Periyodik Tablo Nedir?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Periyodik Tablo projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Periyodik Tablo projesinin amacı, bugüne kadar keşfedilmiş veya üretilmiş bütün elementleri, özelliklerini ve ne tür alanlarda kullanıldıklarını, eğitici ve kolay bir şekilde tanıtan, öğrenimi kolaylaştırıcı bir biçimde sunan, dinamik bir elementler tablosu halinde sergilemektir. Bu içerik için kullanılan kaynaklar, yazının sonunda gösterilmiştir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
Yazar
Sevcan Aslan
Editör
Dilan Emektar
yazarlarınca hazırlandı.
Bu yazı, Periyodik Cetvel ve Elementler yazı dizisinin 84. yazısıdır. Dizinin ilk yazısına gitmek için buraya, dizideki tüm yazıları görmek için buraya tıklayınız. Yazı dizileri, EA Akademi'nin bir parçasıdır.
Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için giriş yapın veya kayıt olun.
- İngilizce İsim Bismuth
- Sembol Bi
- Atom Numarası 83
- Grup 15
- Periyot 6
- Oda Sıcaklığında Faz Katı
- Elektron Konfigürasyonu 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d10 5p6 6s2 4f14 5d10 6p3
- Semantik Elektron Konfigürasyonu [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p3
- Atom Kütlesi 208.980401 Da (0.00001000 Da)
- Blok p
- Kategori Geçiş sonrası metali
- Görünüm Parlak silver
- Atomik Yarıçap 160 pm
- Kaynama Sıcaklığı 1837 K
- Erime Sıcaklığı 544.7 K
- Yoğunluk (Oda Sıcaklığında) 9.78 g/cm3
- Dünya Kabuğunda 8.5×10−9 kg/kg
- Şehir Toprağında 0.0011 kg/kg
- Meteoritlerde 0.0000069 %
- Deniz Suyunda 2×10−11 kg/L
- İnsan Vücudunda 0.0000007 %
- Güneş'te silisyuma göre mol oranı
- Güneş Sistemi'nde 1.4×10−7 silisyuma göre mol oranı
- Kayma (Shear) Modülü 12 GPa
- Esneklik (Bulk) Modülü 31 GPa
- Poisson Oranı 0.33
- Young Modülü 32 GPa
- Keşfedildiği Ülke
- Keşfeden/Gözleyen ve Keşif/Gözlem Yılı Cabir külliyatı, MS 1000'den önce
- İzole Eden ve İzolasyon Yılı Ortadoğu, MS 1000'den önce
- Bu yazı, Evrim Ağacı'nın kimyasal elementlere dair bilgileri barındıran Periyodik Cetvel projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
Özellikler
Bizmut, "Bi" sembolü ile gösterilen ve atom numarası 83 olan kimyasal bir elementtir. Bizmut, nitrojen grubundaki (15. grup) elementler arasında en yüksek metalik özellik gösteren ve en az miktarda bulunabilen elementtir. Elemental bizmut, doğal olarak çıkarılabilir olsa da sülfit ve oksit halleri daha sık kullanılmakta olup, bu formdayken daha çok ticari amaçlarla kullanılır. Bizmut; sert, kırılgan, parlak ve kristal yapıda bir elemettir.
Fiziksel Özellikler
Parlak bir yüzey ve sarımsı veya pembemsi bir renk tonuna sahip yumuşak, gümüşi bir metal olan bizmut, yapı olarak kırılgandır ve oda sıcaklığında işlenemez. Erime noktası 271°C (520°F) ve kaynama noktası 1.560°C (2.480°F) olarak belirlenmiştir. Yoğunluğu, santimetre küp başına 9.78 gramdır. Çoğu malzeme katılaştıkça büzülür; fakat bizmut katılaştıkça genişler. Çok az element bizmut gibi davranır. Bu özelliği sayesinde bizmut, tip metal üretiminde kullanılabilir hale gelmiştir.
Kimyasal Özellikler
Bizmut, oda sıcaklığında oksijen ile yavaşça tepkimeye girer. Daha yüksek sıcaklıklarda metal yanarak bizmut oksit oluşturur. Bu tepkimeden oluşan bizmut oksit (Bi2O3) metale pembemsi veya sarımsı bir renk verir. Ayrıca bizmut çoğu asitle reaksiyona girer.
Bulunma Sıklığı ve Üretimi
Yer kabuğundaki bizmut bolluğunun milyonda yaklaşık 0,2 parça olduğu tahmin edilir ve bu da onu nispeten nadir bir element yapar. Bizmut, yeryüzünde nadiren saf bir metal olarak bulunur. Bileşikleri genellikle kurşun, gümüş, altın ve kobalt gibi diğer metallerin madenlerinde birlikte bulunur. Bizmutun en önemli minerali, bizmut sülfit (Bi2S3) olarak da bilinen bizmutinittir. Dünyadaki en büyük bizmut üreticileri Meksika, Peru, Çin, Belçika ve Japonya'dır.
Uygulama ve Kullanım Alanları
Bizmut metali kırılgandır ve bu nedenle kullanılabilmesi için genellikle diğer metallerle karıştırılır. Kalay veya kadmiyum içeren alaşımları düşük erime noktalarına sahiptir ve yangın dedektörleri ve söndürücüler, elektrikli sigortalar ve lehimlerde kullanılır.
Bizmut oksit, kozmetikler ve boyalar için sarı pigment olarak kullanılırken, bizmut (III) klorür oksit (BiClO) kozmetiklere inci etkisi verir.
Tarihi
Bizmut, MS 1400 civarında adı bilinmeyen bir simyacı tarafından keşfedilmiştir. İlk olarak, matbaalarda kullanılmak üzere "dökme tip" olarak kurşunla alaşımlanmıştır ve genellikle de bu formda kullanılır. Bu sayede, nispeten düşük sıcaklıkta eritilerek çalışılması kolay bir element haline gelir. 1500'lerin başında Georgius Agricola ve 1700'lerin başlarında Caspar Neuman, bu elementin tamamen farklı bir metal olduğunu "tahmin etse" de Claude-François Geoffroy'un çalışmaları sayesinde 1753'te bizmutun bir element olduğu kanıtlanmıştır.
Etimolojisi
Bizmut, 'Weisse Masse'nin (Almanca beyaz kütle) bozulması anlamına gelen "Bisemutum" sözcüğünden gelmektedir.
Önlem ve Güven
Bizmutun Sağlığa Etkileri
Bizmut ve tuzları böbrek hasarına neden olabilir; ancak bu hasarın derecesi genellikle hafiftir. Büyük dozlarda alındığında ise ölümcül olabilir. Bizmutun vücuda geçebilme şekilleri yutma, soluma ve cilt yoluyladır. Bu yollarla bizmuta maruz kalındığında aşağıdaki gibi etkiler oluşur:
- Soluma: Solunum yolu tahrişine neden olan rahatsız edici bir toz olarak solunum yoluna girer. Kötü nefes, metalik tat ve diş eti iltihabına neden olabilir.
- Yutma: Bizmut sülfit birikimine bağlı olarak mide bulantısı, iştahsızlık ve kilo kaybı, halsizlik, albüminüri, ishal, cilt reaksiyonları, stomatit, baş ağrısı, ateş, uykusuzluk, depresyon, romatizmal ağrı ve diş etlerinde siyah çizgi oluşturabilir.
- Cilt: Tahrişe neden olabilir.
- Gözler: Tahrişe neden olabilir.
Bizmutun Çevresel Etkileri
Bizmut metali toksik olarak kabul edilmez ve çevreye minimum tehdit oluşturur. Bizmut bileşikleri genellikle çok düşük çözünürlüğe sahiptirler; ancak çevrelerindeki etkileri ile ilgili sınırlı bilgi olduğundan dikkatli kullanılmalıdır.
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Sorular
- Homo sapiensin doğadaki üreme yaşı kaçtır?
- Planck sabiti nasıl elde edilmiştir?
- Neden farklı bir dille konuşurken düşünce sistemim de değişiyor?
-
![Muhteşem!]()
0
-
![Tebrikler!]()
0
-
![Bilim Budur!]()
0
-
![Mmm... Çok sapyoseksüel!]()
0
-
![Güldürdü]()
0
-
![İnanılmaz]()
0
-
![Umut Verici!]()
0
-
![Merak Uyandırıcı!]()
0
-
![Üzücü!]()
0
-
![Grrr... *@$#]()
0
-
![İğrenç!]()
0
-
![Korkutucu!]()
0
- Chemistry Explained. Bismuth, Chemical Element. Alındığı Tarih: 29 Ocak 2021. Alındığı Yer: Chemistry Explained | Arşiv Bağlantısı
- Encyclopedia Britannica. Bismuth. Alındığı Tarih: 29 Ocak 2021. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
- Royal Society of Chemistry. Bismuth. Alındığı Tarih: 29 Ocak 2021. Alındığı Yer: Royal Society of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Chemical Element With Symbol Bi And Atomic Number 83. (17 Mayıs 2001). Alındığı Tarih: 29 Ocak 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Lenntech. Bismuth - (Bi) - Chemical Properties, Health And Environmental Effects. Alındığı Tarih: 29 Ocak 2021. Alındığı Yer: Lenntech | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 15/04/2021 02:52:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10057
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
