kapat

Ama CERN, kütleli cisimleri ışık hızına ne kadar yaklaştırırsa yaklaştırsın (ki bu deneyde saniyeden 300 milyon metre hızla giden ışık hızından saniyede sadece 3 metre daha düşük bir hıza ulaştırıyorlar), hiçbir kütleli cisim ışık hızına ulaşamaz, çünkü ışık hızına ulaşmak için gereken o son enerji artışı, kütle ne kadar küçük olursa olsun, sonsuza yakınsar. Evren sonsuz olmadığı için, bünyesinde de sonsuz enerji barındırmıyor. Bu nedenle sadece foton gibi kütlesiz cisimler ışık hızında gidebiliyor. Hatta aslında ışık hızı, fotonla ilgili bir olay bile değil, Evren'in dokusuyla ilgili bir olay. Bir şey kütlesizse, ışık hızında gitmek zorunda, bu bir tercih değil. 

Ama durun, konumuz fiziksel zaman genişlemesi değil. Zamanın farklı aktığını deneyimlemek istiyorsanız kendinizi ışık hızına çıkarmanıza da gerek yok. Eğer yaşlanıyorsanız, sizin için zaman hızlanıyor demektir. Aslında bu, görelilikte olan gibi bir hızlanma değil, çünkü örneğin yeni doğmuş bir bebekten farklı bir fiziksel zaman deneyimlemiyorsunuz. Sonuçta 1 saniye, kim olursanız olun, sizin için de bebek için de aynı: Spesifik bir sezyum atomunun titreşim sayısına bağlı olarak belirlenen bir zaman aralığı. Ancak aynı 1 saniye, sizin zihninizde o bebeğinkinden çok daha hızlıymış gibi algılanıyor. İşte bu yüzden insanlar çocukluklarını düşündüğünde, sanki çok daha uzun bir zaman geçirmişler gibi hatırlıyorlar. 50 yaşındaki biri, hayatının ilk 20 senesinin, son 20 senesinden kat kat uzun olduğunu düşünmeye meyilli.

Tüm Reklamları Kapat

Görünüşte hızlanmış olan bu zaman yolculuğu, yetişkin yaşamlarımızı ergin sorumluluklar ve kaygılar doldurmamızın bir sonucu değil. Aslında araştırmalar, algılanan zamanın yaşlı insanlar için daha hızlı hareket etmesinin, hayatlarımızı meşgul ve acele hale getirdiğini gösteriyor. 

Yaşlandıkça Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor?

Metabolizma Hızı

Bunun neden böyle olduğunu tam olarak bilmiyoruz ama birkaç ilginç hipotez bulunuyor. Bunlardan biri, biyolojik saatimizle ilgili. Biz büyüdükçe metabolizmamız, kalp atışlarımız ve nefes alışımız yavaşlıyor. Gerçekten de mesela bir çocuktan ve bir yetişkinden gözlerini kapatmasını isteyin ve tam 1 dakika geçtiğini düşündüğü zaman size haber vermesini söyleyin. Çocuklar, gerçekte yaklaşık 40 saniye geçtikten sonra çoktan 1 dakikanın geçtiğini söylemeye meyilliler. Yetişkinler ise 60-70 saniye kadar geçtikten sonra... Yani metabolizma yavaşladıkça zaman algısı hızlanıyor.

Bu işte bir hata var gibi değil mi? Çocuklar 40 saniyeyi 1 dakika zannediyorlar, yetişkinler ise 70 saniyeyi. "E o zaman, çocuklar için zaman daha hızlı geçiyor." diyebilirsiniz. Ama değil. Çünkü fiziksel olarak zaman aynı, bizimse o zaman diliminde ne kadar bilinçli ve bilişsel deneyim yaşadığımız, zaman algımızı belirliyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bunu şöyle düşünün: Her bir hücrenizdeki her bir işlem, mesela beyninizin yaptığı her bir işlem, sizin fiziksel zamanı o kadar yakından takip etmenizi sağlıyor. Biyokimyasal fonksiyonlar yavaşladıkça, fiziksel olarak akan zaman ile daha desenkronize hale geliyoruz. Bunu bir metronom gibi düşünebilirsiniz. Fiziksel zaman 1... 2... 3... diye düzenli olarak akıyor. Ama yaşlandıkça sizin biyokimyasal uyarıcılarınız o kadar yavaşlıyor ki, 1. saniyeden sonra 3. saniyeyi algılıyorsunuz, 2. saniye hiç yok gibi geliyor. Bunu adeta o saniyeler arasında "biyokimyasal olarak uyuyukalmak" gibi düşünebilirsiniz. Birkaç saniye sonra "Hah!" diye uyandığınızda, zamanı fark edip, "Aaa zaman ne hızlı akıyor." diyorsunuz.

Tabii 1-2 saniye gibi süreleri abartarak söylüyoruz, normalde bu kayma milisaniyeler düzeyinde oluyor ama uzun yıllar içinde bunlar birleşerek anlamlı düzeyde bir "hızlanmış zaman algısı"na karşılık geliyor. Buna karşılık çocukların kalpleri daha hızlı atıyor, metabolizmaları daha hızlı çalışıyor ve bu nedenle fiziksel zamanı daha senkronize ve eksiksiz olarak deneyimliyorlar. Bu da zamanın daha yavaş aktığı hissine sebep oluyor.

Yeni Bilgi Miktarı

Bunu daha iyi anlamak için, çok benzer bir diğer hipoteze bakabiliriz. Buna göre, algıladığımız zaman akışı, kavradığımız yeni bilgi miktarıyla ilişkili. Küçükken, beynimiz her şeyi çok hızlı işliyor, çünkü bir dolu yeni bilgiyle karşılaşıyoruz. Beyindeki bu süper uyarılma hali, fiziksel olarak akan zamanı çok daha yakından deneyimlememizi sağlıyor. Büyüdükçe, beynin uyarımı azalmaya başlıyor. Çünkü tanıdığımız yüzlere bakıyoruz, tanıdığımız mekanlarda ömrümüzü geçiriyoruz, aşina olduğumuz işler yapıyoruz. Bu sırada beyin, adeta küçük küçük uyuklayabiliyor. Bu da, iki farkındalık arası zamanın çok hızlı aktığını düşünmemize neden oluyor.

Tehdit Altında Ağır Çekim Hissi

Hatta bu hipotez, yetişkin biri hayatını tehdit edecek bir olayla karşılaştığında, neden her şeyi "ağır çekimde akıyor gibi" hissettiğini de açıklar. O ölümcül tehdit, yepyeni bir problem olduğu için, beynimiz alışageldiği yavaş akıştan çıkarak, her bilgiyi anlık olarak işlemeye çalışır ve bir anda o alışageldiği hızlı akan zaman düzeninden çıkıp, her bir milisaniyeyi deneyimler hale gelir. Bu da zaman yavaş akıyormuş gibi hissetmemizle sonuçlanır.

Hatta uzmanlar, bu zaman algısını etkileyen molekülün, nöronlar arası bilgi iletimini sağlayan dopamin olduğunu düşünüyorlar. 20 yaşını geçtikten sonra dopamin salgısı yavaş yavaş azalıyor ve zaman, daha hızlı akıyormuş gibi deneyimleniyor. Yani akan zamanla ne kadar senkronize iseniz, zaman o kadar daha hızlı değil, o kadar daha yavaş akıyor gibi geliyor.

Tüm Reklamları Kapat

Beyin Karmaşıklaşması

Bunu açıklayan bir diğer hipotez, büyüdükçe beyin bağlantılarımızın daha da karmaşıklaşması. Dolayısıyla beynin gelen veriyi işlemek için daha fazla beyin bölgesine bilgi göndermesi ve daha uzun bir nöral ağı aşması gerekiyor. Bu da, bilince ulaşabilen bilgi miktarının, çocuklardakine göre daha kesintili olmasına neden oluyor. Buna bağlı olarak da yetişkinler, çocuklara göre zamanı çok daha hızlı akıyor gibi hissediyorlar.

Bu hızlı akmayı, elinden kayıp gitme gibi de düşünebilirsiniz. 3 saniye geçtiğinde, siz onun 2 saniyesini deneyimlemiş gibi hissediyorsanız, zamanın elinizden kayıp gittiğini sanabilirsiniz. Ama bir çocuk için o 3 saniyenin her bir anı bilinçli bir şekilde, dolu dolu deneyimlenir. Bu yüzden yetişkinlere göre daha yavaş bir zaman algısına sahiptirler, zaman ellerinden akıp gidiyor gibi hissetmezler.

Zamandaki Hızlanma, Hızlanarak Artıyor!

Şunu da söyleyelim: Zaman algımızdaki bu değişim, lineer olarak azalmıyor. Daha önceki yazılarımızda depremleri anlatırken, Richter Ölçeği'nden bahsetmiştik. O yazımızdan da okuyabileceğiniz gibi, Richter Ölçeği'nde 7 büyüklüğündeki bir depremin, 6 büyüklüğündeki bir depremden ilk etapta sanıldığı gibi sadece %16 değil, %1000, yani 10 kat büyük olduğunu anlatmıştık. Çünkü Richter Ölçeği, lineer bir ölçek değil, logaritmik bir ölçek. İşte bizim zaman algımız da bu ölçekteki gibi, logaritmik bir şekilde hızlanıyor.

Bunu anlamak için, şunu düşünün: 2 yaşındaki bir çocuk için 1 yıllık süre, ömrün yarısı, yani %50'si, öyle değil mi? Bu yüzden küçük bir çocuk için 1 yıl, muazzam uzun bir süre olarak algılanır. Zaman, daha yavaşmış gibi gelir. 10 yaşındaki biri için aynı 1 yıl, ömrün %10'u. Yani 1 yaşından 2 yaşına gelen bir çocuğun deneyimlediği zaman, 20 yaşındaki birinin 30 yaşına geldiği zaman deneyimlediği süreye, oransal olarak eşit. Fakat elbette her bir yıl, aslında sadece 1 yıldır. O yıl içinde, nasıl deneyimlerseniz deneyimleyin, 31.6 milyon saniye var. Dolayısıyla aynı oranda zaman geçişi için, yaşlandıkça zamanın daha hızlı aktığını deneyimleriz. Hem de hızlanarak artan bir hızda daha hızlı aktığını deneyimleriz!

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç

Bu sizi rahatsız ediyorsa, son olarak şunu söyleyeyim: 5 yaşınızdan 10 yaşınıza geçen süreyi düşünün. Ne kadar uzun gelmişti, değil mi? O 5 yıl ile aynı süreymiş gibi gelecek zaman aralığını, 40 yaşından 80 yaşına ulaştığınızda deneyimleyeceksiniz.

Harekete geçin! Bir sonraki saniyeniz, bir öncekinden daha hızlı geçmiş gibi gelecek.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
29
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 17
  • Muhteşem! 11
  • İnanılmaz 9
  • Üzücü! 8
  • Bilim Budur! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Merak Uyandırıcı! 6
  • Umut Verici! 4
  • Korkutucu! 3
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/03/2023 07:28:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4636

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Amerika Birleşik Devletleri
Doktor
Sanat
Tümör
Çağ
Göz
Kuyruk
Hasta
Biyocoğrafya
Makine
Yaşam
Evrim Ağacı Duyurusu
İmmünoloji
Çevre
Yapay Zeka
Beslenme Davranışları
Hamile
Kadın
Doğal Seçilim
Yemek
İnsanlar
Neandertal
Bağırsak
Radyasyon
Fotosentez
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Yates, et al. Yaşlandıkça ve Büyüdükçe Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor Gibi Hissederiz?. (25 Ekim 2016). Alındığı Tarih: 30 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4636
Yates, C., Bakırcı, Ç. M., Zaloğlu, . (2016, October 25). Yaşlandıkça ve Büyüdükçe Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor Gibi Hissederiz?. Evrim Ağacı. Retrieved March 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/4636
C. Yates, et al. “Yaşlandıkça ve Büyüdükçe Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor Gibi Hissederiz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 25 Oct. 2016, https://evrimagaci.org/s/4636.
Yates, Christian. Bakırcı, Çağrı Mert. Zaloğlu, . “Yaşlandıkça ve Büyüdükçe Zaman Neden Daha Hızlı Akıyor Gibi Hissederiz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 25, 2016. https://evrimagaci.org/s/4636.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.