Salyangozların İlginç Dünyası: Salyangozlar ile İlgili Neler Biliyoruz?

Salyangozlar, kimilerinin gözünde evlerini sırtlarında taşıyan küçük sevimli canlılar (aralarında büyük bir türde vardır; kara salyangozu olan Achatina achatina yani dev Afrika salyangozu), kimilerinin gözünde ise yapış yapış izler bırakıp bahçeye bostana zarar veren küçük yaratıklardır. Kimilerinin ise akşam yemeğini escargot olarak süslerler (Escargot; Fransızca’da yenilebilen salyongoz demektir).

Salyangozlar, yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin Orthogastropoda sınıfında bulunan kabuklu kara hayvanlarıdır. Dünya üzerinde yaklaşık 43.000 salyangoz çeşidi vardır. Salyangozlar suyun ve nemin olduğu, sıcaklığın uygun olduğu koşullarda her yerde karşımıza çıkabilirler. Yaşadıkları bölgelere göre üç farklı şekilde sınıflandırılırlar: kara, deniz ve tatlısu salyangozları. Bu yazımızda, daha çok karşılaşma fırsatı bulduğumuz kara salyangozlarının özelliklerinden bahsedeceğiz.

Meltem Çetin Sever

Salyangozların İlginç Özellikleri

Hermafrodit Salyangozlar!

Kara salyangozları türleri çoğunlukla ‘hermafrodit’dir, yani hem erkek hem de dişi üreme organlarına sahiptirler. Bununla birlikte, genellikle kendi başlarına yavru yapmazlar; başka herhangi bir salyangozla çiftleşmeleri gerekir. Çiftleşme sonucunda her iki salyangoz da yumurtlayabilir ve 100 ila 400 arası yumurta bırakabilirler. Ayda bir kez yumurtlayabildiklerinden yaşama şanslarını da artırmış olurlar.

Salyangozlar Kış Uykusuna Yatar!

Bazı salyangoz türleri yılın en soğuk aylarında kış uykusuna yatarlar. Vücutlarını, kurumalarını engelleyen ince bir mukus tabakasıyla kaplarlar. Bazı salyangozlar da yaz aylarında hayatta kalmak için kış uykusuna benzeyen yaz uykusuna (estivasyon) yatarlar.

Salyangozlar Sağırdır!

Salyangozlar görebilirler ancak duyamazlar çünkü kulakları ve kulak kanalları yoktur. Çoğu kara salyangozunun iki tane uzun anteni ve antenlerin uç kısımlarında gözleri vardır, altta kısa olan iki anteni ise koku almak ve etraftaki titreşimleri hissetmek için kullanırlar.

Meltem Çetin Sever

Salyangozlarınıza İyi Bakın!

Salyangozların yaşam süreleri 3 ila 7 yıl arasındadır.  Hatta bakılıp beslendikleri zaman yaşam süreleri 10-15 yıla kadar çıkabilir.

Kalsiyum Karbonatlı Kabuklar!

Salyangoz kabuğunun yapısında kalsiyum karbonat vardır. Salyangoz büyüdükçe kabuğu da büyümeye devam eder. Salyangozlar, kabuklarını sert tutmak için önemli miktarlarda kalsiyum içeren gıdalar ile beslenmelidir. Kara salyangozlarının çoğu otçuldur ama etçil salyangoz çeşitleri de vardır. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Meltem Çetin Sever

Dişli Diller!

Salyangozların radula adı verilen dişli bir dil yapısı vardır. Dişler çok küçük olup yiyecekleri parçalamak ve öğütmek için kullanılır. Ortalama bir bahçe salyangozunun dili üzerinde sıralı halde bulunan 14.000'in üzerinde diş vardır.

Kazuki Kumura, National Geographic

Aşk Okları!

Bazı salyangoz türleri çiftleşme esnasında aşk oklarını kullanırlar. Çiftleşme esnasında erkek rolündeki salyangoz dişi rolündeki salyangoza bu kalsiyumdan oluşan okları saplar. Amaç dişinin tekrar çiftleşmesini engelleyerek erkeğin kendi spermlerinin döllenmesini sağlamaktır. Fakat bu oklar dişilere zarar verir, yaşam sürelerini kısaltır ve hatta ölümlere bile yol açabilir.

Transparan Salyangoz

Hırvatistan'da bulunan Lukima Jama-Trojama mağara sistemi, Dünya'da var olan en derin mağaralardan biridir ve tüneller, yeryüzünün 1.4 kilometre altına kadar ulaşabilir. Buna rağmen, bu derinliklerde hayatın izlerine rastlanabilir. Bu mağaraların derinliklerinde yaşayan türlerden biri de Zospeum tholussum isimli, ufacık, kör ve transparan bir salyangozdur. Tür ortalama 2 milimetre boyundadır ve ilk olarak Frankfurt, Almanya'daki Goethe Üniversitesi'nden Alexander Weigand tarafından Subterranean Biology dergisinde tanımlanmıştır. 

Her ne kadar fotoğrafta gördüğünüz birey, Weigand'ın canlı olarak yakalayabildiği tek birey olsa da, keşfedilen 8 farklı ölü kabuk, bu türün yeryüzünün 800 metre derinliğinden, en diplerindeki göle kadar değişen bir alanda yaşayabildiğini göstermektedir. Üstelik Zospeum tholussum türünün bu aralıkta yaşayan tek ilginç salyangoz türü olmadığı da keşfedilen diğer ölü kabuklar sayesinde biliniyor. Ancak bu türlerin doğrulanabilmesi için canlı bireylerin keşfedilmesi gerekiyor.