Yüzümüz tam simetrik değil peki ama neden simetriğe yakın bi şekilde evrimleşmeye ihtiyaç duymuştur? Ya da neden ağzımız yüzümüz düzgün olmaya (güzelleşmeye) evrilmiştir?
Simetri, canlılara avantaj sağlayan bir özelliktir, ancak bu kesinlikle genellenemez. Örneğin deniz tabanında bulunan süngerler (Porifera filumu) tamamen asimetriktir ve hiçbir simetriye rastlanmaz.Ayrıca Uca pugnax isimli bir yengeç türünün bir kıskacı diğerinden onlarca kat büyüktür.Denizgergedanlarının bir boynuzu aşırı uzunken, diğeri çok kısa kalabilir.En ilginç örneklerden biri yassı balık denen bir türdür. Bu tür, deniz tabanında yaşar ve gözleri asimetrik olarak evrimleşmiştir. Normalde bir vatoz gibi düşünebilirsiniz, vatozda gözler kafanın iki yanındadır. Bu hayvan da benzer şekilde hareket etmesine rağmen, bir göz yukarıya kayıp kocaman olmuştur; diğeri aşağıya kayıp küçük kalmıştır. Bunun sebebi avcıların hep üst taraftan gelmesi, alt tarafta ise besinlerin bulunması ve yassı balığın küçük bir gözle bile görülebilecek besinlerle beslenmesidir.Benzer şekilde pek çok baykuşun kulakları asimetriktir.Ayrıca dış görünüşümüz simetrik olsa bile, iç organlarımız kesin bir asimetriye sahiptir: kalp soldadır, akciğerler asimetriktir, karaciğer, dalak, bağırsaklar, bunların hepsi asimetriktir.
Simetri, temel olarak hayvana avantaj sağlar, çünkü genellikle doğada bir tehlikenin veya avın sağda veya solda olması ihtimali, yukarıda veya aşağıda olma ihtimali büyük oranlarda aynıdır. Bu sebeple simetrik canlılar evrimleşmiştir. Ayrıca, bazı fiziksel yasalardan ötürü de simetri avantaj sağlayabilir: Örneğin asimetrik bir çita, yeterince hızlı koşamayabilir veya kartal yeterince etkili uçamayabilir (bkz: hava sürtünmesi, moment gibi kavramlar).
Ancak kimi zaman doğa, çevresel etkenler altında simetriyi bozabilir zaten tam bir simetriye sahip olmak istatistiki olarak mümkün değildir. En bilinen örneği, yüzünüzün iki yarısının birbirinden oldukça farklı olabilmesidir. Kollarınızın uzunlukları milimetrelerle de olsa farklı olabilir. Şu anda ODTÜ Biyoloji Bölümü'nde Doç. Dr. Meral Kence ve Evrim Ağacı ekibinden 2 kişi "Dalgalanan Asimetri" (Fluctuating Asymmetry) denen bir konu üzerinde çalışmaktayız. Çünkü canlıların simetriden sapma yani asimetrik olma yüzdelerine bakarak evrimsel geçmişlerini ve akrabalıklarını ortaya çıkamamız mümkündür. Evrim, milyarlarca farklı açıdan desteklenebilmektedir.
Eğer canlı simetrikse, bunun sağlanması ise genetik olarak olur; hemen her zaman olduğu gibi. Genler, buna göre düzenlendiği için kol ve bacaklarınız iki yanınızda simetrik olarak çıkar. Ancak bu da, gelişim bozukluklarına bağlı olarak değişebilir. Örneğin bazı insanlarda bacaklar asimetrik olur ve bu kemiklerin şekillerinin bozulmasına ve ileride bel ve sırt ağrılarına kadar gidebilir. Genetik bozukluklar ve mutasyonlar da bu simetride sapmalara ve bozulmalara sebep olabilir.
Onur Erler ve Ç. Mert Bakırcı' dan alıntılanmıştır.
Ayrıca günümüzde güzelliğin neden olduğunu açıklanıp açıklanmadığını bilmesem de evrimde amaç aramak yanlıştır.
'' İnsanın ve aşağı hayvanların duyuları, parlak renklerin ve belirli biçimlerin ve de uyumlu ve ritimli seslerin hoşa gidileceği ve güzel sayılacağı yolda belirlenmiş gibi görünmektedir; ama bunun neden böyle olmak gerektiğini bilmiyoruz. '' - Seksüel Seçme, Charles R. Darwin
Yüz simetrisinin bir sağlıklılık göstergesi olduğu düşünülmektedir (Fink ve ark., 2006; Buss, 2015). Bir eş adayının sağlıklı olduğunu/iyi genlere sahip olduğunu bilebilmek kişinin üreme başarısını arttıracaktır. Bu özelliğin (yüz simetrisine karşı duyarlılık), üreme başarısını arttırdığı için, zamanla popülasyonda yayıldığı ve bunun da günümüzde simetrik yüzleri daha çekici/güzel bulmamızın nedeni olduğu söylenebilir.
Buss'a (2015) göre sağlıksız biriyle eşleşmenin atalarımız için bazı adaptif riskleri vardı. Birincisi, güçsüzleşme nedeniyle yiyecek, koruma, çocuk bakımı gibi konularda eşin katkı sağlayamamasıdır. İkincisi eşin ölme ihtimalidir ki bu kaynak akışının kesilmesine neden olur ve kişiyi bir eş arayışının bedellerini ödemeye zorlar. Üçüncüsü, hastalık bulaşıcıysa kişiye bulaşabilir, bu da yaşamını ve üremesini kısıtlayabilir. Dördüncüsü, eş hastalığı çocuğa bulaştırabilir ve onun hayatta kalma ve üreme şansını tehlikeye sokar. Beşincisi, sağlık kısmen genetiktir, sağlıksız bir eş seçen kişi sağlıksızlığa neden olan genleri çocuklarına aktarma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Tüm bunlar nedeniyle, erkeklerin ve kadınların olası eşin sağlık durumunu önemsemesi şaşırtıcı değildir.
Buss (2005) simetriden sapmaya neden olan temel iki belirleyici etkenin bulunduğunu söyler. Birincisi patojenler ve mutasyonlarla ilişkilidir. Simetri, patojenlere ve mutasyonlara genetik direnci (developmental stability) sinyaller. Patojenlere ve mutasyonlara genetik açıdan daha duyarlı olan bir kişi bunlara dirençli bir kişiye göre daha simetrik olmayan bir yüz ve vücut geliştirir. İkincisi aşırı sıcaklar, çocuklukta yetersiz beslenme ve toksinlere maruz kalma gibi çevresel hasarlardır ve simetri bunlara genetik direncin işaretidir. Kısacası, simetri, sağlığın genetik işaretçisidir.
