Shell ve Exxon, 1980'lerden Beri Faaliyetlerinin İklim Değişimini Hızlandırdığından Haberdardı - ve Hiçbir Şey Söylemediler, Hiçbir Şey Yapmadılar!

1961 yılında bir gün Daniel Ellsberg adında Amerikalı bir ekonomist, üzerinde gelecekle ilgili tahminler yazan bir kâğıda rastladı.^[1] ABD hükümetine gizli nükleer savaş planları konusunda danışmanlık yapan Ellsberg, Çin ve Sovyetler Birliği'ne yönelik "ilk (nükleer) darbe" sonrasında ortaya çıkabilecek ölü sayısının resmi bir tahminini içeren bir belge keşfetmişti: Çin ve Sovyetler Birliği'nde 300 milyon; Dünya genelinde ise bu sayının iki katı!

Ellsberg böyle bir planın varlığından rahatsızdı; hatta yıllar sonra, nükleer felaketin detaylarını halka sızdırmaya çalıştı. Halkı tehlikeler konusunda uyarma girişimi başarısız olsa da Ellsberg, ABD hükümetinin Vietnam'a askeri müdahalesinin gizli tarihini içeren Pentagon Belgeleri olarak bilinen dokümanları sızdırdığı için ünlü olacaktı.^[2]

Amerika'nın Soğuk Savaş sırasındaki ahlak dışı askeri planlaması, insanlığın kaderiyle kumar oynayan başka aktörlerin sergilediği kibirleri yansıtıyor. Son zamanlarda enerji devlerinin, ürünlerinin küresel ısınma ile ilişkilerini bildiklerini detaylandıran gizli belgeler ortaya çıkarıldı. Hükümetin nükleer planlarının aksine, petrol endüstrisinin planları yürürlüğe kondu.

Petrol Devlerinin Gelecekteki Yıkım Öngörüleri

1980'lerde Exxon ve Shell gibi petrol şirketleri fosil yakıtların açığa çıkardığı karbondioksitin iç yüzü hakkında araştırmalar gerçekleştirdiler ve bu emisyonların gezegene vereceği zararın sonuçlarını tahmin ettiler.

Exxon: 1982 Raporu

Örneğin, 1982'de Exxon, yaklaşık 2060 yılına kadar CO₂ seviyelerinin milyonda yaklaşık 560 parçaya ulaşacağını (karbondioksit gazının küresel ısınmaya neden olduğu bilinmektedir), bu sera gazının seviyesinin sanayi öncesi dönemdekinin 2 katına çıkacağını ve bunun gezegenin ortalama sıcaklıklarını o zamanki seviyelere göre yaklaşık 2°C (hatta sanayi öncesi seviyelere oranla daha da fazla) arttıracağını öngördü.^[3] Raporu, kendiniz de okuyabilirsiniz.

Exxon

Shell: 1988 Raporu

Aynı on yılın sonlarına doğru, 1988 yılında Shell tarafından hazırlanan bir dahili rapor da benzer etkileri öngördü ve aynı zamanda CO₂’nin 2030 yılına kadar daha erken iki katına çıkabileceğini gösterdi.^[4] Bu raporu da kendiniz okuyabilirsiniz.

Bu şirketler, kendi iç yazışmalarında, ürünleri ile küresel ısınma ve ekolojik felaket arasındaki ilişkileri asla reddetmediler. Tam tersine, kendi araştırmaları bu bağlantıları doğruluyordu.

Shell'in değerlendirmesi, 1 metrelik deniz seviyesi yükselmesini öngörüyordu ve ısınmanın Batı Antarktika Buz Tabakası'nın parçalanmasını da körükleyebileceğini ve deniz seviyesinde dünya çapında "beş ila altı metre" arasında bir artışa neden olabileceğini belirtiyordu. Bu artış, tüm alçak coğrafik özelliklere sahip ülkeleri sular altında bırakmak için yeterli olacaktı.

Shell'in analistleri ayrıca, "bazı ekosistemlerin kaybolması veya yaşam alanlarının yok olması" hakkında uyarmış, "yüzey akışı, yıkıcı sellerin artması ve alçak tarım arazilerinin sular altında kalmasına" yönelik tahminlerde bulunmuş ve yağış değişikliklerini telafi etmek için "yeni tatlı su kaynaklarının gerekli olabileceğini" söylemişlerdi. Hava sıcaklığındaki küresel değişimler aynı zamanda "insanların yaşama ve çalışma şeklini büyük ölçüde değiştirebilecekti". Sonuç olarak Shell analistleri, "Bunlar tarihte kaydedilen en büyük değişiklikler olabilir." sonucuna vardılar.

Exxon ise, "dikkate alınması gereken potansiyel felaketler" konusunda uyarılarda bulunuyordu. Shell'in uzmanları gibi, Exxon'un bilim insanları da yıkıcı deniz seviyesi yükselişini öngördüler ve Amerika'nın orta batısının ve dünyanın diğer bölgelerinin çöle dönüşebileceği konusunda uyardılar. İyi tarafından bakarsak şirket, "insanlık için bu sorunun, nükleer soykırım veya küresel kıtlık kadar önemli olmadığına" dair teminatta bulunuyordu.

Petrol Şirketlerinin Kusursuz Tahminleri

Petrol firmalarının 1980'lerdeki tahminlerinin isabetliliği gerçekten şaşırtıcı boyuttadır: Hem iklim modellerinin ne kadar başarılı olduğunu göstermektedir, hem de içinde bulunduğumuz krizin gerçekten de ne kadar derin olduğunu yansıtmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Örneğin 2021 yılında yayınlanan IPCC raporuna göre, 2021 yılı itibariyle ortalama sıcaklık gerçekten de 1.1 derece artmış haldedir ve 2080'e kadar da gerçekten de 2.5-3 derece civarında artması çok olası gözükmektedir. Yani birbirine taban tabana zıt amaçlara sahip iki ayrı yapı, birebir aynı sonuca varmışlardır. Bu, iklim krizinin ciddiyetini vurgulayan kritik bir göstergedir.

IPCC

Dünya'nın Yıkımından Kim Sorumlu?

Yukarıda paylaştığımız belgeleri okumak korkutucudur. Aynı zamanda, petrol devlerinin halkı kendi araştırmacılarının öngördüğü zarar konusunda uyarmayı reddetmesi nedeniyle de ürperticidir. Shell'in "gizli" olarak damgalanan raporu, ilk olarak 2018'in başlarında Hollandalı bir haber kuruluşu tarafından açıklandı.^[5] Exxon'un araştırması ise kamuoyu ile paylaşılmayacaktı. Ancak 2015 yılında sızdırıldı.^[6]

Şirketler, ürünleri için hiçbir zaman sorumluluk almadılar. Shell'in yürüttüğü çalışmada firma, iklim değişikliğinin "ana sorumluluğunun" enerji endüstrisine bağlı olmadığını, bu sorumluluğu yüklenmesi gerekenin hükümetler ve tüketiciler olduğunu savundu. Exxon ve Shell'de dahil olmak üzere petrol şirketlerinin yöneticileri, daha sonradan iklim değişikliği konusunda yalan söylememiş ve hükümetlerin temiz enerji politikalarını yürürlüğe koymalarını aktif olarak engellememiş olsaydı, bu argümanları belki mantıklı olabilirdi.^{[7], [8]}

1980'lerde küresel ısınmanın detayları çoğu insan için bir şey ifade etmiyordu. İlginç bir şekilde, bu konuda fikri olan az sayıda kişi arasında, küresel ısınmada en çok payı olan şirketlerin ta kendileri vardı. Bilimsel belirsizliklere rağmen sonuç şuydu: Petrol firmaları, ürünlerinin atmosfere CO₂ kattığını fark ettiler, bunun ısınmaya yol açacağını anladılar ve olası sonuçları hesapladılar. Ardından bu riskleri bizim adımıza, bizim zararımıza ve bizim bilgimiz olmadan kabul etmeyi seçtiler.

Sonuç

Ellsberg'in 1960'larda gördüğü nükleer savaş felaketi, Demokles'in kılıcı gibiydi - neyse ki o kılıç henüz hiç düşmedi. Ancak petrol endüstrisinin gizli iklim değişikliği tahminleri gerçeğe dönüşüyor ve bu bir tesadüf değil. Fosil yakıt üreticileri, ürünlerini teşvik ederek, etkileri hakkında yalan söyleyerek ve enerji pazarındaki paylarını saldırgan bir şekilde savunarak, korktukları kasvetli geleceğe bizi kasıtlı olarak yönlendirdiler.

Dünya ısındıkça, gezegenimizin yapı taşlarından olan buz tabakaları, ormanları, atmosferik ve okyanus akıntıları onarılamayacak biçimde değişiyor. Kim böyle bir yıkımı öngörme ve ardından kehaneti yerine getirmeyi seçme hakkına sahip olabilir? Savaş planlamacıları ve fosil yakıt şirketleri, insanlık için ne tür bir yıkımın uygun olduğuna karar verme küstahlığına sahip olsalar da yalnızca Büyük Petrol Firmaları (İng: "Big Oil") bunu sürdürme cüretine sahipti - ve bu, elbette ki, hadlerini aştıkları anlamına gelmektedir.