Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
1

COVID-19 aşısı olanlar, aşısızlara kıyasla daha sık mı ölüyor?

Aşağıdaki devlet kaynağında 113.823 aşılı kişi hastaneye kaldırılmış ve 1.091 kişi ölmüş. Ancak 219.716 aşı olmayan kişi hastaneye kaldırılmış ve sadece 536 kişi ölmüş. Açıklaması nedir?
3,826 görüntülenme
COVID-19 aşısı olanlar, aşısızlara kıyasla daha sık mı ölüyor?
COVID-19 aşısı olanlar, aşısızlara kıyasla daha sık mı ölüyor?
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap

Hayır. Aşılanmak, COVID-19 hastalığına yakalanma, hastanelik olma ve ölüm riskini kat kat azaltmaktadır.

Paylaşılan verilerin dikkatsiz bir şekilde analizinin yanıltıcı olmasının birkaç nedeni var: Öncelikle, aşılı popülasyon ile aşısız popülasyon aynı büyüklükte değil. 68 milyonluk İngiltere'nin yaklaşık 49 milyonu aşılı, 19 milyonu aşısız.[1] Yani dümdüz bir oran yapılsa bile, verdiğiniz zaman aralığında aşılıların %0.00222653'ü (100.000'de 222.7) ölmüş, aşısızlarınsa %0.00282105'i (100.000'de 282.1). Yani sırf "aşılıların daha fazla öldüğünü" iddia etmekte kullanılan bu tabloda verilen sayılarda bile aşısızların ölme riskinin %30 civarında daha yüksek olduğu görülüyor - ki gerçekte oran, az sonra göreceğimiz gibi, bundan çok ama çok daha fazla. Aşılıların daha büyük bir popülasyon olduğu gerçeğini gözetmeksizin veri kıyaslamaya temel oran yanılgısı deniyor.

Ama daha da büyük bir sorun var: "Aşılı vs. aşısız" kıyası aynı popülasyonu yansıtmıyor: Aşılama kampanyasında öncelik verilen kişiler yaşlılar, hastalar, savunma sistemi zayıf olan kişiler. Dolayısıyla aşı bunları korusa bile, koruyamadıklarının ölme ihtimali COVID-19'dan bağımsız olarak daha yüksek. Yani aşılanan popülasyonun demografik özellikleri itibariyle hastalanma ve ölme ihtimali daha yüksek (bunun aşıyla ilgisi yok). Mesela İngiltere'de aşılanıp da ölenlerin yaş ortalaması 84, aşısızlardan 2 yıl daha fazla, ayrıca yarma vakalarında ölümlerin %13'ü bağışıklık sistemi zayıf kişilerden oluşuyor.[3] Dolayısıyla gerçek fark %30'dan çok ama çok daha büyük. Buna, yaşa oranlı istatistik veya demografik olarak normalize edilmiş istatistik deniyor.

Tüm Reklamları Kapat

Peki fark ne kadar daha büyük? 10 Eylül 2021'de ABD'de yayınlanan bir araştırmaya göre, aşısızların COVID-19'a yakalanma riski aşılılara göre 4.5 kat, hastanelik olma riski 10 kat, ölme riski ise 11 kat daha yüksek.[2]

Verilerini paylaştığınız İngiltere'de de durum böyle mi? Evet, hatta daha bile iyi! İngiltere'nin Ulusal İstatistik Ofisi'nin 13 Eylül 2021'de ilan ettiği sonuçlara göre, 6 aylık aşılama periyodunda yaşanan COVID-19 ölümlerinin sadece %0.8'i 2 doz aşı üzerine 21 gün geçmiş (tam doz aşılanmış) kişilerden oluşuyor; ancak %37.4'ü aşısızlardan oluşuyor; yani aşılanmayanların COVID-19 nedeniyle ölüm riski 47 kat daha yüksek.[3]

ONS

Gerçek dünya verileri de bunu net bir şekilde gösteriyor:

ABD'de aşı olmayanlar arası COVID-19'a yakalanma riski 6.1 kat, ölüm riski 11.3 kat daha yüksektir.
ABD'de aşı olmayanlar arası COVID-19'a yakalanma riski 6.1 kat, ölüm riski 11.3 kat daha yüksektir.
CDC

Tüm bu çalışmalardan gelen sonuçları özetlersek:

  • Tam doz aşı olmak:
  • Hastalığa yakalanma riskini 4.5 kat azaltıyor.
  • Hastanelik olma riskini 10 kat azaltıyor.
  • Ölme riskini 11 kat azaltıyor.
  • Bu sayılar, ülke demografisine göre değişebiliyor. Örneğin İngiltere'de aşılar, ölüm riskini 47 kat azaltıyor.
  • Aşılılar arasından ölenlerin ezici çoğunluğu yaşlı veya başka nedenlerle de hasta olan kişiler (altta yatan nedenleri olan kişiler).
  • Aşılama oranları arttıkça, hastanelerdeki sayılar yanıltıcı olmaya başlayacak. Bunun teorik analizini buradan, pratik analizini buradan okuyabilirsiniz.
441 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Our World in Data. Covid-19 Vaccinations. (14 Eylül 2021). Alındığı Tarih: 14 Eylül 2021. Alındığı Yer: Our World in Data | Arşiv Bağlantısı
  2. H. M. Scobie, et al. (2021). Monitoring Incidence Of Covid-19 Cases, Hospitalizations, And Deaths, By Vaccination Status — 13 U.s. Jurisdictions, April 4–July 17, 2021. MMWR. doi: 10.15585/mmwr.mm7037e1. | Arşiv Bağlantısı
  3. C. Bermingham, et al. Deaths Involving Covid-19 By Vaccination Status, England: Deaths Occurring Between 2 January And 2 July 2021. (13 Eylül 2021). Alındığı Tarih: 14 Eylül 2021. Alındığı Yer: U.K. Office for National Statistics | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır. Ayrıca bu cevap, COVID-19 ve Aşılar soru dizisi içinde yer almaktadır.
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close