Uçan balık milyonlarca yıldır evrim geçirmedi mi?

Sitede bir yazıyı okurken bu soru dikkatimi çekti ve bir bakayım dedim neymiş. Zaten güzelce cevaplanmış ama, verilen fosili merak ettim neymiş diye ve çok tuhaf bir durumla karşılaştım. Şöyle bir fosil verilmiş:

Klasik, zoraki bir benzetme, zaten anlatmış Ufuk Derin. Yani yukarıdaki iki görselde kafatası yapıları ve yüzgeçler arası oranlar bile benzeşmiyor her şeyden önce... Eğer ki ihtiyoloji üzerine özelleşmiş bir paleontolog değilseniz, sadece genel hatlara bakarak tür tayini yapacak donanımda değilsiniz demektir. İki türün birbirine benziyor olması, aynı türler oldukları anlamına gelmez. Örneğin, yukarıdaki fosilden yola çıkarak uçan balık fosillerinin ve iskeletlerinin o şekilde olması gerektiğini düşünebilirsiniz. Çünkü bilmeyen bir göze kabaca aynı gözükürler. Ama modern bir uçan balık iskeleti böyle gözükür:

Scientarium

Uçan balıklara ait en eski fosillerse şöyle gözükür:^[1]

Proceedings of the Royal Society B

Birden hiç de benzer olmadıkları anlaşıldı, değil mi? İşte tam da bu nedenle fosilden modern türe atlama gafletine düşmemelisiniz.

Ama tuhaf olan bu değil, tabii ki uçan balıklar da diğer bütün türler gibi evrimleşti, bunun tartışılabilir bir tarafı yok günümüzde. Ama bunu net bir şekilde göstermek için, en tepede fosili verilen canlının hangi türe ait olduğunu bulmaya karar verdim. Çünkü dikkat edin, hiçbir zaman tür isimleri verilmiyor bu tür evrim karşıtı sitelerde. Çünkü gösterdikleri türlerin ezici çoğunluğu modern türlerle alakası olmayan, ata veya kuzen türler... Zaten verilen bilgilere dikkat: Kretase Dönem'e, Lübnan'ın Hjoula kentinden çıkarılmış. Ama tür ismi ne? Bilmiyoruz.

Neyse, biraz arama yaptığımda, fosil sergileri açan evrim karşıtlarının bu fosilleri elde etmekte kullandığı sitelerden birini bulmayı başardım. Başka siteler de var. Ama hepsi birbirinden bilgileri kopyalayıp yapıştırmış gibi gözüküyor. Hepsi Lübnan'ın Hjoula kentinden çıkarılmış, hepsi Kretase döneme ait. Ve tür adı da verilmiş: Exceotoides minor.

Güzel. Merak ettim ve bakayım akademik literatürde ne var diye araştırmaya başladım. Sıfır sonuç çıktı. Biraz daha eşeleyince, oldukça şaşırtıcı bir sonuçla karşılaştım: Bırakın akademik literatürü, Google'ın hiçbir yerinde bu türe ait hiçbir bilgi yok! Sadece birbirinden kopyala yapıştır yapan fosil siteleri ve Pinterest çıkıyor. Eğer bilgi bulabilen olursa, buyursun paylaşsın.

Bu oldukça ilginç, çünkü bir fosil türün (hele ki uçan balıklar gibi sıra dışı türlerin fosillerinin) araştırılmaması imkansız. Hem araştırılmadıysa, tür ismini kim verdi, değil mi?

Uçan balıklara (Exocoetidae ailesi) bakacak olursanız, Exceotoides diye bir cinsin zaten var olmadığını görüyorsunuz. 4 alt aile ve 7 cins var:

• Subfamily Exocoetinae Risso, 1827
• Genus Exocoetus Linnaeus, 1758
• Subfamily Fodiatorinae Fowler, 1925
• Genus Fodiator D.S. Jordan & Meek, 1885
• Subfamily Parexocoetinae Bruun, 1935
• Genus Parexocoetus Bleeker, 1865
• Subfamily Cypsellurinae Hubbs, 1933
• Genus Cheilopogon Lowe, 1841
• Genus Cypselurus Swainson, 1838
• Genus Hirundichthys Breder, 1928
• Genus Prognichthys Breder, 1928

Bunlar arasından ismi en yakın olan, Exocoetus cinsi. Bunların da 5 türü var. Hepsi modern türler; yani yaşıyorlar.

Kimi zaman tür isimleri değişir falan, bu normaldir ama hiçbir kaynak çıkmıyor olması aşırı şaibeli. Bu fosil tam olarak neye ait, nereden çıkarıldı, kim çıkardı, nasıl incelendi? Bilmiyoruz.

Bu arada, Kretase Dönem'e ait (145-66 milyon yıl öncesine ait) uçan balık fosillerinin olması aşırı normal, çünkü en eski uçan balıklar Orta Triyasik Dönem'e (247-237 milyon yıl öncesine) ait olan Potanichthys xingyiensis türüne ait fosiller (yukarıda göstermiştim). Balıklar, 530 milyon yıl önce evrimleşmeye başlayan bir sınıf, dolayısıyla uçan balıkların ilk atalarının bu kadar eski olmasında anormal hiçbir durum yok. Bu, 3.2 milyar yıl öncesine ait bakteri fosili bulup da, "Bakın bakteriler hiç değişmemiş." demek kadar anlamsız bir argüman. 3 milyar yıldır bakterilerin (ve fosillerinin) olması, bakterilerden köken alan ve ayrılan dalların evrimleşmediği anlamına gelmiyor. Birkaç yüz milyon yıldır uçan balıkların olması, modern uçan balıkların hiç değişmediği veya o atalardan farklılaşmadığı anlamına gelmiyor.

Velhasıl kelam, tamamen rastgele bir şekilde ilgimi çeken bu fosilin gerçekliği ve hangi türe ait olduğu bile son derece şaibeli; kaldı ki evrimsel değişimin yaşanıp yaşanmadığına yönelik sadece fotoğrafa bakarak herhangi bir fikir verebilsin...

Ah bu arada... Merak edenler için, akademik literatürde "Uçanbalıkların (Teleostei:Exocoetidae) Moleküler Sistematiği: Epipelajik Bölgede Evrim" başlıklı bir makale var ve bu balıkların evrimsel tarihlerini aydınlatıyor.^[2] Yani evet, elbette uçan balıklar da evrimleşti; merak edenler de bunun detaylarını bulabilirler.

İnternette bunun gibi birçok örnek bulabilirsiniz. Genelde de "Fosile bak, bir de günümüzdekine. Aynı yahu." derler. Önce sunu sorgulamak gerekiyor. Fosil ile günümüzdeki canlının taksonomisi aynı mı? Yani aynı "tür" mü? Genelde aynı tür bile olmaz çünkü. Bakın günümüzdeki ile aynı balık derler mesela. Balık koca bir sınıf hepsi birbirinden farklı. Hadi aynı "tür" diyelim. Tüm memeliler arasındaki en düşük çeşitliliğe sahip homo sapiens bile aynı değil. Birçok farklılık var geçmişteki homo sapienslerle.

İkinci olarak bir bilim dalı bu kadar basit bir alan mı? Bu kişiler iki farklı tür arasındaki farkları bilebilir mi mesela? Bir bakışta "Bu buna benziyor, o halde aynı." denilebilir mi? O zaman bilim insanları, neden o kadar çalışıyor, kapsamlı analiz yapıyor o kadar? Günümüzdeki ile aynı olduğuna dair akademik analiz yapmışlar mı bu kişiler? Yoksa sadece "Bak günümüzdeki ile aynı, bak." mı diyorlar? Bu, o kadar emek veren bilim insanlarına hakarettir. Kaynakçaya bu tarz iddialara karşı birkaç Evrim Ağacı içeriği bırakıyorum bakmayı unutmayın.