Tulyum
Tulyum Nedir? Özellikleri Nelerdir ve Nerelerde Kullanılır?
Özellikler
Tulyum, "Tm" ile sembolize edilen, atom numarası 69 olan kimyasal bir elementtir. Lantanid serisinin on üçüncü ve sondan üçüncü elementidir. Diğer lantanidler gibi, en yaygın oksidasyon durumu +3'tür. Ancak +2 oksidasyon durumu da neredeyse dolu olan 4f kabuğu tarafından stabilize edilerek gerçekleşebilir. Tulyumun ait olduğu kimyasal aileye, nadir toprak elementleri de denir. Bu isim yanıltıcıdır; çünkü aslında bu elemetin ailesi çok da nadir bulunmaz. Yalnızca, genellikle yeryüzünde birlikte bulunurlar ve bu nedenle birbirlerinden ayrılmaları çok zordur. Lantanid ismi ise, atom ağırlığı 57 olan lantandan gelir. Lantanid ailesi, periyodik tablodaki 6. sırayı oluşturur.
Fiziksel Özellikler
Tulyum, bıçakla kesilebilecek kadar yumuşak, gümüşi renkli bir metaldir. Hem dövülebilir hem de sünek bir metal olduğu için çalışması ve işlenmesi oldukça kolaydır. Erime noktası 1,550°C (2,820°F) ve kaynama noktası 1,727°C (3,141°F) olarak ölçülmüştür. Yoğunluğu santimetre küp başına 9.318 gramdır.
Kimyasal Özellikler
Tulyum havada nispeten kararlı halde bulunur. Yani havadaki oksijen veya diğer maddelerle kolayca reaksiyona giremez. Su ile yavaş, asitlerle hızlı bir şekilde reaksiyona girer.
Bulunma Sıklığı ve Üretimi
Tulyum bileşikleri, monazit, euxenite ve gadolinit gibi minerallerde diğer nadir toprak metallari ile birleşmiş bir şekilde oluşur. Monazit madenlerinde yaklaşık %0.007 oranında tulyum bulunur. Tulyum, lantanit elementlerinin en nadir olanıdır. Dünya kabuğunda bolluğunun milyonda yaklaşık 0,2 ile 1 parça olduğu tahmin edilmektedir. Bu orana rağmen bu onu gümüş, platin, cıva ve altından daha "popüler" yapar.
Uygulama ve Kullanım Alanları
Saf tulyum metalinin ve bileşiklerinin ticari kullanımı pek yaygın değildir. Bunun sebebi, çok nadir ve pahalı olması ve özelliklerinin kullanıma pek de uygun olmamasıdır. Genel olarak kimyasal araştırmalarda kullanılır. Tulyum, lazer oluşturmak için kullanılmıştır. Stabil tulyum (Tm-169) bir nükleer reaktörde bombalandığında, taşınabilir X-ışını cihazlarında bir radyasyon kaynağı olarak kullanılabilir. Ayrıca mikrodalga ekipmanında kullanılan ve "ferrit" adı verilen seramik manyetik malzemelerde kullanılabilr.
Tarihi
Tulyum ilk olarak 1879'da, İsveç Uppsala Üniversitesi'nde Per Teodor Cleve tarafından, oksit halinde izole edildi. Pek çok nadir toprak elementinin (lantanid) keşfi 1794 yılında itriyum ile başladı. Çünkü itriyum kimyasal olarak benzer elementlerle birleşik halde bulunuyordu. Aslında ilk kimyagerler, bu elementin varlığından haberdar değillerdi. 1843'te erbiyum ve terbiyum, itriyum aracılığıyla elde edildi. 1874'te ise Cleve, erbiyuma daha yakından bakmaya karar verdi. Bu esnada ise elbiyumun başka elementler de içerdiğini fark etti; çünkü atom ağırlığının geldiği kaynağa bağlı olarak bu elementin değişken olduğunu gözlemledi. 1879 yılında ise itriyumdan tulyum elde etmeyi başardı.[1]
1911'de Amerikalı kimyager Theodore William Richards, bu elementin saf bir örneğini elde etmek ve böylece atom ağırlığını tam olarak belirlemek için 15.000 adet tulyum bromatının yeniden kristalleştirmesi işlemini gerçekleştirdi.
Etimolojisi
Tulyum, İskandinavya'nın en eski adı olan Thule'den gelmektedir.
Önlem ve Güven
Tulyumun Sağlığa Etkileri
Çözünür tulyum tuzları, büyük miktarlarda alındığında hafif toksik olarak kabul edilir; ancak çözünür tuzlar, tamamen toksik değildir. Bu nedenle sağlığa etkileri yok denecek kadar azdır.
Tulyumun çevreye etkileri
Tulyum, bitkiler ve hayvanlar için çevresel bir tehdit oluşturmaz.
İlginç Bilgiler ve Diğer
Tulyum lazerleri, şu anda leke giderici bir tedavi olarak oldukça tercih edilen bir yöntemdir. Son zamanlarda tulyum lazerinin beyazlatma etkisi kullanılarak güzellik ve estetik sektöründe leke açıcı tedavi olarak kullanılmaktadır.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 7
- 3
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Royal Society of Chemistry. Thulium - Element Information, Properties And Uses | Periodic Table. Alındığı Tarih: 1 Şubat 2021. Alındığı Yer: Royal Society of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
- Lenntech. Thulium (Tm) - Chemical Properties, Health And Environmental Effects. Alındığı Tarih: 1 Şubat 2021. Alındığı Yer: Lenntech | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Element With The Atomic Number Of 69. (17 Mayıs 2001). Alındığı Tarih: 1 Şubat 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Encyclopedia Britannica. Thulium | Chemical Element. Alındığı Tarih: 1 Şubat 2021. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
- Chemistry Explained. Thulium, Chemical Element - Water, Uses, Elements, Metal, Number, Name, Symbol, Mass. Alındığı Tarih: 1 Şubat 2021. Alındığı Yer: Chemistry Explained | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/12/2024 23:28:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10071
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.