Rüzgâr Erozyonu Nedir? Rüzgâr Erozyonu Nasıl Oluşur?

Rüzgâr erozyonu, rüzgârın toprağı bir yerden bir yere taşıması anlamına gelen bir doğa olayıdır. Rüzgâr erozyonunun canlılar üzerinde yıkıcı etkileri olabileceği gibi insanların gündelik yaşantısı için de yıkıcı sonuçları olabilir.

Rüzgâr erozyonunun oluşmasına neden olan etkenler bölgenin yapısı, engebeli olup olmaması ve güncel durumudur. Bu faktörler, rüzgâr erozyonunun temel sebeplerini oluşturur. Rüzgâr ise bu etkenleri pekiştirir.

Rüzgâr erozyonu, küçük bir toprak parçasını yuvarlayan hafif bir rüzgârdan, büyük bir toprak parçasını taşıyan şiddetli bir rüzgâra kadar farklı şiddetlerde gözlenebilir. En çok çöllerde rastlanan rüzgâr erozyonunun görülme alanları sadece çöllerle sınırlı değildir. Sahillerde ve tarım arazilerinde de görülebilir.

Earth Eclipse

Rüzgâr erozyonu, toprak parçacıklarının rüzgârın etkisiyle yuvarlanması ve belirli bir bölgede birikmesi sonucunda meydana gelir. Bu doğal olay, besin açısından zengin toprak parçacıklarının su kütlelerine, havaya ve diğer kara yüzeylerine hızla taşınmasına yol açarak yıkıcı düzeyde çevresel bozulmaya neden olabilir. Ayrıca tarım faaliyeti yapılan arazilerin verimliliğini azaltabilir ve insanlara zarar verebilir. Rüzgâr erozyonu aynı zamanda toprakta bulunan mineral miktarını düşürür, toprağın verimliliğini ve yapısını olumsuz etkiler.

Rüzgâr erozyonunda zemin yüzeyine uygulanan rüzgâr kuvvetleri nedeniyle toprak hareketi gözlenir. Her toprak tipi ve yüzey koşulunda, toprak parçacıklarını harekete geçirmek için gerekli bir minimum hız vardır; buna eşik hızı denir. Eşik hıza ulaşıldığında taşınan toprağın miktarı parçacık boyutuna, toprak parçacıklarının birbirine yapışmasına ve rüzgâr hızına bağlıdır.

Arazi temizleme, hayvancılıkla aşırı otlatma ve ürün yetiştirme gibi faaliyetler; toprağı rüzgâra karşı savunmasız bırakır. Kuraklık da daha fazla rüzgâr erozyonuna yol açar; çünkü az yağmur, toprağı yerinde tutacak olan bitki örtüsünün büyümesini engeller. Topraktaki nemin azalması da toprak parçacıklarının uçup gitmesini kolaylaştırır. Sonuç olarak kuraklık, toprağı bozar; kuraklık sona erdiğinde ve yağışlar başladığında ise toprakta dengeyi sağlayacak mekanizmalar artık mevcut değildir. Bu nedenle erozyon hızlı ve yıkıcı bir şekilde gerçekleşir.

Bitki örtüsü, toprağı karıştırabilir ve birçok tarım uygulaması toprağa zararlı olabilir. Sahayı uygun şekilde hazırlamadan bitki örtüsünü kaldırma ve toprağı sürme işlemi genellikle toprağa zarar veren ana nedenlerden biridir. Keçi, koyun, sığır, at ve midilli gibi hayvanlar ise otları ve çalıları yiyerek üst toprağı açığa çıkarır. Bu durum ekosisteme yardımcı olsa da fazla otlatma toprak için iyi olmayacaktır. Aşırı otlatma ayrıca toprağı hayvanlar tarafından sıkıştırarak toprak yapısını tahrip edebilir, sızmayı azaltabilir ve rüzgâr erozyonuna duyarlılığı artırabilir.

Ağaçlar toprağı rüzgâr erozyonuna karşı korur ve ağaçların başka bir yere dikilmeksizin kaldırılması, araziyi rüzgâr erozyonu riskine sokacaktır.

Sonuç

Rüzgâr erozyonu, toprağın rüzgâr gücüyle bir yerden bir yere yığılması sonucu oluşan bir erozyon türüdür. Rüzgâr erozyonları, rüzgârın şiddetine göre yıkıcı olabilir veya olmayabilir. Rüzgâr erozyonunun oluşmasını sağlayan etkenler bölgenin yer yüzü şekilleri ile alakalıdır. Erozyonun şiddetli yaşanıp yaşanmayacağı rüzgârın hızına, şiddetine ve bölgenin özelliklerine bağlıdır.

Rüzgâr erozyonları toprağı bir yerden başka bir yere taşıdığında birçok kum taneciği birikir ve bu tanecikler tıpkı bir dalga gibi rüzgârın gittiği yöne doğru hareket eder. Bu durumda büyük kum fırtınaları oluşur. Kum fırtınaları oldukça yıkıcı doğa olaylarıdır. Bu olay sonucunda kum tanecikleri bir yerde birikir ve orada büyük tepeler oluşturur. Bu tepeler beş çeşide ayrılır. Kumullar (kum tepeleri), şekillerine göre sınıflandırılırlar. Bunların en yaygını hilal kumulu, en nadiri ise kubbe kumuludur.