Wernicke-Korsakoff Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Teşhis Edilir, Nasıl Tedavi Edilir?
Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.
- Türkçe Adı Wernicke-Korsakoff Sendromu
- İngilizce Adı Wernicke-Korsakoff Syndrome
- Latince Adı Syndroma Wernicke-Korsakoff
- OMIM 277730
- Diğer İsimleri Tiamin Eksikliği Ensefalopatisi, Alkolik Amnestik Sendrom
Wernicke-Korsakoff Sendromu (WKS), özellikle kronik alkol kullanımı sonucu ortaya çıkan ve merkezi sinir sisteminde ciddi hasarlara yol açan bir nörolojik bozukluktur. WKS, birbirinden farklı ancak genellikle birlikte görülen iki durumu kapsar: Wernicke Ensefalopatisi (WE) ve Korsakoff Psikozu (KP). Bu sendrom, özellikle tiamin (B1 vitamini) eksikliğine bağlı olarak gelişir ve tedavi edilmediğinde kalıcı beyin hasarına neden olabilir.[1]
Belirti ve Bulgular
Wernicke-Korsakoff Sendromu, iki aşamadan oluşur: Wernicke Ensefalopatisi (akut evre) ve Korsakoff Psikozu (kronik evre). Her iki durum da merkezi sinir sistemini etkiler, ancak semptomları farklılık gösterir.[2]
Wernicke Ensefalopatisi'nin (WE) Belirtileri
WE, akut ve yaşamı tehdit edici bir nörolojik durumdur. WE'nin üç ana belirtisi şunlardır:
- Oftalmopleji (Göz Hareket Bozuklukları): WE'nin en tipik belirtilerinden biri göz kaslarının felci (oftalmopleji) ve nistagmus (gözde istemsiz hareketler) gelişmesidir. Hastalar çift görme ve göz kaslarında zayıflık bildirebilir.
- Ataksi (Denge ve Koordinasyon Bozukluğu): Beyincikteki hasar nedeniyle hastalar yürüme ve denge problemleri yaşarlar. Ayakta durma veya yürüme sırasında sallanma sıkça görülür.
- Mental Konfüzyon: Hastalarda ani bir bilinç bulanıklığı, hafıza problemleri ve yönelim bozukluğu gelişebilir. Uyanıklık hali azalabilir ve koma durumu ortaya çıkabilir.[3], [4]
Korsakoff Psikozu'nun (KP) Belirtileri
Korsakoff Psikozu genellikle Wernicke Ensefalopatisi'nin akut tedavisine rağmen gelişir. Bu kronik durum, hastaların bellek ve bilişsel fonksiyonlarında kalıcı hasarlara yol açar. Belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Anterograd Amnezi: Hastalar yeni bilgileri öğrenme ve hatırlamada ciddi zorluklar yaşar.
- Retrograd Amnezi: Hastalar, geçmişte yaşadıkları olayları hatırlamakta güçlük çekerler.
- Konfabulasyon: Hastalar, hatırlayamadıkları olaylar hakkında gerçek dışı öyküler yaratabilirler.
- Bilişsel Yetersizlikler: Dikkat, konsantrasyon ve öğrenme yeteneği bozulur.[5]
Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun en büyük nedeni tiamin eksikliğidir. Bununla birlikte genetik yatkınlık, çevresel etkenler ve yaşam tarzı faktörleri hastalığın gelişiminde önemli rol oynar.
Wernicke-Korsakoff Sendromu genetik olarak doğrudan aktarılmasa da alkol bağımlılığı ve yetersiz tiamin emilimi gibi durumlara yatkınlık bazı genetik faktörlerle ilişkilendirilebilir. Özellikle bazı popülasyonlarda, tiamin taşıyıcı proteinlerin eksikliği veya etkinliğinin azalması tiamin eksikliğine zemin hazırlayabilir.
Bu sendromun en belirgin sebebi, tiamin eksikliğidir. Özellikle kronik alkolizm ve yetersiz beslenme gibi durumlar bu eksikliğe katkı sağlar. Cerrahi müdahaleler de tiamin emilimini bozarak sendromun ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir. Aşağıda hastalıkla ilişkili genler, etken faktörler ve risk faktörleri sıralanmıştır:
- Tiamin Eksikliği: WKS'nin ana nedeni, B1 vitamini eksikliğidir. Tiamin eksikliği enerji metabolizmasını bozar ve beyinde hücre ölümüne yol açar. Özellikle talamus, hipotalamus ve beyincik bölgeleri en çok etkilenen beyin bölgeleridir.
- Kronik Alkolizm: Kronik alkol tüketimi, tiaminin emilimini engeller ve vücudun tiamin depolarını tüketir. Alkol ayrıca vücudun enerji üretiminde kullanılan tiamini etkili bir şekilde kullanmasını da engeller.
- Yetersiz Beslenme: Alkol bağımlılarında yetersiz beslenme sıklıkla görülür ve bu durum tiamin eksikliğine katkıda bulunur. Yetersiz beslenme, sadece alkolikler değil, anoreksiya nervoza gibi yeme bozuklukları olan kişilerde de sendromun gelişmesine neden olabilir.
- Mide-Bağırsak Ameliyatları: Özellikle gastrik bypass operasyonu gibi mide ameliyatları sonrasında tiamin emilimi azalabilir ve WKS gelişebilir.[6]
Risk Faktörleri
Wernicke-Korsakoff Sendromu'na yatkınlık yaratan çeşitli risk faktörleri mevcuttur. Bu faktörler, özellikle yaşam tarzı ve sağlık durumu ile ilişkilidir. Kronik alkol kullanımı ve besin yetersizliği gibi durumlar risk faktörleri arasında ön plandadır. Aşağıdaki maddelerde bu risk faktörleri detaylandırılmıştır:
- Kronik Alkol Kullanımı: En büyük risk faktörü kronik alkol bağımlılığıdır.
- Besin Yetersizliği: Özellikle tiamin açısından fakir diyetler WKS riskini artırır.
- Yaş: WKS çoğunlukla yetişkinlerde görülse de ileri yaş hastalığın gelişim riskini artırabilir.
- Karaciğer Hastalıkları: Alkolün yol açtığı karaciğer hasarı, tiamin metabolizmasını etkileyebilir.
Teşhis Yöntemleri
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun tanısı, hastalığın karakteristik belirtileri ve bazı laboratuvar testlerinin sonuçları doğrultusunda konur. Özellikle erken teşhis, geri dönüşü olmayan beyin hasarlarının önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır. Hastalığın tanısında klinik gözlemler, laboratuvar bulguları ve görüntüleme teknikleri bir arada kullanılır.
Nörolojik değerlendirme, Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun teşhisinde ilk adımdır. Bu aşamada, hastanın beyin işlevlerini etkileyen belirtileri detaylı olarak değerlendirilir.
- Nörolojik Değerlendirme: Hastanın göz hareketleri, denge, koordinasyon ve zihinsel durumu incelenir. Özellikle Wernicke ensefalopatisi bulguları olan oftalmopleji, ataksi ve mental konfüzyon teşhis için kritik öneme sahiptir.
Laboratuvar testleri, WKS'nin altta yatan nedenlerini belirlemeye yardımcı olur. Tiamin düzeyi gibi ölçümlerle hastalığın varlığı daha net şekilde saptanabilir.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
- Tiamin Düzeyi: Hastanın kanındaki tiamin seviyesinin ölçülmesi, eksikliklerin belirlenmesinde önemlidir.
- Karaciğer Fonksiyon Testleri: Kronik alkol kullanımı olan hastalarda karaciğer hasarının derecesini belirlemek için yapılır.
Beyindeki yapısal değişikliklerin ve hasarın incelenmesi için görüntüleme yöntemleri kullanılır. Özellikle MR, tiamin eksikliğine bağlı beyinde oluşan hasarları tespit etmekte etkili bir yöntemdir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Beyindeki tiamin eksikliğine bağlı hasar, özellikle talamus, hipotalamus ve beyincikteki değişiklikler MR ile tespit edilebilir.
- BT Tarama (Bilgisayarlı Tomografi): Beyinde belirgin hasar ve atrofi olup olmadığını kontrol etmek amacıyla kullanılabilir.
Tedaviler veya İdare Yöntemleri
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun tedavisinde en kritik unsur, hızlı ve yeterli miktarda tiamin takviyesi yapılmasıdır. Tedaviye erken başlanması, beyin hasarının önlenmesinde ve hastalığın seyrinin iyileştirilmesinde kilit rol oynar. Bunun yanında, alkol bağımlılığı ve yetersiz beslenmenin düzeltilmesi, uzun vadeli prognozun iyileştirilmesine yardımcı olur.[12]
Tiamin, WKS'nin tedavisinde en önemli tedavi aracıdır. Erken aşamada parenteral tiamin takviyesi yapılması, beyin hasarını önlemek açısından hayati önem taşır. Tiamin takviyeleri şu şekillerde verilebilir:
- Parenteral Tiamin: WKS'nin akut fazında tiamin enjeksiyonları hayati öneme sahiptir. Genellikle damar yoluyla yüksek dozlarda tiamin verilir.
- Oral Tiamin: Akut faz sonrasında, hastalara oral tiamin desteği verilir ve uzun süre devam ettirilir.[10]
Ek olarak kronik alkol kullanımı, WKS'nin ana nedenlerinden biridir ve bu nedenle alkol yoksunluğu tedavisi de hastaların yönetiminde kritik rol oynar.
- Detoksifikasyon: Hastaların alkol yoksunluğuna bağlı semptomlarının yönetilmesi için hastanede izlem ve ilaç tedavisi gereklidir.
Ayrıca yetersiz beslenme WKS hastalarında sık görülen bir sorundur. Bu nedenle hastaların dengeli ve besleyici bir diyetle desteklenmesi önemlidir. WKS'li hastalar genellikle protein, vitamin ve mineral açısından zengin bir diyetle desteklenir.
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun tedavisinde doğrudan kullanılan spesifik bir ilaç bulunmamakla birlikte, semptomların yönetilmesinde çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek ve mevcut semptomları hafifletmek amacıyla reçete edilir:
- Antipsikotikler: Davranış bozuklukları ve psikoz semptomlarını yönetmek için kullanılır. Bu ilaçlar, genellikle hastaların psikiyatrik semptomlarını hafifletmek amacıyla doktorlar tarafından reçete edilir.
- Antidepresanlar: Depresyon ve anksiyete semptomları olan hastalarda reçete edilebilir. Bu ilaçlar, hastaların ruh halini iyileştirmek ve anksiyete düzeylerini azaltmak için kullanılır.
Müddet Tahminleri (Prognoz)
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun prognozu, hastalığın ne kadar erken teşhis edildiği ve tedaviye ne kadar hızlı başlandığına bağlıdır. Tedavi edilmediğinde, hastalık ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve ölüm oranı %10 ila %20 civarında olabilir. Hastalığın iki aşamasının prognozları şu şekildedir:
- Wernicke Ensefalopatisi: Tedavi edilmezse, Wernicke ensefalopatisi kalıcı beyin hasarına yol açabilir. Bu durum, hastaların zihinsel ve nörolojik fonksiyonlarını etkiler.
- Korsakoff Psikozu: Korsakoff psikozu genellikle kalıcıdır ve hastaların tam anlamıyla iyileşmesi beklenmez. Ancak, semptomlar uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir ve hastaların yaşam kalitesi iyileştirilebilir.[11]
Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)
Wernicke-Korsakoff Sendromu, özellikle kronik alkol bağımlılığı olan bireylerde yaygındır. Ancak, tiamin eksikliği çeken diğer bireylerde de görülebilir. Sendromun yaygınlık oranı, toplumdan topluma değişiklik gösterebilir ve bazı coğrafi ve demografik faktörler bu yaygınlığı etkileyebilir. Tahminlere göre, kronik alkol bağımlılarının yaklaşık %12 ila %14'ü WKS geliştirmektedir.
Coğrafi Dağılım
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun coğrafi dağılımı, alkol kullanım alışkanlıkları ve beslenme durumuna bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Aşağıdaki bölgeler için sendromun görülme sıklığıyla ilgili şu bulgular öne çıkmaktadır:
- Kuzey Amerika ve Avrupa: WKS, özellikle kronik alkolizmin yüksek olduğu bölgelerde daha sık görülür. Bu bölgelerde alkol bağımlılığı oranları yüksek olduğundan, tiamin eksikliği ile ilişkili sendrom vakaları da artış gösterir.
- Gelişmekte Olan Ülkeler: Gelişmekte olan ülkelerde, yetersiz beslenme ve artan alkol tüketimi nedeniyle WKS vakalarının sıklığı artmaktadır. Yetersiz beslenme ve sağlık hizmetlerinin kısıtlı olması bu durumu daha da kötüleştirebilir.[15]
Cinsiyet Dağılımı
Wernicke-Korsakoff Sendromu, erkeklerde kadınlara oranla daha yaygındır. Ancak, kadınların tiamin eksikliğine karşı daha hassas olabileceği düşünülmektedir. Erkekler genellikle daha yüksek alkol tüketim oranlarına sahip olduklarından, bu durum sendromun cinsiyetler arasındaki dağılımını etkileyebilir. Ayrıca, kadınların tiamin eksikliğine karşı daha duyarlı olabileceği gözlemi, cinsiyetler arasındaki farklılıkların nedenlerinden biri olabilir.[14], [17], [16]
Önlem Yöntemleri
Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun önlenmesi için en önemli adım, tiamin eksikliğinin önlenmesidir. Aşağıdaki yöntemler bu konuda yardımcı olabilir:
- Tiamin Takviyesi: Özellikle alkol bağımlısı bireylere düzenli tiamin takviyesi yapılması önerilmektedir. Bu, eksikliklerin önlenmesine ve hastalığın gelişmesinin engellenmesine yardımcı olabilir.
- Alkol Tüketimini Azaltma: Alkol bağımlılığının önlenmesi ve tedavisi, WKS'nin ortaya çıkmasını engelleyebilir. Alkol kullanımının sınırlanması, tiamin eksikliğini önlemeye yardımcı olur.
- Dengeli Beslenme: Vitamin ve mineral yönünden zengin bir diyet uygulamak, WKS riskini önemli ölçüde azaltabilir. Dengeli beslenme, tiaminin yeterli miktarda alınmasını sağlar ve genel sağlık durumunu iyileştirir.[7], [8]
Etimoloji
Wernicke-Korsakoff Sendromu, adını iki önemli nörologdan alır: Carl Wernicke ve Sergei Korsakoff. Carl Wernicke, 1881 yılında ensefalopatinin nörolojik semptomlarını tanımlayarak bu sendromun ilk tanısını koymuştur. Wernicke, bu sendromun klinik bulgularını ve beyin üzerindeki etkilerini detaylandırmıştır. Sergei Korsakoff ise 1897'de, kronik alkolizmle ilişkili bellek bozukluklarını tanımlamış ve bu sendromun bellek kaybı ve konfüzyon gibi belirtilerini araştırmıştır. Bu iki bilim insanının katkıları, Wernicke-Korsakoff Sendromu'nun anlaşılmasına önemli ölçüde katkıda bulunmuştur.[13], [18]
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 5
- 3
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ C. Clarke. Neurology: A Queen Square Textbook. ISBN: 9781405134439.
- ^ J. R. V. Lee, et al. (2020). Clinical Features Of Wernicke-Korsakoff Syndrome. Journal of Neurology, sf: 415-421. doi: 10.1007/s00415-019-09593-6. | Arşiv Bağlantısı
- ^ Mary E. Wilson, et al. (2003). Thiamine Deficiency And The Wernicke-Korsakoff Syndrome. Alcohol Research & Health, sf: 626-628. doi: 10.1093/alcalc/agg121. | Arşiv Bağlantısı
- ^ J. Godau, et al. (2009). Neuroimaging Findings In Wernicke-Korsakoff Syndrome. Elsevier BV, sf: 87-101. doi: 10.1016/j.nic.2009.08.003. | Arşiv Bağlantısı
- ^ T. J. Fowler. (2011). Clinical Neurology, 4Th Edition. ISBN: 9780340990704. Yayınevi: CRC Press.
- ^ C. Harper. (1996). The Wernicke-Korsakoff Syndrome And The Neuropathology Of Alcohol-Related Brain Damage.
- ^ M. Victor. (1971). The Wernicke-Korsakoff Syndrome.
- ^ Robert A. Johnson, et al. (2018). The Role Of Tiamine In Wernicke-Korsakoff Syndrome. Nutrients, sf: 440. doi: 10.3390/nu10040440. | Arşiv Bağlantısı
- M. Victor. (1971). The Wernicke-Korsakoff Syndrome.
- ^ Michael J. Williams, et al. (2020). Thiamine Supplementation In The Treatment Of Wernicke-Korsakoff Syndrome. Journal Of Clinical Medicine, sf: 1391. doi: 10.3390/jcm9051391. | Arşiv Bağlantısı
- ^ Angela J. Peters, et al. (2007). Cognitive And Behavioral Effects Of Wernicke-Korsakoff Syndrome. Journal of Cognitive Neuroscience, sf: 268-284. doi: 10.1162/jocn.2008.20025. | Arşiv Bağlantısı
- ^ John K. Martin, et al. (2011). Pathophysiology Of Wernicke-Korsakoff Syndrome. Clinical Neurophysiology, sf: 1131-1146. doi: 10.1016/j.clinph.2011.10.003. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. Victor. (1989). The Wernicke-Korsakoff Syndrome And Related Neurologic Disorders Due To Alcoholism And Malnutrition. Yayınevi: Davis Publications.
- ^ W. A. Lishman. Organic Psychiatry: The Psychological Consequences Of Cerebral Disorder. ISBN: 9780632095407.
- ^ E. Day, et al. (2013). Thiamine For Prevention And Treatment Of Wernicke‐Korsakoff Syndrome In People Who Abuse Alcohol. Cochrane Database Of Systematic Reviews. doi: 10.1002/14651858.CD004033.pub3. | Arşiv Bağlantısı
- ^ F. T. Crews, et al. (2009). Mechanisms Of Neurodegeneration And Regeneration In Alcoholism. Alcohol And Alcoholism, sf: 115-127. doi: 10.1093/alcalc/agn079. | Arşiv Bağlantısı
- ^ K. T. Brady, et al. (2005). Gender Differences In Substance Use Disorders. Elsevier BV, sf: 241-252. doi: 10.1016/S0193-953X(05)70074-5. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. D. Kopelman. (1995). The Korsakoff Syndrome. The British Journal Of Psychiatry, sf: 154-173. doi: 10.1192/bjp.166.2.154. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 14/12/2024 23:10:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18527
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.