Asimetri ile Doğan Estetik
Wikimedia
Simetri kavramı hayatımızın her alanında büyük yer kaplar. Simetrik olan çoğu şeyin mükemmelliği temsil ettiğini ve güzelliği doğurduğunu düşünürüz. Eşyalarımızdan tutun da insan vücudunda ve yüzünde de simetri ararız. Mükemmel biçimde orantılanmış ve dengelenmiş görüntüler rahatlık ve tatmin duygusu yaratır insanda. Özellikle matematikçiler için simetri vazgeçilmezdir. Filozoflar ve sanatçılar içinse bakış açısı biraz daha farklıdır; asimetrinin de güzellik için gerekli olduğunu düşünürler. Bu yazımızda onların neden haklı olabileceklerini göstermeye çalışacağız.
Asimetri Kavramının Sanatta Ortaya Çıkışı
Asimetrinin de güzelliği doğurabileceğine dair bakış açısı geç Rönesans döneminde ortaya çıkmış ve sanat eserlerinde hayat bulmuştur. Bu akım Maniyerizm ya da Üslupçuluk olarak bilinmektedir ve 1520-1580 yılları arasında ortaya çıkmıştır. Bu akım ile birlikte sanatçılar resimlerinde ve heykellerinde asimetrik ve hareketli kompozisyonlara yer vermeye başlamışlardır.
Maniyerizm ile birlikte Rönesans döneminde sıklıkla kullanılan üçgen ve dairelerden oluşan, düzgün, orantılı ve ideal kompozisyonlar yerine asimetrik ve devinim halindeki kompozisyonlar kullanılmaya başlanmıştır. Bu dönem klasik sanattan baroka geçiş olarak bilinmektedir.
Sanat tarihçileri ve filozoflar, simetri ve asimetri kavramlarının estetik anlamda insanda hissettirdiği duyguları sınıflandırmışlardır. Simetri; kural, kanun, can sıkıntısı, dinlenme, monotonluk ve sabitliktir. Asimetri ise hareket, gevşeme, keyfilik, oyun, özgürlük, kaos, sürpriz ve karmaşıklıktır.
Fotoğrafçılıkta Altın Kural
Fotoğraf çekme sevdasına tutulanlar bilirler ki fotoğrafın ana nesnesini simetrik olarak kadrajın tam ortasına yerleştirmek insanda o fotoğrafın estetik olmadığına dair duygular uyandırır. Ya da bu bilgiden hiç haberdar olmayan birisi herhangi bir fotoğrafa baktığında nesnelerin simetrik olarak yerleştirilmiş değil de kasıtlı olarak kadrajın belirli noktalarına yerleştirilmiş fotoğrafları daha estetik bulabilir.
Bu fotoğrafçılıkta altın oran olarak bilinen 1/3 kuralıdır; kadraj, dikey ve yatay olarak 3 eşit parçaya bölündüğünde bu yatay ve dikey çizgilerin kesiştiği noktalar kullanılarak kompozisyon oluşturulur. Bildiğiniz üzere altın oran, bir bütünün parçaları arasında gözlemlenen ve uyum açısından en yetkin boyutları verdiği düşünülen geometrik ve sayısal bir oran bağıntısıdır.
İnsan Yüzü, Güzellik Kavramı ve Asimetri
Çoğu insan simetrinin insan yüzünde güzelliği doğurduğunu ve yüzü simetrik olan insanların daha çekici olduğunu düşünür. Moda fotoğrafçısı Alex John Beck, "çekiciliğin simetri hipotezi" denilen fikirden yola çıkarak simetrik yüzler yarattı. İnsanların yüzlerinin önce sol yarısını, sonra sağ yarısını kullanarak gerçekten "kusursuz simetrik" yüzler oluşturdu. Açıkçası sonuçlara bakıldığında mükemmel simetrinin mükemmel güzellik doğurmadığı ortaya çıktı.
Sonuç olarak kusursuz yüz simetrisi ve güzellik arasındaki ilişki sınıfta kaldı. Yapılan başka araştırmalar ve değerlendirmeler sonucunda deneklerin güzelliklerinde asimetri tespit edilmiş ve güzel yüzlerin fonksiyonel olarak asimetrik olabileceği gösterilmiştir.
Bu konuyla ilgili olarak şu videomuz da ilginizi çekebilir:
Sonuç
Simetri, teorik ve pratik anlamda hayatımızı kolaylaştıran ve vazgeçemeyeceğimiz bir kavramdır ama doğaya mikro veya makro düzeyde baktığımızda hiçbir şeyin mükemmel ve simetrik bir düzeyde olmadığını görürüz. Çeşitli oranlarda olsa bile asimetri doğadaki her şeyin içinde vardır. Hayran kaldığımız çiçeklerde, böceklerde, hayvanlarda veya insanlarda asimetri bulunmaktadır. Belki de doğanın mükemmel bir simetreye sahip olmamasından kaynaklı aşina olduğumuz bu bakış açısı ile ürettiğimiz sanat eserleri de estetik bir anlam kazanmaktadır. Dolayısıyla, "simetrik olan daha güzel ve çekicidir" genellemesini yapmak yanlıştır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
3
-
3
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- C. MCMANUS. Symmetry And Asymmetry In Aesthetics And The Arts. (1 Ocak 2005). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2019. Alındığı Yer: citeseerx | Arşiv Bağlantısı
- Çağrı Mert Bakırcı. Hiçbir Şey Kusursuz Değildir: Güzellik, Asimetriden Doğar; Simetriden Değil!. (9 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2019. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- Harrison Jacobs. Here's What People Would Look Like If Their Faces Were Symmetrical. (3 Şubat 2014). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2019. Alındığı Yer: Business Insider | Arşiv Bağlantısı
- Josh. Improve Your Composition With The Rule Of Thirds. (10 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2019. Alındığı Yer: Expert Photography | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia, et al. Mannerism. (10 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 10 Şubat 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 17:59:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7607
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
