Periyodik Tablo Nedir?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Periyodik Tablo projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Periyodik Tablo projesinin amacı, bugüne kadar keşfedilmiş veya üretilmiş bütün elementleri, özelliklerini ve ne tür alanlarda kullanıldıklarını, eğitici ve kolay bir şekilde tanıtan, öğrenimi kolaylaştırıcı bir biçimde sunan, dinamik bir elementler tablosu halinde sergilemektir. Bu içerik için kullanılan kaynaklar, yazının sonunda gösterilmiştir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
Yazar
Cansu Yazıcı
Editör
Çağrı Mert Bakırcı
yazarlarınca hazırlandı.
- İngilizce İsim Thorium
- Sembol Th
- Atom Numarası 90
- Grup N/A
- Periyot 7
- Oda Sıcaklığında Faz Katı
- Elektron Konfigürasyonu 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d10 5p6 6s2 4f14 5d10 6p6 7s2 6d2
- Semantik Elektron Konfigürasyonu [Rn] 6d2 7s2
- Atom Kütlesi 232.03774 Da (0.00040000 Da)
- Blok d
- Kategori Aktinit
- Görünüm Gümüşümsü, sıklıkla siyah lekeli
- Atomik Yarıçap 180 pm
- Kaynama Sıcaklığı 5061 K
- Erime Sıcaklığı 2023 K
- Yoğunluk (Oda Sıcaklığında) 11.724 g/cm3
- Dünya Kabuğunda 9.6×10−6 kg/kg
- Şehir Toprağında kg/kg
- Meteoritlerde 0.0000039 %
- Deniz Suyunda 1×10−12 kg/L
- İnsan Vücudunda 0.0000001 %
- Güneş'te 5.0×10−8 silisyuma göre mol oranı
- Güneş Sistemi'nde 4.5×10−8 silisyuma göre mol oranı
- Kayma (Shear) Modülü 31 GPa
- Esneklik (Bulk) Modülü 54 GPa
- Poisson Oranı 0.27
- Young Modülü 79 GPa
- Keşfedildiği Ülke İsveç
- Keşfeden/Gözleyen ve Keşif/Gözlem Yılı J. Berzelius, 1829
- İzole Eden ve İzolasyon Yılı D. Lely, Jr. ve L. Hamburger, 1914
- Bu yazı, Evrim Ağacı'nın kimyasal elementlere dair bilgileri barındıran Periyodik Cetvel projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
Özellikler
Toryum, "Th" sembolü ile gösterilen kimyasal elementtir. Periyodik cetvelin 7. periyodunun aktinitler grubunda yer almaktadır. Atom numarası 90 ve atom ağırlığı ise 232.0377 olarak bilinmektedir. Erime noktası 2023 K (1750 °C veya 3182 °F) ve kaynama noktası ise 5061 K (4788 °C veya 8650 °F) olarak ölçülmüştür. Oda sıcaklığında katı fazda bulunmaktadır.[1]Toryum gümüşümsü, parlak ve radyoaktif bir elementtir. Toryum elementi, neredeyse tüm bileşiklerinde +4 oksidasyon durumu sergilemektedir. Toryum tozu piroforiktir (havada kendiliğinden tutuşur).
Bulunma Sıklığı ve Üretimi
Gelecek için heyecan verici bir araştırma, nükleer reaktörlere toryum ile yakıt sağlamayı amaçlamaktadır. ABD ve Hindistan dahil birçok ülkede toryum yakıt araştırmaları devam etmektedir. Toryum, bir nükleer güç kaynağıdır. Yer kabuğunda bulunan minerallerde ki toryumda, birleşik halde bulunan uranyum ve fosil yakıt kaynaklarından daha fazla kullanılmayan enerji vardır.[1] Toryum; doğal olarak torit, uranotorit, toryanit mineralleri olarak bulunur. Titanit, gadolinit ve betafit minerallerinde de önemli miktarlarda bulunur. Dünya toryum üretimi yılda 30.000 tonu aşmaktadır.
Uygulama ve Kullanım Alanları
Toryum; magnezyumu güçlendirmek, tungsten teli elektrikli ekipmanlarda kaplamak, elektrik lambalarında, yüksek sıcaklık potalarında, camlarda, kamera ve bilimsel alet lenslerinde tungsten tanecik boyutunu kontrol etmek için kullanılır ve bir nükleer güç kaynağıdır.[2] Toryum-magnezyum alaşımları, havacılık endüstrisinde uçak motorları için kullanılmaktadır. Bu alaşımlar hafiftir ve yüksek sıcaklıklarda mükemmel mukavemet ve sürünme direncine sahiptir. Toryum, ampullerdeki tungsten filamanlarını kaplamak için kullanılır. Radyoaktivitesiyle ilişkili doğal tehlikeler fark edilene kadar, toryum ve bileşikleri, en iyi bilinenleri gaz mantolarında ve diş macununda olan bazı önemli perakende kullanımları da bulunmaktadır. Uranyum gibi, toryum da nükleer yakıt kaynağı olabilir. Toryum, plütonyum üretmeden bir nükleer reaktörde yakılabilir.
Tarihi
Toryum, Norveç'in Brevik kentine yakın bir adada bulunan Hans Esmark'tan alışılmadık bir siyah mineral örneği aldıktan sonra 1828'de Stockholm, İsveç'te Jöns Jacob Berzelius tarafından keşfedildi. Mineral; demir, manganez, kurşun, kalay ve uranyum gibi çok sayıda bilinen element ve Berzelius'un tanımlayamadığı başka bir madde içeriyordu. Analizlerl sonucu, toritin %57.91'inin toryum adını verdiği yeni elementin bir oksidi olduğunu gösterdi. Berzelius toryum metalini izole etmek için en etkili yöntemin toryum klorürü potasyumla reaksiyona sokarak potasyum klorür ve toryum elde etmek olduğunu buldu. Ayrıca toryumun 1898'de Gerhard Schmidt tarafından radyoaktif olduğu keşfedildi. Marie Curie de aynı yıl buna bağımsız olarak radyoaktif olduğunu buldu. Yüksek saflıkta toryum metali üretmek için 1925 yılında Anton Eduard van Arkel ve Jan Hendrik de Boer tarafından bir yöntem keşfedildi.[3]
Etimolojisi
Toryum, İskandinav savaş tanrısı Thor'un adını almıştır.[4]
Önlem ve Güven
İnsanlar her zaman hava, yiyecek ve su yoluyla küçük miktarlarda toryuma maruz kalacaklardır; çünkü dünyanın hemen hemen her yerinde toryum elementi bulunmaktadır. Tüm insanlar yiyecek veya içme suyu yoluyla bir miktar toryum alırlar; ama havadaki miktarlar o kadar küçüktür ki, özellikle toryum konsantrasyonunun yüksek olduğu yerler haricinde hava yoluyla alım genellikle göz ardı edilebilir. Kontrolsüz büyük miktarlarda toryum, toryumun uygun prosedürlere göre bertaraf edilmediği tehlikeli atık sahalarının yakınında bulunabilir.
Madencilik, değirmencilik veya toryum endüstrilerinde veya laboratuvarlarda çalışan kişiler, doğal toryuma normalden daha fazla maruz kalabilmektedirler. Yüksek oranda toryuma maruz kalan insanlar yıllar sonra akciğer hastalıkları, akciğer ve pankreas kanseri olma ihtimalleri vardır. Toryum, genetik materyalleri değiştirme yeteneğine sahiptir. Özel röntgen filmleri için toryum enjekte edilen kişilerde karaciğer hastalığı gelişebilir. Toryum, radyoaktiftir ve kemiklerde depolanabilir. Çok yüksek miktarlarda toryum solumak ölümcül olabilir. İnsanlar, yüksek miktarda bu elemente maruz kaldığında bu metalin zehirlenmesinden öleceklerdir.[1]
İlginç Bilgiler ve Diğer
- Sıvı haldeyken toryum, erime ve kaynama noktaları arasında yaklaşık 5.500°F (3.000°C ) ile diğer tüm elementlerden daha büyük bir sıcaklık aralığına sahiptir.
- Toryum, süpernovaların çekirdeklerinde yaratılır ve ardından patlamalar sırasında galaksiye dağılır.
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Sorular
- Çok yakınım olmayan kişilerin yanında heyecanlanıyorum ve geriliyorum bu durumu nasıl aşarım?
- Covıd-19 aşıları anormal kan pıhtılaşmasına (tromboz) neden olur mu?
- Turkovac aşısı güvenilir mi?
-
![Korkutucu!]()
1
-
![Muhteşem!]()
0
-
![Tebrikler!]()
0
-
![Bilim Budur!]()
0
-
![Mmm... Çok sapyoseksüel!]()
0
-
![Güldürdü]()
0
-
![İnanılmaz]()
0
-
![Umut Verici!]()
0
-
![Merak Uyandırıcı!]()
0
-
![Üzücü!]()
0
-
![Grrr... *@$#]()
0
-
![İğrenç!]()
0
- ^ a b c Lenntech. Thorium (Th) - Chemical Properties, Health And Environmental Effects. Alındığı Tarih: 06 Şubat 2021. Alındığı Yer: Lenntech. | Arşiv Bağlantısı
- ^ R. Ross. Facts About Thorium. (01 Mart 2017). Alındığı Tarih: 06 Şubat 2021. Alındığı Yer: livescience.com | Arşiv Bağlantısı
- ^ Chemicool. Attention Required! | Cloudflare. Alındığı Tarih: 06 Şubat 2021. Alındığı Yer: Chemicool | Arşiv Bağlantısı
- ^ Royal Society of Chemistry. Thorium - Element Information, Properties And Uses | Periodic Table. Alındığı Tarih: 06 Şubat 2021. Alındığı Yer: Royal Society of Chemistry | Arşiv Bağlantısı
- JLAB Science Education. It's Elemental - The Element Thorium. Alındığı Tarih: 06 Şubat 2021. Alındığı Yer: JLAB Science Education | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/07/2021 09:11:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10105
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
