Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Kayra Yarar
16 Kasım 2020 Üye
9

Kural veya yasa iş yapar mı? Doğa yasalarına uymak için bir bilinç gerekir mi?

Yaprağı düşürenin yer çekimi olduğunu söylemekle "Mert topu attı." cümlesini yazanın Türkçe kuralları olduğunu söylemenin arasında bir fark var mı ?
1,569 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
5 Cevap
Ufuk Derin
13 Mart 2021 Skeptik

Bu argümanın temeli "Devletin yasası iş yapmaz, Türkçe kuralı cümle yazmaz." gibi hatalı benzetmelere dayanıyor. Bu durum, "Bu kalem kendini oluşturamaz, onu yapan bilinçli bir varlık varsa bizi yapan da bilinçli bir varlık olmalı." argümanı ile "Yasa varsa o yasayı koyan bilinçli bir varlık vardır." argümanın birleştirilip "Yasa varsa o yasayı uygulayan bilinçli bir varlık vardır." olarak uyarlanıp tekrar sunulmuş hali. Başlamadan önce belirtmekte fayda var. Devletin yasalarını veya Türkçe kurallarını bir kişi yazmıyor. Bir topluluk tarafından ya da toplumsal olarak kültürel evrim sürecinde oluşmuş olgular. Doğa yasalarında böyle bir durum yok yani benzetme baştan hatalı ve bu hatayı devam ettirirsek "çok tanrıcılığa" götürebilir. Ama devam edelim:

Doğa yasalarının trafik kuralı, devlet yasaları gibi olduğunu nereden biliyorlar? Sadece yasa ve kural kelimeleri anlamsal olarak benziyor diye aynı şeymiş ya da bütün benzetme yönlerinden benziyormuş gibi sunulamaz. Bunlar tamamen farklı olgular. Doğa yasaları; trafik kuralları, devlet yasaları, Türkçe kuralları gibi olmadığı için uymak veya uymamak gibi bilinçli bir şey yok. Örneğin "Top neden düşüyor?" diye sorduğunuzda "Kütleli cisim, uzay-zaman dokusunu büktüğü için." diye cevap alırsınız. Bu "neden soruları silsilesi"nde en başa sararsanız büyük patlamaya kadar gidiyor. Doğa yasaları dediğimiz olgu da büyük patlama sırasında oluşan şartlardan dolayı evrenin dokusundan kaynaklanan şeyler. Yani şöyle düşünün. Bir nehir, aktığı zaman nehir yatağı onu sınırlar. Su, "Ben buradan gitmiyorum ya!" diyemez. Aynı şekilde evrenin dokusu da bazı durumları sınırlıyor. Yani bir bilinç olmasına gerek yok. En sonunda bir yere geliyoruz yani. Evrenin başlangıcında oluşan şartlardan dolayı evrenin dokusu belirli şeyleri dikte ediyor, sınırlıyor. Evrenin dokusundan kaynaklanan zorunluluk veya bu zorunlulukların oluşturduğu başka zorunluluklara da "doğa yasası" diyoruz.

Şimdi şunu sormak gerekiyor: Türkçe kuralları ya da devletin yasalarında böyle bir durum var mı? Yok. Sadece isimleri benziyor diye birinin özellikleri, diğerinde tamamen bulunmalı diye bir şey yok. Yani benzetme yönünden, asıl konu yönünden benzemiyor. Bu durumu Türkçe kuralları veya devlet kanunlarına benzetemezsiniz. Bunlar farkları olan iki ayrı olgudur. Burada şu diğer iki farkı da açıklamakta yarar var. Doğa yasası dediğimiz şeyi de iki farklı kategoride inceleyebiliriz: İfadesel ve ve fiziksel olarak. İfadesel olarak doğa yasası iş yapmaz, sadece durum belirtir. Olayların ne olduğunu ifade eder. "Cisimler yere düşüyor." gibi durumları ifade eder. Fiziksel olaraksa benim bahsettiğim duruma geliyoruz. Bu ifadesel durumu biraz daha kurcalarsak evrenin dokusundan kaynaklanan durumlardan ötürü evrenin dokusunun bazı durumları sınırlandırdığını görüyoruz, yukarıda anlattığım gibi. İfadesel durum bu yüzden ortaya çıkıyor zaten. Dolayısı ile bu ifadesel durumun biraz daha ötesine gidip fiziksel durumu gördüğümüzde her şey daha da belirginleşiyor. Dolayısı ile evet; doğa yasası, örneğin kütleçekimi, fiziksel olarak iş yapar.

Tüm Reklamları Kapat

401 görüntülenme
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
6
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Görkem Öge
28 Ocak 2021 Kozmoloji meraklısı.
Orijinal Soru: Atomlar doğa yasalarını nasıl uygular?

Sorunuzda, konuya karşı tutturulmuş bir yaklaşım ve algılama farklılığı var.

Doğada, "Uygulamak" diye bir şey yok. Bir talimatnamenin, bir denklemin, bir şartnamenin fiiliyata geçirilmesi gibi "uygulamak" doğada söz konusu değildir. Atomlar hiç bir şeyi uygulamazlar. Çünkü atomlar da doğa yasaları kapsamında yapılardır. Enerjinin korunumu bir doğa yasası ise atomlar da bunun etkisinde ve kapsamındadırlar zaten. Burada bir uygulayan, bir uygulanan, bir hiyerarşi, bir iş bölümü vs. yok. Evrendeki hiç bir yapının ya da sistemin, doğa yasalarının dışında yer aldığını iddia edemeyiz. Evrende bulunan hiç bir şey doğa yasalarından muaf değildir ki onu uygulasın.

Ve sorunuzdaki "neden" sorusu zaten bir anlam barındırıyor gibi görünmüyor. Çünkü ortada bir amaç, bir niyet, bir hedef yok. Şu şu nedenle doğa yasaları uygulanıyor diyebilmemiz için bunların var olduğundan emin olmamız gerekir ama değiliz. Doğa yasaları, belirli bir bilinçten, bilinç sisteminden belirli amaçlar gözetilerek ortaya çıkmış dinamikler değil ya da bu yönde bir bulgu yok. Ve ayrıca doğa yasalarının ulaştığı bir sonuç ya da ulaşılmış bir aşama ya da sonuç da görünmüyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bakış açınız, bilimsel temeller ile uyumlu ve tutarlı değil. O nedenle sorunuza net biçimde cevap verebilmek pek olanaklı görünmüyor. Benim anladığım bu. Yanlış anladıysam farklı bir soru ile cevap arayabilirsiniz.

3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ersals Krononot
Ersals Krononot
309K UP
16 Kasım 2020 Krononot⁸

Burada fiili icra eden özne yi merkeze alarak bir tasarımcıya ulaşma çabasını görüyoruz.

Yaprağı düşürenin yerçekimi olduğu ön kabulü, cümleyi yazanın da Türkçe kuralları olmasını gerektirir düz mantığı üzerinden. Yani yaprağı düşüren yerçekimi değil, tasarımcıdır bu düz mantık-yargı ya göre. Oysa bir kişinin teorik olarak yaprağı tasarımcının düşürdüğünü kabul etmesi için yerçekimini aradan çıkarması mantıksızdır. Tasarımcıyı kabul eden zihniyete göre de yerçekimi vardır ve tasarımcının ürettiği bir mekanizmadır. Günümüz tasarımcı savunucularının (inançlı demiyorum bunlar düşüncelerini yanlış çürük önermelerle afişe eden grup) tasarımcıya ait doğa kanunlarını görmezden gelip aradan çıkararak tasarımcıyı yüceltme (!) çabası, ters tepiyor. Tasarımcının böyle basit yöntemlere ihtiyacı yok bile belki de ne dersiniz.

Gerçek anlamda varoluş yorumu üzerine konuşan bir bireyin soruda verilen iki önerme üzerinden bir sonuç üreterek onunla ikna olması için çocuk olması ya da mental bir sorunu olması gerekir.

Tüm Reklamları Kapat

287 görüntülenme
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Anonim .
Anonim .
6K UP
11 Ocak 2021 okur
Orijinal Soru: "Yasalar süreç yönetemez" söz hakkındaki görüşleriniz nedir?

Doğa yasalarını cevap yazan bir arkadaş gibi türkçe kurallarına benzetmek çok da bilgili olmadığımız konularda neden konuşmamamız gerektiğini çok iyi özetliyor. Bilimi bilim adamları , makaleler, kitaplar yerine youtube videolarından üstelik bir de bilime karşı kişilerin youtube videolarından öğrenmek sizi ne kadar gerçek bilgiye götürür tartışmalı. Mevcut bilgiyi kendi işine gelecek şekilde yorumlayarak bir sonuca varmak uygun bir davranış değil.

Sorduğunuz sorunun cevabı fizik yasalarının ne olduğunu ve 'evrendeki fizik kuralları'yla 'türkçe kuralları' arasındaki farkı bilmekte yatıyor. Bir şeyin gerçekleşme sebebi onun olmasını sağlayacak bir kanun olduğunu iddia edip buna isim takmamız değil ve kimsenin böyle bir iddiası yok. Zaten yasalar sadece gözlemlerdir. Bir olgunun kendisini anlatırlar ve açıklama yapmazlar. Kütleçekimi kütlesi olan iki şeyin birbirini çektiğini söyler ve burda bırakır. Neden çektiğini ise günümüzde genel görelilik teorisi açıklar. Yani süreçleri açıklayanlar teorilerdir. Bir sürecin açıklamasını öğrenmek bu teorileri öğrenmek demektir. Açıklama ise merak ettiğiniz sürece göre değişecektir.

Bilimi youtube videolarından değil kitaplardan öğrenmeniz dileğiyle.

Tüm Reklamları Kapat

205 görüntülenme
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Lu Ca
Lu Ca
52K UP
13 Nisan 2023 Konuyla ilgili
Orijinal Soru: Bilinçsiz atomlar nasıl bilinçli iş yapıyor?

Bir kere ilk önce, açıklama kısmındaki kuşlarla ilgili argümanınıza açıklık getirelim: Kuşların bilinçleri var.

Cansız ve bilinçsiz varlıkların belirli şekillerde bir araya geldiklerinde canlılığı ve bilinci gerçekleştirebilmelerini anlamlandıramıyor olmamız, bence canlılık ve bilincin "olağanüstü" durumlar olduğunu varsaymamızdan kaynaklanıyor. "Olağanüstü" kelimesi çok ilginç bir kelimedir; olağan olanın, olabilecek olanın üstünde. Olan bir şeyi olağan olanın üstü olarak sınıflandırmak, çelişkisi sebebiyle konuyu içinden çıkılmaz bir hale sokuyor.

"Kuralları takip etmek için bilinç gerekmiyor mu?" demişsiniz. Tabii ki hayır. Bunun ispatı, fizik yasalarının kendi doğalarının o şekilde olması yüzünden zaten o özelliğe sahip bilinci olmadığını bildiğimiz varlıkların belirli paternler içinde hareket edebilmesidir. Buna inanamıyoruz çünkü geri kalan her şeyin kendi bildiğimiz perspektif üzerinden hareket etmek zorunda olduğunu varsayıyoruz. Halbuki gördüğünüz üzere öyle değil.

Tüm Reklamları Kapat

Parçaların, bir araya geldiklerinde, kendilerinde olmayan bir özelliğe sebep olabilmelerinin çok ilginç bir tarafının olduğunu hiç sanmıyorum. Bu, doğada her an her saniye gerçekleşiyor; "canlılık" ve "bilinç" de maddenin oluşturabildiği sayısız formdan sadece ikisi.

"Fizik yasaları neden oldukları gibidir?" sorusunun henüz bir cevabı yok ve bu bilinmezlik her şeyi kapsadığı için bilinçsiz varlıkların bilince sebep olması maddenin bir gezegen oluşturabilmesinden daha ilginç olamaz.

Kaynaklar

  1. P. M. Hoffmann. (2016). Yaşamın Kökeni: Moleküler Makineler Karmaşadan Düzene Nasıl Ulaşır. ISBN: 9786050205053. Yayınevi: Say Yayınları.
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close