Psikanalitik Teori çerçevesinde bilinç öncesi (veya "önbilinç"), bilinçten hemen önce gelen kısımdır. Bilinç öncesi, bilinçdışı ve bilinçli durumlar arasında yer alan zihinsel "tabakayı" ifade eder ve bilişsel mimari içindeki bilgi akışına ilişkin incelikli bir bakış açısı sunar. Psikanalitik Teori'ye göre düşünceler, belirli bir anda bilinçsiz olduklarında ancak bastırılmadıklarında, "bilinç öncesi" dönemdedir. Bu nedenle, Sigmund Freud tarafından Josef Breuer'e atfedilen bir ifadeyle, önbilinçteki düşünceler hatırlanmaya müsaittir ve kolayca "bilinçli hale gelebilirler".

Günümüzde bu tip konuları bilimsel perspektiften inceleyen bilişsel psikoloji, bir disiplin olarak zihinsel işleyişin gizemlerini çözmek için bilinçli ve bilinçsiz süreçlerin alanlarını araştıran, nöroloji ile iç içe olan psikolojinin bir alanıdır. Önbilinç kavramı da bu araştırma ortamında çok önemli bir konuma sahiptir. Bilişsel psikoloji bağlamında bilinç öncesi süreçler; şu anda bilinçli farkındalığın odak noktasında olmasa da nispeten kolaylıkla erişilebilen düşünceleri, anıları ve uyaranları kapsar. Bu eşik alanı, bilginin bilinçdışı rezervuardan bilincin ön saflarına aktarılmasının altında yatan mekanizmaları açıklamaya çalışan araştırmacılarla birlikte, bilimsel araştırmaların odak noktası haline gelmiştir.

İnsanlık tarihi savaşların, doğal afetlerin ve kitlesel ölümlerin gölgesinde şekillenerek sayısız trajik olaya sahne olmuştur. Bu olaylar yalnızca bireylerin hayatlarını değil, aynı zamanda toplumların sosyal dokusunu, kültürel yapısını ve tarihsel süreçlerini de geri dönüşü olmayan bir biçimde pek çok açıdan değiştirmiştir. Tüm bu trajedilerden geriye kalan tek tanıklar, geçmişin izlerini bugüne taşıyan ve bize döneminin ruhunu hissettiren sessiz tanıklar olan iskeletlerdir. İskeletler, bir zamanlar var olmuş hayatların, yaşanmışlıkların ve bir halkın tarihinin biyolojik bir arşivini taşır; başka bir deyişle geçmişin sesi, insanlık tarihine dair saklı kalmış pek çok gerçeği ortaya koyan birer belge niteliğindedir.

Adlî antropoloji, işte bu biyolojik arşivlerin sırlarını çözme görevini üstlenen bir bilim dalıdır. İnsan iskeletleri üzerinden, bireyin biyolojik kimliğini, yaşadığı dönemin izlerini ve yaşamına dair detayları gün yüzüne çıkarmak adlî antropolojinin en temel amacıdır. Her bir iskelet kalıntısı, geçmişin kesitlerini sunan bir nevi bulmaca parçasıdır; bu parça doğru şekilde çözülerse bir kişinin cinsiyetinden yaşına, boy uzunluğundan karşılaştığı hastalıklara, hatta yaşamı boyunca geçirdiği travmalar ve ölüm şekline kadar pek çok bilgiyi gün ışığına çıkarabilme potansiyelindedir.

Metafizik, günümüzde felsefedeki anlamından farklı imalara sahip olan bir terim. Günlük hayatta metafizik denince pek çok insanın aklına gelen ilk şeyin fizikötesi, doğaüstü, mistik, okültist, ‘uçuk kaçık’ şeyler olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle felsefeyle ilgilenen biri metafizik çalıştığını söylediği zaman birbirine zıt iki tür tepki geldiğini görüyoruz. Ya bu kişinin saçma sapan şeylerle uğraştığı, bir tür bilim karşıtı olduğu ve ‘uçuk’ bir takım inançlara sahip olduğu düşünülüyor; ya da metafiziğin gündelik hayattaki anlamına sıcak bakan insanlar bu kişiyi ‘kendilerinden biri olduğu’ düşünülüyor.

Ancak felsefedeki anlamıyla metafizik böyle bir şey değil. Burada metafizik teriminin gündelik kullanımının yanlış olduğunu ve felsefedeki kullanımının doğru olduğunu söylemek istemiyoruz. Sadece bu yazıda kastettiğimiz anlamıyla metafiziğin farklı bir şey olduğunu söylüyoruz. Ancak kastettiğimiz şey bir metafizikçinin doğaüstü inançlarının olamayacağı ya da bilim karşıtlığı yapamayacağı da değil. Kastettiğimiz şey, bunların felsefedeki anlamıyla metafiziğin asli unsurları olmadıkları...