Uzay Sondası Nedir? En Popüler Uzay Sondaları Hangileridir?
Robotik Uzay Araçları Ne İşe Yararlar ve Bugüne Kadar Neler Başardılar?
Uzay sondaları, içinde kimsenin bulunmadığı, uzayı ve genellikle diğer gezegenleri, asteroitleri, kuyruklu yıldızları ve diğer gök cisimlerini keşfetmek ve bilgi toplamak için üretilmiş robotik uzay araçlarıdır. Astronotlar bu zamana kadar Ay'ın ötesine gidememiş olsa da her geçen gün ilerleyen bilim sayesinde geliştirilen uzay sondaları sayesinde birçok gök cismi yakından incelenebilmiştir.
Uzay Sondalarının Özellikleri
Uzay sondaları genellikle iki ana kategoriye ayrılır:
- Gezginciler veya iniş araçları: Bu araçlar hedef cisimlerin yüzeyine indirilir ve doğrudan ölçüm ve analizler yaparlar. Örneğin, NASA'nın Mars'ta gönderdiği Curiosity ve Perseverance gibi Mars araçları bu kategoriye girer.
- Uçuş sondaları: Bu araçlar, genellikle hedeflerinin yanından geçerken veya onların yörüngesine girerek, hedefleri hakkında veri toplarlar. Voyager 1 ve 2, New Horizons ve Juno bu türdeki sondalara örnek verilebilir.
Her iki tür sondanın da amacı, evrenimizin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacak bilimsel veriler toplamaktır. Bu veriler genellikle çeşitli bilimsel cihazlar ve enstrümanlar tarafından toplanır ve Dünya'ya geri gönderilir. Bu enstrümanlar, her şeyi ölçebilen kameralar, radyometreler, spektrometreler, radarlar, magnetometreler ve daha fazlasını içerebilir.
Uzay sondalarını özel makineler yapan bazı özellikler sayesinde, bu makinelerle iletişim kurulabilir ve veri alışverişi sağlanabilir. Uzay sondalarında bulunan genel özellikler ise şunlardır:
- Fırlatma sonrasında hedef yörüngeye girebilmek için geliştirilmiş itme ve yönlendirme sistemleri.
- Güvenilir veriler elde etmek için kullanılan kameralar, radar sistemleri, termal sensörler ve manyetometreler. Bu cihazlar sayesinde uzay sondaları; gezegenlerin yüzeyi, basıncı ve sıcaklığı hakkında bilgiler edinebilir ve iletebilir.
- Toplanan bilgileri Dünya'ya iletmek için gerekli olan son derece hassas ve güçlü iletişim araçları.
Uzay Sondalarına Örnekler
Sputnik 1
4 Ekim 1957'de Sovyetler Birliği, "Sputnik 1" isimli sondayı fırlattı. Bu sonda aynı zamanda Dünya'nın ilk yapay uydusuydu. Bu fırlatma sayesinde, insanlık uzayda olmanın nasıl bir şey olduğunu anlamıştı. Sputnik 1'in fırlatılması ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki "Uzay Yarışlarının" başlamasına sebep oldu.
Mariner 2
Mariner programı California'da bulunan Jet Propulsion Laboratuvarı (JPL) tarafından düzenleniyordu. Venüs'ü keşfetmesi planlanan ilk sonda Mariner 1'di, fakat fırlatmadan sonra Mariner 1'in yörüngesinde bir sapma meydana geldi. Sonrasında sonda mühendisler tarafından imha edildi.
Mariner 2 ise 27 Ağustos 1962'de fırlatıldı ve Venüs'e yaklaşmaya başladı. Ancak Venüs'e yeterince yaklaştığı sırada güneş panelleri arızalandı ve ısınmaya başladı. Yine de bu ısınma sondanın görevini tamamlamasına engel olmadı. Mariner 2, 4 Aralık'ta, Venüs'ün 21.564 mil yakınından geçti ve topladığı bilgileri Dünya'ya iletti. Bu bilgiler arasında gezegenin sıcaklığı ve basıncı başta olmak üzere birçok bilgi bulunuyordu. Mariner 2, son kez 3 Ocak 1963'te veri iletimi yaptı.
Mariner 4
28 Kasım 1964'te fırlatılan Mariner 4 ise Mars'ın fotoğrafını çekmeyi başardı ve bir gezegenin fotoğrafını çeken ilk sonda oldu.
- Rusya'nın Ukrayna İşgali ve Sonrasında Gelen Yaptırımlar, Avrupa Uzay Ajansı'nın "Rosalind Franklin" Mars Rover Projesi'ni Erteleyecek!
- Uzay Geminizin Gövdesi Delinirse Nasıl Tamir Edersiniz? Uzayda Kaynaklı Birleştirme Uygulamalarının Kısa Tarihi...
- Arthur C. Clarke: Mümkün Olan ve Olmayan Şeylerin Sınırları...
Mariner 4, 15 Temmuz 1965'te Mars'a en yakın olduğu konuma ulaştı ve bu yaklaşmadan 40 dakika önce gezegenin fotoğrafını çekmeyi başardı. Bu sonda, sadece fotoğraf çekmekle yetinmedi, Mars'ın sıcaklığı ve yüzey basıncı gibi önemli bilgilerine ulaşmamızı sağladı. Çektiği görüntüleri Mars'a yaptığı en yakın yaklaşımdan bir gün sonra, yani 16 Temmuz 1965'te Dünya'ya gönderdi.
Mariner 9
30 Mayıs 1971'de fırlatılan bu sondanın ilk amacı, ilk üç ayda Mars'ın yüzeyinin haritasını %70 oranında çıkartmaktı. Fakat bir toz fırtınası nedeniyle çekilen fotoğraflar çok ayrıntılı olmadı. Mariner 9, Şubat 1972'de biri daha sonra Olympus Mons olarak adlandırılacak yaklaşık 20 volkan tespit etti. 11 Şubat 1972'de NASA, Mariner 9'un bütün hedeflerine ulaştığını söyledi. Sonda 27 Ekim 1972'de son kez veri iletti.
Voyager 1
Voyager 1, NASA'nın en uzun soluklu projesidir. 30 Mayıs 1971'de fırlatılan bu sonda hâlâ aktiftir. Voyager 1, an itibariyle Dünya'dan 22.3 milyar kilometre uzaktadır; yani ışığın Dünya'dan Voyager 1'e ulaşması 20 saat 40 dakika kadar sürmektedir. Voyager sondalarının önümüzdeki 10 yıla kadar veri göndermesi beklenmektedir. Voyager görevi hakkında daha detaylı bilgi almak için bu yazımızı okuyabilirsiniz.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Diğer Popüler Uzay Sondaları
Luna-1
2 Ocak 1959 yılında Sovyetler tarafından fırlatılan bu sonda, o zamanın hayallerinden olan Ay'a gitmek için tasarlanmıştı. Ancak Luna-1 Ay'a iniş yapamadı. Yine de Ay'ın 5995 km yakınından geçti ve Güneş yörüngesine giren ilk insan yapımı araç oldu.
Spirit
10 Haziran 2003 tarihinde, ABD tarafından Mars'ın yüzeyini incelemek için fırlatılmıştır. Bu görevin en heyecan verici yanlarından birisi, Mars yüzeyinde olası bir su varlığını incelemesidir. Yaklaşık 6 yıl boyunca bilim insanlarına veri akışı sağlayan bu sonda, Mars hakkında birçok yeni bilgi edinmemizi sağlamıştır.
Opportunity
8 Temmuz 2003 tarihinde, ABD tarafından yine Mars yüzeyini incelemek için gönderildi. Bu sonda ile Mars'ın en az bir bölgesinin uzun bir süre ıslak kaldığına ve bu bölgelerde mikrobiyal yaşamlar olacağına dair kanıtlar elde edildi. Ne yazık ki 2018 Haziran ayında Mars'ta gerçekleşen kum fırtınası nedeniyle iletişimi kesildi. Zaman zaman tekrar bağlantı kurulabilse de Oppurtunity'nin görevi 13 Şubat 2019 tarihinde resmi olarak son buldu.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 6
- 5
- 3
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- NASA, et al. Space Prob. (2 Mayıs 2010). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2023. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- G. Sparrow. Dakikalar İçinde Astronomi. ISBN: 978-625-6989-04-07. Yayınevi: Kronik. sf: 416.
- B. Ergül. Uzayda Bugün: İlk Yapay Uydu Olan Sputnik 1 Fırlatıldı (4 Ekim 1957). (4 Ekim 2023). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2023. Alındığı Yer: Kozmik Anafor | Arşiv Bağlantısı
- J. Uri. 60 Years Ago: Mariner 2 First To Explore Venus. (14 Mayıs 2023). Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2023. Alındığı Yer: NASA | Arşiv Bağlantısı
- A. Siddiqi. Mariner 4. Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2023. Alındığı Yer: NASA Solar System Exploration | Arşiv Bağlantısı
- A. Siddiqi. Mariner 9. Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2023. Alındığı Yer: NASA Solar System Exploration | Arşiv Bağlantısı
- A. Siddiqi. Voyager 1. Alındığı Tarih: 21 Mayıs 2023. Alındığı Yer: NASA Solar System Exploration | Arşiv Bağlantısı
- A. Siddiqi. Spirit. Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: NASA Solar System Exploration | Arşiv Bağlantısı
- NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL). Mars Exploration Rovers Opportunity Rover. Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) | Arşiv Bağlantısı
- A. Siddiqi. Opportunity. Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: NASA Solar System Exploration | Arşiv Bağlantısı
- R. V. Petrescu. (2019). Space Probes. Journal of Mechatronics and Robotics, sf: 43. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 19:18:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14651
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.