Bu yazımızda, sizleri ve çocuklarımızı, her evde bulunabilen ve birkaç basit malzemeyle yapılabilen birbirinden harika 7 adet deneyle tanıştırmak istiyoruz. Deneyleri yaparken sizin ve çocuklarınızın beraber kaliteli vakit geçireceğinizi ve ayrıca onların bazı temel bilimsel gerçekleri keyifle öğreneceklerini garanti ediyoruz. Gelin bu mutluluk ve eğlence zincirimize yeni halkalar ekleyelim ve bu gönderimizi mümkün olduğunca başkalarıyla paylaşalım ki evlerimiz ve okullarımız bilimle şenlensin!

Bu içeriği, okurlarımız tarafından çocuklar ve aileler için hazırlanmış özel bir PDF dosyası olarak indirmek, dağıtmak ve paylaşmak için buraya tıklayın.

Günümüzde tıp doktorluğunun en saygın dallarından birisi kuşkusuz cerrahlıktır. Öte yandan klasik halk zanaatinin en önemli parçalarından birisi berberliktir. Peki bundan birkaç asır önce, bu ikisinin aynı meslek olduğunu biliyor muydunuz?

Berber-cerrahlık, kökenleri 13. yüzyıla kadar takip edilebilen bir meslektir. Bu dönemde şehirler henüz oldukça küçüktü ve birçok "popülasyon merkezi"nin kendisine ait bir hekimi ve hamamı ("banyo evi") bulunuyordu. İşte berber-cerrahlar, bu mini-şehirlerde görevlerini icra eden, hem saç ve sakal kesip, peruk takımı gibi kozmetik prosedürleri uygulayan, hem de kırık-çıkık düzeltme, ot-temelli tedaviler uygulama, kanama durdurma, diş çekimi, katarakt temizleme, kangrenli uzuvlara ampütasyon gibi çeşitli cerrahi operasyonları gerçekleştiren uzmanlardı. Ayrıca kupalama ve sülük tedavisi gibi sahtebilim uygulamaları da bu dönemde berber-cerrahlar tarafından uygulanıyordu. Bu kişilere "uzman" diyoruz; çünkü berber-cerrah olmak için bir kişinin 7 yılı bulabilen süreler boyunca çıraklık yapması gerekiyordu. Bu, birçok diğer meslekten daha uzun bir eğitim dönemi demektir.

Bugün, evrenin genişlediğini bilebilecek, hatta bu genişlemenin miktarını oldukça az bir hata payıyla ölçebilecek kadar bilgi sahibiyiz. Gözlemlerimizle doğruladığımız bu genişleme, aynı zamanda teorik birçok fikrin ortaya çıkmasını, mevcut bir kısmının elenmesini, bir kısmının da güçlenmesini sağlıyor. Evet, evren gerçekten de genişliyor, üstelik bu genişlemenin hızlandığını düşünmek için oldukça haklı gerekçelerimiz de var. Fakat evren gerçekte nasıl genişliyor, bu durum bizi nasıl etkiliyor?

Evrenin genişleme hızını Hubble sabiti adını verdiğimiz bir parametre ile ifade ediyoruz. Bu parametre bize, 1 megaparsek uzaklıkta olan bir cismin, evrenin genişlemesinden ötürü ne kadar hızla uzaklaşacağını söylüyor. Aslında o cisim tamamen hareketsiz olsa dahi, genişleyen evren, gerilen bir lastik bantın üzerindeki iki noktayı birbirinden ayırdığı gibi, bizi de birbirimizden ayırıyor. Fakat bu durum, yalnızca çok uzak gök cisimleri, hatta galaksi kümeleri için geçerli.

İnsanların beslenmesindeki başlıca evrimsel değişikliklerden ilki, en az 2,6 milyon yıl önce büyük hayvanların et ve kemik iliklerini menülerine dahil etmeleriydi.

İlk insansıların beslenme biçimi muhtemelen günümüz şempanzelerininkine benziyordu: çok miktarda meyve, yaprak, çiçek, ağaç kabuğu, böcek ve et içeren hem otçul hem de etçil bir beslenme düzenine sahiplerdi (örneğin Andrews & Martin 1991; Milton 1999; Watts 2008). Diş morfolojisi ve dişlerin mikro düzeyde aşınması ile ilgili çalışmaların gösterdiğine göre bazı insansıların yedikleri şeyler arasında tohumlar ve sert kabuklu yemişler gibi sert gıda maddeleri ile kökler ve yumru kökler gibi yer altı depolama organları bulunabilirdi (Jolly 1970; Peters & O'Brien 1981; Teaford & Ungar 2000; Luca ve ark. 2010). İnsansıların yedikleri şeyler en az 2,6 milyon yıl öncesinden itibaren belirgin şekilde genişlemeye başladı; bazıları yiyecekleri arasına küçüklerinden büyüklerine kadar her çeşit hayvanın et ve iliğini dahil etmeye başladılar. Bu çarpıcı değişimin kanıtlarını 5N1K sorularını sorarak inceleyelim: Ne zaman, Nerede, Kim, Ne, Niçin ve Nasıl?

Pensilvanya Eyalet Üniversitesi'nden bilim insanları tarafından yürütülen yeni bir araştırmaya göre, New York şehrinin Staten Adası'nda yaşayan bazı beyaz kuyruklu geyikler, SARS-CoV-2 virüsünün varyantı olan Omicron ile aktif olarak enfekte haldeler. Pensilvanya Eyalet Üniversitesi'nde biyoloji doçenti olan ve bioRxiv'de yayınlanan ön baskının baş yazarı Kurt Vandegrift şunları söylüyor:^[1]

2021 sonbaharında, Suresh Kuchipudi (Huck Gelişen Bulaşıcı Hastalıklar Başkanı ve Pensilvanya Eyalet Üniversitesi veterinerlik ve biyomedikal bilimler klinik profesörü), Vandegrift ve Vivek Kapur'un (Huck Küresel Sağlık’ta Seçkin Başkan ve Pensilvanya Eyalet Üniversitesi Hayvan Bilimleri Bölümü profesörü) da içerisinde bulunduğu bir takıma önderlik etti. Takım, Iowa genelinde örneklenen beyaz kuyruklu geyiklerin %80'inin SARS-CoV-2 için pozitif sonuç verdiğini buldular. Bu sonuç, serbest yaşayan türlerde SARS-CoV-2 virüsünün bulunduğunun doğrudan ilk kanıtıydı.

Hepimiz T.rex'in bir 4x4 içerisinde olan Jeff Goldblum'u kovaladığı sahneyi Jurassic Park'tan hatırlarız. Fakat son yapılan bir araştırmaya göre T.rex'in o hızlara ulaşmasını bırakın, koşması bile mümkün olmayabilir!

Yıllardır bilim insanları, büyük theropodların koşma çeşitlerini araştırıyor. Ancak bu çalışma iki ayrı metod ile hazırlandığı için bilimsel olarak oldukça tutarlıdır. William Sellers'a göre;

Büyük gıda şirketleri ve yatırımcılar, Ozempic ve diğer benzer kilo verme ilaçlarının milyonlarca insana ulaşmasını, Amerika'nın diyet endüstrisini altüst etmesini ve tüketicilerin nasıl besleneceği konusunda yeni sorular ortaya çıkarmasını sessizlikle izliyorlar.

Campbell Soup'tan Conagra Brands'e gıda üreticilerinin yöneticileri, ekiplerin tüketici davranışlarını değerlendirmeye ve bu davranışlara nasıl karşılık vereceklerine dair beyin fırtınası yapmaya başlamasıyla birlikte yatırımcılardan ilaçların potansiyel etkisi hakkında sorular almaya başladıklarını söyledi.

Ülkemizdeki çınar ağaçlarında, Amerika kıtası kaynaklı bir kanser türü (Ceratocystis fimbriata var Platani) görülemektedir.

Bu hastalığın teşhisi ve sonrasında yapılması gerekenler çok önemlidir. Kuruyan, çöken çınar ağaçlarının gövde ve kökleri detaylı incelenmeli, kesilmesi gerekiyorsa yerin 20 cm altında kesilmeli ve kalan yüzey macunlanmalı, köklerinin ölmesi sağlanmalı, kesilen kısımlar en kısa zamanda imha edilmeli, kesme ile oluşan talaşın uçuşması önlenmeli, bu işlemlerin yağışsız, rüzgarsız kış günleri yapılması gerekmektedir. Ve yerine asla ÇINAR ağacı dikilmemeli, yurt dışından ağaç alınması aşamasında bir kez daha düşünülmelidir; diye özetlenebilir.