Sitede bir yazıyı okurken bu soru dikkatimi çekti ve bir bakayım dedim neymiş. Zaten güzelce cevaplanmış ama, verilen fosili merak ettim neymiş diye ve çok tuhaf bir durumla karşılaştım. Şöyle bir fosil verilmiş:
Klasik, zoraki bir benzetme, zaten anlatmış Ufuk Derin. Yani yukarıdaki iki görselde kafatası yapıları ve yüzgeçler arası oranlar bile benzeşmiyor her şeyden önce... Eğer ki ihtiyoloji üzerine özelleşmiş bir paleontolog değilseniz, sadece genel hatlara bakarak tür tayini yapacak donanımda değilsiniz demektir. İki türün birbirine benziyor olması, aynı türler oldukları anlamına gelmez. Örneğin, yukarıdaki fosilden yola çıkarak uçan balık fosillerinin ve iskeletlerinin o şekilde olması gerektiğini düşünebilirsiniz. Çünkü bilmeyen bir göze kabaca aynı gözükürler. Ama modern bir uçan balık iskeleti böyle gözükür:
Uçan balıklara ait en eski fosillerse şöyle gözükür:[1]
Birden hiç de benzer olmadıkları anlaşıldı, değil mi? İşte tam da bu nedenle fosilden modern türe atlama gafletine düşmemelisiniz.
Ama tuhaf olan bu değil, tabii ki uçan balıklar da diğer bütün türler gibi evrimleşti, bunun tartışılabilir bir tarafı yok günümüzde. Ama bunu net bir şekilde göstermek için, en tepede fosili verilen canlının hangi türe ait olduğunu bulmaya karar verdim. Çünkü dikkat edin, hiçbir zaman tür isimleri verilmiyor bu tür evrim karşıtı sitelerde. Çünkü gösterdikleri türlerin ezici çoğunluğu modern türlerle alakası olmayan, ata veya kuzen türler... Zaten verilen bilgilere dikkat: Kretase Dönem'e, Lübnan'ın Hjoula kentinden çıkarılmış. Ama tür ismi ne? Bilmiyoruz.
Neyse, biraz arama yaptığımda, fosil sergileri açan evrim karşıtlarının bu fosilleri elde etmekte kullandığı sitelerden birini bulmayı başardım. Başka siteler de var. Ama hepsi birbirinden bilgileri kopyalayıp yapıştırmış gibi gözüküyor. Hepsi Lübnan'ın Hjoula kentinden çıkarılmış, hepsi Kretase döneme ait. Ve tür adı da verilmiş: Exceotoides minor.
Güzel. Merak ettim ve bakayım akademik literatürde ne var diye araştırmaya başladım. Sıfır sonuç çıktı. Biraz daha eşeleyince, oldukça şaşırtıcı bir sonuçla karşılaştım: Bırakın akademik literatürü, Google'ın hiçbir yerinde bu türe ait hiçbir bilgi yok! Sadece birbirinden kopyala yapıştır yapan fosil siteleri ve Pinterest çıkıyor. Eğer bilgi bulabilen olursa, buyursun paylaşsın.
Bu oldukça ilginç, çünkü bir fosil türün (hele ki uçan balıklar gibi sıra dışı türlerin fosillerinin) araştırılmaması imkansız. Hem araştırılmadıysa, tür ismini kim verdi, değil mi?
Uçan balıklara (Exocoetidae ailesi) bakacak olursanız, Exceotoides diye bir cinsin zaten var olmadığını görüyorsunuz. 4 alt aile ve 7 cins var:
- Subfamily Exocoetinae Risso, 1827
- Genus Exocoetus Linnaeus, 1758
- Subfamily Fodiatorinae Fowler, 1925
- Genus Fodiator D.S. Jordan & Meek, 1885
- Subfamily Parexocoetinae Bruun, 1935
- Genus Parexocoetus Bleeker, 1865
- Subfamily Cypsellurinae Hubbs, 1933
- Genus Cheilopogon Lowe, 1841
- Genus Cypselurus Swainson, 1838
- Genus Hirundichthys Breder, 1928
- Genus Prognichthys Breder, 1928
Bunlar arasından ismi en yakın olan, Exocoetus cinsi. Bunların da 5 türü var. Hepsi modern türler; yani yaşıyorlar.
Kimi zaman tür isimleri değişir falan, bu normaldir ama hiçbir kaynak çıkmıyor olması aşırı şaibeli. Bu fosil tam olarak neye ait, nereden çıkarıldı, kim çıkardı, nasıl incelendi? Bilmiyoruz.
Bu arada, Kretase Dönem'e ait (145-66 milyon yıl öncesine ait) uçan balık fosillerinin olması aşırı normal, çünkü en eski uçan balıklar Orta Triyasik Dönem'e (247-237 milyon yıl öncesine) ait olan Potanichthys xingyiensis türüne ait fosiller (yukarıda göstermiştim). Balıklar, 530 milyon yıl önce evrimleşmeye başlayan bir sınıf, dolayısıyla uçan balıkların ilk atalarının bu kadar eski olmasında anormal hiçbir durum yok. Bu, 3.2 milyar yıl öncesine ait bakteri fosili bulup da, "Bakın bakteriler hiç değişmemiş." demek kadar anlamsız bir argüman. 3 milyar yıldır bakterilerin (ve fosillerinin) olması, bakterilerden köken alan ve ayrılan dalların evrimleşmediği anlamına gelmiyor. Birkaç yüz milyon yıldır uçan balıkların olması, modern uçan balıkların hiç değişmediği veya o atalardan farklılaşmadığı anlamına gelmiyor.
Velhasıl kelam, tamamen rastgele bir şekilde ilgimi çeken bu fosilin gerçekliği ve hangi türe ait olduğu bile son derece şaibeli; kaldı ki evrimsel değişimin yaşanıp yaşanmadığına yönelik sadece fotoğrafa bakarak herhangi bir fikir verebilsin...
Ah bu arada... Merak edenler için, akademik literatürde "Uçanbalıkların (Teleostei:Exocoetidae) Moleküler Sistematiği: Epipelajik Bölgede Evrim" başlıklı bir makale var ve bu balıkların evrimsel tarihlerini aydınlatıyor.[2] Yani evet, elbette uçan balıklar da evrimleşti; merak edenler de bunun detaylarını bulabilirler.
Kaynaklar
- X. Guang-Hui, et al. (2013). A New Stem-Neopterygian Fish From The Middle Triassic Of China Shows The Earliest Over-Water Gliding Strategy Of The Vertebrates. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. doi: 10.1098/rspb.2012.2261. | Arşiv Bağlantısı
- E. A. Leallen, et al. (2010). Molecular Systematics Of Flyingfishes (Teleostei: Exocoetidae): Evolution In The Epipelagic Zone. Biological Journal of the Linnean Society, sf: 161-174. doi: 10.1111/j.1095-8312.2010.01550.x. | Arşiv Bağlantısı
