Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Yapmak veya Yapmamak: Dopamin Molekülü Motivasyonu Nasıl Etkiliyor?

Yapmak veya Yapmamak: Dopamin Molekülü Motivasyonu Nasıl Etkiliyor?
3 dakika
10,353
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Neden bir şeyler yapıyoruz? Ne kadar sıradan olursa olsun, hedeflere ulaşmak için çaba göstermeye bizi ikna eden şey nedir? Örneğin, bizi yiyecek aramaya iten nedir?

Nörolojik olarak cevap, beynin ödül sisteminde gizli: Çalışma isteğimizi kontrol eden veya hedeflerimize ulaşmanın ve algılanan ödüllerden zevk almanın maliyeti olarak risk almamızı kontrol eden evrimsel bir mekanizma... Depresyon, şizofreni veya Parkinson hastalığından muzdarip kişilerde, genellikle beynin ödül sistemi bozulur ve bu da onlarda iş için motivasyonun azalmasına veya kronik yorgunluğa yol açar.

Tüm Reklamları Kapat

Sinirbilimciler, zayıflatıcı davranış bloklarının üstesinden gelmenin bir yolunu bulmak için ödül sisteminin "anatomisini" araştırıyor ve bir görevi yerine getirip getirmemeye karar verirken maliyet-fayda dengesini nasıl değerlendirdiğini belirliyor. Yakın zamanda, Japonya Ulusal Kuantum ve Radyolojik Bilim ve Teknoloji Enstitülerinden Dr. Yukiko Hori, meslektaşlarıyla birlikte, ödül sistemlerinin fayda ve maliyet temelli motivasyonu ile ilgili en kritik soruların bazılarını yanıtlayan bir çalışma yürüttü. Çalışmalarının bulguları PLoS Biology'de yayınlandı.[1] Dr. Hori, onları araştırmaya katılmaya neyin motive ettiğini şöyle açıklıyor:

Kendilerini daha maliyetli hissetmek ve harekete geçemeyecek kadar tembel olmak gibi zihinsel tepkiler, genellikle depresyon gibi ruhsal bozuklukları olan hastalarda bir sorundur ve çözüm, daha iyi olma yolundadır. Bu tür tepkilere neyin neden olduğunu anlamak, beyindeki motivasyon bozukluklarının mekanizmasına daha derinden bakmak istedik.

Bunu yapmak için, Dr. Hori ve ekibi dopamin (DA) isimli nörotransmittere, yani maliyet-fayda analizine dayalı olarak motivasyonu ve davranışın düzenlenmesinde merkezi rol oynayan sinyal molekülüne odaklandı.

Tüm Reklamları Kapat

Dopaminin beyindeki etkisi, dopamin reseptörleri, yani dopamin moleküllerini bağlayan ve sinyalleri beynin nöronal ağı boyunca yayan moleküler çapalar aracılığıyla iletilir. Bununla birlikte, bu alıcıların dopamin sinyal iletiminde farklı rolleri olduğundan, bunların dopamin sinyali üzerindeki göreceli etkilerini değerlendirmek gerekir. Bu nedenle, makak maymunlarını model olarak kullanan araştırmacılar, iki sınıf dopamin reseptörünün, yani D1 benzeri reseptör (D1R) ve D2 benzeri reseptörün (D2R) fayda ve maliyet temelli motivasyon geliştirmedeki rollerini deşifre etmeyi amaçladılar.

Araştırmacılar, çalışmalarında, önce hayvanları "ödül boyutu" görevleri ve "çalışma/gecikme görevleri" gerçekleştirmeleri için eğittiler. Bu görevler, algılanan ödül boyutunun ve gerekli çabanın, görev gerçekleştirme davranışını nasıl etkilediğini ölçmelerine izin verdi. Çalışmanın ilgili yazarı Dr. Takafumi Minamimoto şöyle açıklıyor:

Bu maymunların D1R ve D2R'sini, dopamin sinyaline biyolojik tepkilerini azaltan spesifik reseptör bağlayıcı moleküller enjekte ederek sistematik olarak manipüle ettik. Hayvanların beyinlerinin pozitron emisyon tomografisine dayalı görüntülenmesiyle, reseptörlerin bağlanma veya blokajlarının boyutu ölçüldü.

Daha sonra, deneysel koşullar altında, maymunlara ödülleri elde etmek için görevleri yerine getirme şansı sundular ve maymunların görevleri kabul edip etmediklerini ve görevlerle ilgili ipuçlarına ne kadar hızlı yanıt verdiklerini not ettiler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu verilerin analizi, karar verme sürecinin nörobiyolojik mekanizmasına dair bazı ilgi çekici içgörüler ortaya çıkardı. Araştırmacılar, algılanan fayda ve maliyete dayalı karar vermenin, hem motivasyonu teşvik etmede (ödüllerin boyutunun maymunlara görevleri gerçekleştirmeleri için ilham verdiği süreç) hem de gecikme indirimini artırmada (daha büyük, ancak gecikmeli ödüller yerine anında, daha küçük ödülleri tercih etme eğilimi) hem D1R hem de D2R'nin katılımını gerektirdiğini gözlemlediler.

Ayrıca, D1R ve D2R yoluyla dopamin iletiminin, faydalar (veya "ödül mevcudiyeti") ve maliyetler (veya "görevle ilişkili enerji harcaması") için farklı nörobiyolojik süreçlerle maliyete dayalı motivasyon sürecini düzenlediği de ortaya çıktı. Bununla birlikte, iş yükü indirimi (gerekli çabanın oranına dayalı olarak ödüllerin değerini azaltma süreci) yalnızca D2R manipülasyonu ile ilgiliydi. Prof. Hori şöyle diyor:

Çalışmamızın ortaya çıkardığı iki dopamin reseptör alt tipinin, eyleme rehberlik etmek için maliyet-fayda değiş tokuşunun hesaplanmasındaki tamamlayıcı rolleri, psikiyatrik bozuklukların patofizyolojisini deşifre etmemize yardımcı olacaktır.

Araştırmaları, yerleşik ödül sistemini manipüle ederek ve motivasyon seviyelerini artırarak birçok kişinin yaşamını iyileştirebileceği bir gelecek umudunu getiriyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
47
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 33
  • Bilim Budur! 24
  • Merak Uyandırıcı! 17
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 16
  • Umut Verici! 8
  • Muhteşem! 6
  • İğrenç! 6
  • İnanılmaz 5
  • Güldürdü 4
  • Üzücü! 4
  • Grrr... *@$# 4
  • Korkutucu! 4
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ Y. Hori, et al. (2021). D1- And D2-Like Receptors Differentially Mediate The Effects Of Dopaminergic Transmission On Cost–Benefit Evaluation And Motivation In Monkeys. PLOS Biology, sf: e3001055. doi: 10.1371/journal.pbio.3001055. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/10/2023 07:08:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10836

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Organ
Bağışıklık Sistemi
Onkoloji
Gün
Terapi
Protein
Koku
Mikrobiyoloji
Eğitim
Beslenme
Diş Hekimliği
Ara Geçiş Türleri
İmmünoloji
Mantık Hatası
Kültür
Mantık
Astrobiyoloji
Tarım
Evrimleşme
Tardigrad
Regülasyon
Modern
Mikroevrim
Antropoloji
Optik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Mikrodalga Fırın, Yemekleri Nasıl Isıtır?
Mikrodalga Fırın, Yemekleri Nasıl Isıtır?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Neden Öpüşüyoruz?
Neden Öpüşüyoruz?
Son Çiçek Salgını Bir Lab Sızıntısı Nedeniyle Başlamış Olabilir mi?
Son Çiçek Salgını Bir Lab Sızıntısı Nedeniyle Başlamış Olabilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Akman, et al. Yapmak veya Yapmamak: Dopamin Molekülü Motivasyonu Nasıl Etkiliyor?. (17 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 3 Ekim 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10836
Akman, S., Bakırcı, Ç. M. (2021, August 17). Yapmak veya Yapmamak: Dopamin Molekülü Motivasyonu Nasıl Etkiliyor?. Evrim Ağacı. Retrieved October 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10836
S. Akman, et al. “Yapmak veya Yapmamak: Dopamin Molekülü Motivasyonu Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 17 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10836.
Akman, Sude. Bakırcı, Çağrı Mert. “Yapmak veya Yapmamak: Dopamin Molekülü Motivasyonu Nasıl Etkiliyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 17, 2021. https://evrimagaci.org/s/10836.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close