Salyangozların İlginç Dünyası: Salyangozlar ile İlgili Neler Biliyoruz?
Meltem Çetin Sever
Salyangozlar, kimilerinin gözünde evlerini sırtlarında taşıyan küçük sevimli canlılar (aralarında büyük bir türde vardır; kara salyangozu olan Achatina achatina yani dev Afrika salyangozu), kimilerinin gözünde ise yapış yapış izler bırakıp bahçeye bostana zarar veren küçük yaratıklardır. Kimilerinin ise akşam yemeğini escargot olarak süslerler (Escargot; Fransızca’da yenilebilen salyongoz demektir).
Salyangozlar, yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin Orthogastropoda sınıfında bulunan kabuklu kara hayvanlarıdır. Dünya üzerinde yaklaşık 43.000 salyangoz çeşidi vardır. Salyangozlar suyun ve nemin olduğu, sıcaklığın uygun olduğu koşullarda her yerde karşımıza çıkabilirler. Yaşadıkları bölgelere göre üç farklı şekilde sınıflandırılırlar: kara, deniz ve tatlısu salyangozları. Bu yazımızda, daha çok karşılaşma fırsatı bulduğumuz kara salyangozlarının özelliklerinden bahsedeceğiz.
Salyangozların İlginç Özellikleri
Hermafrodit Salyangozlar!
Kara salyangozları türleri çoğunlukla ‘hermafrodit’dir, yani hem erkek hem de dişi üreme organlarına sahiptirler. Bununla birlikte, genellikle kendi başlarına yavru yapmazlar; başka herhangi bir salyangozla çiftleşmeleri gerekir. Çiftleşme sonucunda her iki salyangoz da yumurtlayabilir ve 100 ila 400 arası yumurta bırakabilirler. Ayda bir kez yumurtlayabildiklerinden yaşama şanslarını da artırmış olurlar.
Salyangozlar Kış Uykusuna Yatar!
Bazı salyangoz türleri yılın en soğuk aylarında kış uykusuna yatarlar. Vücutlarını, kurumalarını engelleyen ince bir mukus tabakasıyla kaplarlar. Bazı salyangozlar da yaz aylarında hayatta kalmak için kış uykusuna benzeyen yaz uykusuna (estivasyon) yatarlar.
Salyangozlar Sağırdır!
Salyangozlar görebilirler ancak duyamazlar çünkü kulakları ve kulak kanalları yoktur. Çoğu kara salyangozunun iki tane uzun anteni ve antenlerin uç kısımlarında gözleri vardır, altta kısa olan iki anteni ise koku almak ve etraftaki titreşimleri hissetmek için kullanırlar.
Salyangozlarınıza İyi Bakın!
Salyangozların yaşam süreleri 3 ila 7 yıl arasındadır. Hatta bakılıp beslendikleri zaman yaşam süreleri 10-15 yıla kadar çıkabilir.
Kalsiyum Karbonatlı Kabuklar!
Salyangoz kabuğunun yapısında kalsiyum karbonat vardır. Salyangoz büyüdükçe kabuğu da büyümeye devam eder. Salyangozlar, kabuklarını sert tutmak için önemli miktarlarda kalsiyum içeren gıdalar ile beslenmelidir. Kara salyangozlarının çoğu otçuldur ama etçil salyangoz çeşitleri de vardır.
Dişli Diller!
Salyangozların radula adı verilen dişli bir dil yapısı vardır. Dişler çok küçük olup yiyecekleri parçalamak ve öğütmek için kullanılır. Ortalama bir bahçe salyangozunun dili üzerinde sıralı halde bulunan 14.000'in üzerinde diş vardır.
Aşk Okları!
Bazı salyangoz türleri çiftleşme esnasında aşk oklarını kullanırlar. Çiftleşme esnasında erkek rolündeki salyangoz dişi rolündeki salyangoza bu kalsiyumdan oluşan okları saplar. Amaç dişinin tekrar çiftleşmesini engelleyerek erkeğin kendi spermlerinin döllenmesini sağlamaktır. Fakat bu oklar dişilere zarar verir, yaşam sürelerini kısaltır ve hatta ölümlere bile yol açabilir.
Transparan Salyangoz
Hırvatistan'da bulunan Lukima Jama-Trojama mağara sistemi, Dünya'da var olan en derin mağaralardan biridir ve tüneller, yeryüzünün 1.4 kilometre altına kadar ulaşabilir. Buna rağmen, bu derinliklerde hayatın izlerine rastlanabilir. Bu mağaraların derinliklerinde yaşayan türlerden biri de Zospeum tholussum isimli, ufacık, kör ve transparan bir salyangozdur. Tür ortalama 2 milimetre boyundadır ve ilk olarak Frankfurt, Almanya'daki Goethe Üniversitesi'nden Alexander Weigand tarafından Subterranean Biology dergisinde tanımlanmıştır.
Her ne kadar fotoğrafta gördüğünüz birey, Weigand'ın canlı olarak yakalayabildiği tek birey olsa da, keşfedilen 8 farklı ölü kabuk, bu türün yeryüzünün 800 metre derinliğinden, en diplerindeki göle kadar değişen bir alanda yaşayabildiğini göstermektedir. Üstelik Zospeum tholussum türünün bu aralıkta yaşayan tek ilginç salyangoz türü olmadığı da keşfedilen diğer ölü kabuklar sayesinde biliniyor. Ancak bu türlerin doğrulanabilmesi için canlı bireylerin keşfedilmesi gerekiyor.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
- Salyangozlar donduktan sonra tekrar çözülüp hayatlarına devam ediyor mu?
- Salyangozlar nasıl iletişim kurarlar peki?
-
70
-
33
-
20
-
15
-
12
-
11
-
7
-
5
-
4
-
3
-
1
-
1
- Robert Nordsieck. Snails And Slugs (Gastropoda). (15 Haziran 2018). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2018. Alındığı Yer: The Living World of Molluscs | Arşiv Bağlantısı
- Ralph Martins. Love Hurts: What Happens When Snails Stab Their Mates. (10 Mart 2015). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2018. Alındığı Yer: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
- The Economist. Life In The Labyrinth. (21 Eylül 2013). Alındığı Tarih: 21 Temmuz 2020. Alındığı Yer: The Economist | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/05/2025 13:13:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7202
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
